رَبِّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا الرحْمَنِ لَا يَمْلِكُونَ مِنْهُ خِطَابًا پروردگار آسمانها و زمين و آنچه ميان آنهاست آن خداي رحمان ، که کس را به او ياراي خطاب نباشد.
يَوْمَ يَقُومُ الرُّوحُ وَالْمَلَائِكَةُ صَفًّا لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنْ أَذِنَ لَهُ الرحْمَنُ وَقَالَ صَوَابًا روزي که روح و فرشتگان به صف مي ايستند ، و کس سخن نمي گويد مگر آنکه خداي رحمان به او رخصت دهد و او سخن به صواب گويد
ذَلِكَ الْيَوْمُ الْحَقُّ فَمَن شَاء اتَّخَذَ إِلَى رَبِّهِ مَآبًا آن روز روزي است آمدني پس هر که خواهد به سوي پروردگارش بازگردد
إِنَّا أَنذَرْنَاكُمْ عَذَابًا قَرِيبًا يَوْمَ يَنظُرُ الْمَرْءُ مَا قَدَّمَتْ يَدَاهُ وَيَقُولُ الْكَافِرُ يَا لَيْتَنِي كُنتُ تُرَابًا ما شما را از عذابي نزديک مي ترسانيم : روزي که آدمي هر چه را پيشاپيش فرستاده است مي نگرد و کافر مي گويد : اي کاش من خاک مي بودم
(37 - 39) کسی که این نعمتها را به آنان بخشیده پروردگارشان است. (﴿رَّبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا﴾) پروردگار آسمانها و زمین و آنچه بین آنهاست. کسی که آسمانها و زمین را آفریده و سامان داده است، (﴿ٱلرَّحۡمَٰنِ﴾) خداوند مهربانی که رحمت او همه چیز را فراگرفته، و او آنها را پرورش داده، و برآنان رحم نموده، و در حقّشان لطف کرده است تا این نعمتها را به دست آورند. سپس عظمت و فرمانروایی بزرگ خداوند را در روز قیامت بیان کرد که همۀ مردم در آن روز ساکت هستند و سخن نمیگویند. (﴿لَا يَمۡلِكُونَ مِنۡهُ خِطَابٗا﴾) از عظمت خداوند نمیتواند سخنی بگوید، مگر کسی که خدا به او اجازه بدهد و سخن درستی بگوید. پس هیچ کس نمیتواند سخنی بگوید مگر با این دو شرط: یکی اینکه خداوند به او اجازۀ سخن گفتن را بدهد، دوم اینکه سخن درستی بگوید. چون (﴿ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلۡحَقُّ﴾) آن روز، حق است و باطل در آن راه ندارد، و دروغ فایدهای نخواهد داشت. (﴿يَوۡمَ يَقُومُ ٱلرُّوحُ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ صَفّٗا﴾) آن روزی است که جبرئیل -علیه السلام- که برترین فرشتگان است، و دیگر فرشتگان همه به صف میایستند و در برابر خداوند فروتن میباشند. (﴿لَّا يَتَكَلَّمُونَ إِلَّا مَنۡ أَذِنَ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَقَالَ صَوَابٗا﴾) و سخن نمیگویند، مگر کسی که خداوند مهربان به او اجازه دهد، و او نیز سخن راست و درست بگوید. وقتی ترغیب نمود و بیم داد و مژده و هشدار داد فرمود: (﴿ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمُ ٱلۡحَقُّۖ فَمَن شَآءَ ٱتَّخَذَ إِلَىٰ رَبِّهِۦ مََٔابًا﴾) آن روز راستین است؛ پس هرکس بخواهد، بازگشتگاهی نیک به سوی پروردگارش بجوید.
(40) (﴿إِنَّآ أَنذَرۡنَٰكُمۡ عَذَابٗا قَرِيبٗا﴾) به راستی ما شما را از عذابی نزدیک بیم میدهیم. چون آن عذاب، نزدیک است و خواهد آمد؛ و هر آنچه که میآید نزدیک است. (﴿يَوۡمَ يَنظُرُ ٱلۡمَرۡءُ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُ﴾) در آن روز، هرکس آنچه را که برای آن روز پیش فرستاده است نظاره میکند؛ یعنی به چیزی نگاه میکند که برایش اهمیت دارد و به سویش پناه میبرد. پس در این جهان بنگرید که برای جهان آخرت چه چیزی پیش میفرستید. ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواۡ ٱتَّقُواۡ ٱللَّهَ وَلۡتَنظُرۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ لِغَدٖۖ وَٱتَّقُواۡ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ﴾ ای مؤمنان! از خدا پروا بدارید، و هرکس بنگرد که برای فردا چه آماده کرده است. و از خدا پروا بدارید؛ بیگمان، خداوند به آنچه میکنید آگاه است. پس اگر در آن روز خیر و خوبی یافت، باید خدا را ستایش کند و اگر غیر از آن را یافت، جز خودش کسی را ملامت نکند. بنابراین کافران در روز قیامت از شدّت حسرت و ندامت آرزوی مرگ میکنند. (﴿وَيَقُولُ ٱلۡكَافِرُ يَٰلَيۡتَنِي كُنتُ تُرَٰبَۢا﴾) و کافر میگوید: «ای کاش من خاک میبودم!» از خداوند میخواهیم که ما را از کفر و همۀ بدیها دور بدارد، بیگمان او بخشندۀ بزرگوار است.
* * *