69. حاقة آیه 52

پس [ای پیامبر،] با [ذکرِ] نامِ پروردگار بزرگت [او را] تسبیح گوی.

فَلَا أُقْسِمُ بِمَا تُبْصِرُونَ پس سوگند به آنچه مي بينيد ،
وَمَا لَا تُبْصِرُونَ و آنچه نمي بينيد ،
إِنَّهُ لَقَوْلُ رَسُولٍ كَرِيمٍ که اين سخن فرستاده اي بزرگوار است ،
وَمَا هُوَ بِقَوْلِ شَاعِرٍ قَلِيلًا مَا تُؤْمِنُونَ نه سخن شاعري چه اندک ايمان مي آوريد
وَلَا بِقَوْلِ كَاهِنٍ قَلِيلًا مَا تَذَكَّرُونَ و نيز سخن کاهني نيست چه اندک پند مي گيريد
تَنزِيلٌ مِّن رَّبِّ الْعَالَمِينَ از جانب پروردگار جهانيان نازل شده است
وَلَوْ تَقَوَّلَ عَلَيْنَا بَعْضَ الْأَقَاوِيلِ اگر پيامبر پاره اي سخنان را به افترا بر ما ببندد ،
لَأَخَذْنَا مِنْهُ بِالْيَمِينِ با قدرت او را فرو مي گيريم ،
ثُمَّ لَقَطَعْنَا مِنْهُ الْوَتِينَ سپس رگ دلش را پاره مي کنيم ،
فَمَا مِنكُم مِّنْ أَحَدٍ عَنْهُ حَاجِزِينَ و هيچ يک از شما را توان آن نيست که ، مانع شود
وَإِنَّهُ لَتَذْكِرَةٌ لِّلْمُتَّقِينَ و قرآن براي پرهيزگاران پندي است
وَإِنَّا لَنَعْلَمُ أَنَّ مِنكُم مُّكَذِّبِينَ ما مي دانيم که از ميان شما کساني هستند که تکذيب مي کنند
وَإِنَّهُ لَحَسْرَةٌ عَلَى الْكَافِرِينَ و قرآن کافران را مايه حسرت است
وَإِنَّهُ لَحَقُّ الْيَقِينِ و آن سخن حق و يقين است
فَسَبِّحْ بِاسْمِ رَبِّكَ الْعَظِيمِ پس به نام پروردگار بزرگت تسبيح بگوي
(38 - 43) خداوند متعال به همۀ آنچه مردم می‌بینند و به آنچه که نمی‌بینند سوگند می‌خورد. پس همۀ خلق در این داخل‌اند، و ذات مقدّس خدا هم داخل است که مردم آن را نمی‌بینند. خداوند بر آنچه مردم می‌بینند و بر آنچه که نمی‌بینند بر صداقت پیامبر و در خصوص قرآنی که آورده است سوگند خورده، و اینکه پیامبر بزرگوار آن را از جانب خدا به مردم رسانده است. خداوند متعال به همۀ آنچه مردم می‌بینند و به آنچه که نمی‌بینند سوگند می‌خورد. پس همۀ خلق در این داخل‌اند، و ذات مقدّس خدا هم داخل است که مردم آن را نمی‌بینند. خداوند بر آنچه مردم می‌بینند و بر آنچه که نمی‌بینند بر صداقت پیامبر و در خصوص قرآنی که آورده است سوگند خورده، و اینکه پیامبر بزرگوار آن را از جانب خدا به مردم رسانده است. خداوند متعال به همۀ آنچه مردم می‌بینند و به آنچه که نمی‌بینند سوگند می‌خورد. پس همۀ خلق در این داخل‌اند، و ذات مقدّس خدا هم داخل است که مردم آن را نمی‌بینند. خداوند بر آنچه مردم می‌بینند و بر آنچه که نمی‌بینند بر صداقت پیامبر و در خصوص قرآنی که آورده است سوگند خورده، و اینکه پیامبر بزرگوار آن را از جانب خدا به مردم رسانده است. و خداوند پیامبرش را از آنچه دشمنانش او را به شاعر یا جادوگر بودن متهم کردند منزه و پاک قرار داد، و بیان داشت که آنچه آنها را به این اتهام واداشت، عدم ایمان آوردن و پند نپذیرفتن آنهاست. پس اگر ایمان می‌آوردند و پند می‌پذیرفتند، آنچه را که به سود و زیان آنهاست می‌دانستند. آنها باید به حالت محمد صلی الله علیه وسلم و اوصاف و اخلاق او بنگرند تا چیزی را مثل خورشیدِ آشکار مشاهده کنند که آنها را راهنمایی می‌کند که محمد پیامبر برحق خداوند است. و خداوند پیامبرش را از آنچه دشمنانش او را به شاعر یا جادوگر بودن متهم کردند منزه و پاک قرار داد، و بیان داشت که آنچه آنها را به این اتهام واداشت، عدم ایمان آوردن و پند نپذیرفتن آنهاست. پس اگر ایمان می‌آوردند و پند می‌پذیرفتند، آنچه را که به سود و زیان آنهاست می‌دانستند. آنها باید به حالت محمد صلی الله علیه وسلم و اوصاف و اخلاق او بنگرند تا چیزی را مثل خورشیدِ آشکار مشاهده کنند که آنها را راهنمایی می‌کند که محمد پیامبر برحق خداوند است. و آنچه او با خود آورده است (﴿تَنزِيلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾) از سوی پروردگار جهانیان فرو فرستاده شده است، و شایسته نیست که سخن انسانی باشد، بلکه سخنی است که بر عظمت و بزرگی اوصاف و کمال و رفعت مقام کسی دلالت می‌نماید که این سخنان را گفته است.
(44 - 47) نیز این، محصول گمان آنهاست، و هرگز شایستۀ خدا و حکمت او نیست. (﴿وَلَوۡ تَقَوَّلَ عَلَيۡنَا بَعۡضَ ٱلۡأَقَاوِيلِ﴾) و اگر پیغمبر پاره‌ای از سخنان را به دروغ بر ما می‌بست  ((لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡيَمِينِ ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِينَ﴾) با دست راست او را می‌گرفتیم، و رگ دلش را پاره می‌کردیم، «وتین» رگی است که به قلب متصل است، و هرگاه قطع شود، انسان می‌میرد و هلاک می‌گردد. پس به فرض اینکه پیغمبر سخنانی را به دروغ به خداوند نسبت می‌داد، خداوند بلافاصله او را عذاب می‌داد و به سختی او را مؤاخذه می‌کرد؛ چون خداوند با حکمت و بر هر چیزی تواناست. و حکمت او اقتضا می‌کند که به کسی مهلت ندهد که بر او دروغ می‌بندد، و ادعا می‌کند خداوند خون و مالِ مخالفانش را برای او مباح قرار داده، و او و پیروانش نجات یافته‌اند، و مخالفانش هلاک شوندگان‌اند. خداوند پیغمبرش را به وسیلۀ معجزات تأیید نمود، و بر راست بودن آنچه او آورده نشانه‌های روشنگر را دلیل قرار داد، و او را بر دشمنانش پیروز گرداند، و به او قدرت داد تا آنها را تسلیم کند، و این بزرگ‌ترین گواه از جانب خدا بر رسالت اوست. ((لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡيَمِينِ ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِينَ﴾) با دست راست او را می‌گرفتیم، و رگ دلش را پاره می‌کردیم، «وتین» رگی است که به قلب متصل است، و هرگاه قطع شود، انسان می‌میرد و هلاک می‌گردد. پس به فرض اینکه پیغمبر سخنانی را به دروغ به خداوند نسبت می‌داد، خداوند بلافاصله او را عذاب می‌داد و به سختی او را مؤاخذه می‌کرد؛ چون خداوند با حکمت و بر هر چیزی تواناست. و حکمت او اقتضا می‌کند که به کسی مهلت ندهد که بر او دروغ می‌بندد، و ادعا می‌کند خداوند خون و مالِ مخالفانش را برای او مباح قرار داده، و او و پیروانش نجات یافته‌اند، و مخالفانش هلاک شوندگان‌اند. خداوند پیغمبرش را به وسیلۀ معجزات تأیید نمود، و بر راست بودن آنچه او آورده نشانه‌های روشنگر را دلیل قرار داد، و او را بر دشمنانش پیروز گرداند، و به او قدرت داد تا آنها را تسلیم کند، و این بزرگ‌ترین گواه از جانب خدا بر رسالت اوست.  (﴿فَمَا مِنكُم مِّنۡ أَحَدٍ عَنۡهُ حَٰجِزِينَ﴾) و اگر خداوند پیغمبر را هلاک کند، او نمی‌تواند خودش را نجات دهد، و نه کسی دیگر می‌تواند او را از عذاب خدا برهاند.
(48) (﴿وَإِنَّهُۥ لَتَذۡكِرَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ﴾) و این قرآن کریم پندی است برای پرهیزگاران که به وسیلۀ آن منافع دینی و دنیوی خود را به یاد می‌آورند، و آن را می‌شناسند، و به آن عمل می‌نمایند. قرآن عقائد و باورهای دینی و اخلاق پسندیده و احکام شرعی را به آنها تذکر می‌دهد، و آنگاه آنان از علمای ربانی و عبادت‌کنندگان عارف و پیشوایان هدایت یافته خواهند شد.
(49) (﴿وَإِنَّا لَنَعۡلَمُ أَنَّ مِنكُم مُّكَذِّبِينَ﴾) و ما به یقین می‌دانیم که برخی از شما، آن را تکذیب می‌کنید. در اینجا تکذیب‌کنندگان تهدید شده‌اند، و به آنها هشدار داده شده است که خداوند آنان را به علت تکذیبشان کیفری سخت خواهد داد.
(50) (﴿وَإِنَّهُۥ لَحَسۡرَةٌ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ﴾) و این قرآن برای کافران، مایۀ حسرت است. چون آنها وقتی بدان کفر ورزند، و آنچه را که خداوند به آنها وعده داده است مشاهده کنند، حسرت می‌خورند که چرا به وسیلۀ قرآن راهیاب نشدند و از فرامین آن اطاعت نکردند، درنتیجه به علت اطاعت نکردن، پاداش خدا را از دست داده و به سخت‌ترین عذاب گرفتار آمده‌اند.
(51) (﴿وَإِنَّهُۥ لَحَقُّ ٱلۡيَقِينِ﴾) قرآن بالاترین مراتب دانش و آگاهی است، چون بالاترین مراتب علم، یقین است. و یقین؛ یعنی علم و دانش ثابت و استواری که متزلزل نمی‌شود و از بین نمی‌رود. یقین سه مرحله دارد که هریک از قبلی بالاتر است: اول: علم الیقین؛ و آن دانشی است که از خبر و آگاهی می‌آید. دوم: عین الیقین؛ و آن علم و دانشی است که به وسیلۀ حس بینایی به دست می‌آید. سوم: حق الیقین؛ و آن آگاهی و دانشی است که به وسیلۀ حس چشایی و لامسه به دست می‌آید. این قرآن ارجمند که دارای اوصاف بسیار عالی و عظیمی است، به واسطۀ علومی که دربر دارد و مستند به براهین و دلایل قطعی است، نیز به واسطۀ حقایق و معارف ایمانی‌ای که دارد، برای هر کسی «حق الیقین» حاصل می‌گردد، به شرط آنکه لذت این علوم و حقایق را چشیده باشد.
(52) (﴿فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلۡعَظِيمِ﴾) پس پروردگارت را از آنچه شایستۀ شکوه او نیست پاک و منزه بدان، و با ذکر اوصاف شکوه و جمال و کمالش وی را تقدیس کن. پایان تفسیر سوره الحاقة؛ والحمد لله أولا وآخرا، وظاهرا وباطنا، على كماله وأفضاله وعدله
* * *

پس به نام پروردگار بزرگت تسبيح بگوى

پس به نام پروردگار بزرگت تسبيح گوى

پس به نام پروردگار بزرگ خود تسبیح گوی‌

پس به نام پروردگارت تسبیح گوی

پس به نام خدای بزرگوار خود تسبیح گوی و آن را به ستایش یاد کن

پس تسبیح گوی به نام پروردگارت آن بزرگ‌

پس به [پاس‌] نام پروردگار بزرگت تسبيح گوى

پس به (پاس) نام پروردگار بزرگت (او را) تسبیح گوی

پس به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوى

حال که چنین است. با ذکر نام پروردگار بزرگوار خود، خدا را تسبیح و تقدیس کن

حال که چنین است به نام پروردگار بزرگت تسبیح گوی

پس به نام پروردگار بزرگت تسبيح گوى