39. زمر آیه 52

آیا مشرکان نمی‌دانند که الله [نعمت و] روزی را بر هر کس که بخواهد، گسترده می‌دارد و یا تنگ می‌گرداند؟ بی‌گمان در این امر، نشانه‌هایی [از تدبیر و حکمت الهی] برای مومنان است.

فَإِذَا مَسَّ الْإِنسَانَ ضُرٌّ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلْنَاهُ نِعْمَةً مِّنَّا قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَى عِلْمٍ بَلْ هِيَ فِتْنَةٌ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ؛ چون آدمي را گزندي رسد ما را مي خواند ، و چون از جانب خويش نعمتي ارزانيش داريم گويد : به سبب داناييم اين نعمت را به من داده اند اين آزمايشي باشد ولي بيشترينشان نمي دانند.
قَدْ قَالَهَا الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ فَمَا أَغْنَى عَنْهُم مَّا كَانُوا يَكْسِبُونَ؛ اين سخني بود که پيشينيانشان هم مي گفتند ، ولي هر چه گردآورده بودند به حالشان سود نکرد.
فَأَصَابَهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا وَالَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْ هَؤُلَاء سَيُصِيبُهُمْ سَيِّئَاتُ مَا كَسَبُوا وَمَا هُم بِمُعْجِزِينَ؛ عقوبت اعمالشان دامنگيرشان شد و از اين ميان به آنهايي که راه کفر پيش ، گرفته اند عقوبت اعمالشان خواهد رسيد و نمي توانند از ما بگريزند.
أَوَلَمْ يَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاء وَيَقْدِرُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ؛ آيا هنوز ندانسته اند که خداست که روزي هر کس را که بخواهد افزون مي سازد يا تنگ روزي اش مي کند ? و در اين خود عبرتهاست براي مردمي که ايمان مي آورند.
(49) خداوند متعال از حالت انسان و طبیعت او خبر می‌دهد که هرگاه گزندی از قبیل: بیماری یا سختی و یا اندوه به وی برسد، (﴿دَعَانَا﴾) با اصرار ما را به فریاد می‌خواند تا آنچه را که به او رسیده است دور سازیم، (﴿ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا﴾) سپس وقتی که از سوی خود نعمتی به او عطا کنیم، و زیان را از وی دور سازیم، و سختی‌اش را برطرف نماییم، آنگاه به پروردگارش کفر می‌ورزد و ناسپاسی می‌کند. (﴿قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۢ﴾) می‌گوید: خداوند این نعمت را، بر این اساس که شایسته و سزاوار آن هستم به من داده است؛ چون من پیش خدا ارزشمندم. یا اینکه می‌گوید: این نعمت را بنا بر دانشی که خودم داشته‌ام، و راه‌های به ‌دست آوردن آن را می‌دانسته‌ام به دست آورده‌ام. خداوند متعال می‌فرماید: (﴿بَلۡ هِيَ فِتۡنَةٞ﴾) بلکه این نعمت، آزمایشی است که خداوند به وسیلۀ آن، بندگانش را می‌آزماید تا بنگرد که چه کسی سپاس او را می‌گزارد و چه کسی ناسپاسی‌اش می‌کند؟! (﴿وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ﴾) ولی بیشتر مردم نمی‌دانند، بنابراین آزمایش را هدیه و بخششی می‌شمارند، و خیر محض را با آنچه که ممکن است سبب خیر یا شر شود اشتباه می‌گیرند.
(50) خداوند متعال می‌فرماید: (﴿قَدۡ قَالَهَا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ﴾) قطعاً کسانی که پیش از ایشان بودند، سخن ایشان را بر زبان آورده‌اند، (﴿إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۢ﴾) و گفته‌اند که این نعمت از روی دانشی که داشته‌ایم به ما عطا شده است. پس همواره تکذیب‌کنندگان، اعتراف نکردن به نعمت پروردگارشان را از یکدیگر به ارث می‌برند، و گمان می‌برند که خداوند حقّی بر آنها ندارد. و این کار همواره شیوۀ آنها بوده تا اینکه هلاک می‌شوند. (﴿فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواۡ يَكۡسِبُونَ﴾) امّا وقتی عذاب به سراغ آنها آمد، آنچه به دست آورده بودند عذاب را از آنها دفع نکرد و به آنها سودی نبخشید.
(51) (﴿فَأَصَابَهُمۡ سَيِّ‍َٔاتُ مَا كَسَبُواۡ﴾) پس آنان کیفر کارهایی را که کرده بودند، دیدند. (﴿وَٱلَّذِينَ ظَلَمُواۡ مِنۡ هَٰٓؤُلَآءِ سَيُصِيبُهُمۡ سَيِّ‍َٔاتُ مَا كَسَبُواۡ﴾) و کسانی از اینان هم که ستم کرده‌اند، کیفر کردار ناپاکشان گریبانگیرشان خواهد گردید. پس آنها از اینان بهتر نیستند، و برائت آنان در هیچ کتابی آسمانی ثبت و ضبط نشده است.
(52) وقتی بیان داشت که آنها فریب مال و دارایی را خورده‌اند، و به سبب جهالت خود گمان برده‌اند که داشتن مال، نشانۀ خوب بودن حالت صاحب دارایی و مال است، به آنها خبر داد که برخورداری از رزق و روزی خداوند بر این چیز دلالت نمی‌کند و (﴿أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُ﴾) خداوند روزی را برای هرکس از بندگانش ـ چه صالح باشد چه ناصالح ـ گسترده و فراوان می‌نماید، و برای هرکس از بندگانش ـ خواه صالح باشد خواه ناصالح ـ روزی را کم می‌گرداند. پس روزیِ خداوند، میان همۀ مخلوقات مشترک است. ولی ایمان و عمل صالح، فقط مخصوص بهترین مردمان می‌باشد. (﴿إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ﴾) بی‌گمان در فراوان نمودن روزی، و کم کردن آن، برای گروهی که ایمان می‌آورند نشانه‌های مهمّی است؛ چون آنها می‌دانند که این امر به حکمت و رحمت خدا برمی‌گردد، و او حالت بندگانش را بهتر می‌داند. پس گاهی روزیِ آنان را کم می‌نماید، و این کار را از روی لطف و رحمتی که نسبت به آنها دارد انجام می‌دهد؛ چون اگر روزی آنان را گسترده و فراوان کند، در زمین فساد و تباهی می‌ورزند؛ پس خداوند در این امر، صلاح دینی بندگان را-که اساس سعادت و رستگاری‌شان است- رعایت می‌کند.

آيا هنوز ندانسته‌اند كه خداست كه روزى هر كس را كه بخواهد افزون مى‌سازد يا تنگ روزى‌اش مى‌كند؟ و در اين خود عبرتهاست براى مردمى كه ايمان مى‌آورند

آيا ندانسته‌اند كه خدا روزى را براى هر كه بخواهد فراخ مى‌كند يا تنگ مى‌گيرد؟ قطعا در اين [اندازه‌گيرى‌] براى مردمى كه ايمان مى‌آورند عبرت‌هاست

آیا ندانسته‌اند که خداوند روزی را برای هر کس که بخواهد گشاده یا فروبسته می‌دارد، بی‌گمان در این امر برای اهل ایمان مایه‌های عبرت است‌

آیا ندانسته اند که خدا رزق و روزی را برای هر که بخواهد وسعت می دهد یا تنگ می گیرد؟ بی تردید در این [اندازه گیری] برای مردمی که ایمان دارند، نشانه هایی [از حکمت و مصلحت خدا] ست

آیا مردم ندانستند که خدا البته هر که را خواهد روزی وسیع دهد و هر که را خواهد تنگ روزی سازد؟ در این (اختلاف روزی خلق) هم ادله‌ای (از قدرت الهی) برای اهل ایمان پدیدار است

آیا ندانستند که خدا فراخ گرداند روزی را برای هر که خواهد و تنگ کند همانا در این است آیتهائی برای قومی که ایمان آرند

آيا ندانسته‌اند كه خداست كه روزى را براى هر كس كه بخواهد، گشاده يا تنگ مى‌گرداند؟ قطعاً در اين [اندازه‌گيرى‌] براى مردمى كه ايمان دارند نشانه‌هايى [از حكمت‌] است

آیا و ندانستند که خدا بی‌چون روزی را برای هرکس که بخواهد، گشاده یا تنگ می‌گرداند؟ قطعاً در این (اندازه‌گیری) برای مردمی که ایمان می‌آورند نشانه‌هایی (ربانی) است

آیا [هنوز] ندانسته‌اند که خداوند روزى را براى هر که بخواهد، گسترده یا تنگ مى‌سازد؟! البتّه در این [امر] براى کسانى که ایمان مى‌آورند، نشانه‌هایى [از حکمت و قدرت الهى] است

مگر ندانسته‌اند که خداوند روزی را برای هر کس که خود بخواهد گسترده و فراخ یا تنگ و کم می‌گرداند؟ واقعاً در این (افزایش و کاهش نعمت) نشانه‌های مهمّی برای مؤمنان است (این که مواظب باشند مسبّب‌الاسباب را فراموش نکنند و تنها به اسباب چشم ندوزند)

آیا آنها ندانستند که خداوند روزی را برای هر کس بخواهد گسترده یا تنگ می‌سازد؟! در این، آیات و نشانه‌هایی است برای گروهی که ایمان می‌آورند

آيا ندانسته‌اند كه خدا روزى را براى هر كه خواهد فراخ كند و تنگ گرداند؟ هر آينه در اين براى مردمى كه ايمان دارند نشانه‌ها و عبرتهاست