51. ذاريات آیه 53

آیا یكدیگر را به این [کفر و تکذیب] سفارش كرده بودند؟ نه، بلكه مردمی سرکش بودند.

كَذَلِكَ مَا أَتَى الَّذِينَ مِن قَبْلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُوا سَاحِرٌ أَوْ مَجْنُونٌ بدين سان بر آنهايي که از اين پيش بودند پيامبري مبعوث نشد جز آنکه ، گفتند : جادوگري است ، يا ديوانه اي است.
أَتَوَاصَوْا بِهِ بَلْ هُمْ قَوْمٌ طَاغُونَ؛ آيا بدين کار يکديگر را وصيت کرده بودند ? نه ، خود مردمي طاغي بودند.
(52) خداوند پیامبرش را دلجویی می‌دهد که اگر این مشرکان کسانی را برای خدا شریک قرار می‌دهند و پیامبر را تکذیب می‌کنند و دربارۀ او سخنان زشتی می‌گویند ـ که او از ان سخنان پاک و به‌دور است ـ این گفته‌ها همواره شیوۀ مجرمان و تکذیب‌کنندگان پیامبران بوده است. پس خداوند هیچ پیامبری را نفرستاده مگر اینکه قومش او را به جادوگری و یا دیوانگی متّهم کرده‌اند.
(53) خداوند متعال می‌فرماید: آیا گفته‌هایی که از اینها و از پیشینیانشان سر زده است یکدیگر را به آن توصیه نموده و آن را به یکدیگر تلقین کرده‌اند؟ پس اگر چنین است، اتّفاقشان بر این سخنان عجیب نیست، (﴿بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ﴾) این چنین نیست، بلکه اینها قومی سرکش‌اند که دل‌ها و اعمالشان در کفر ورزیدن و طغیان همانند یکدیگر است، در نتیجه گفته‌هایشان که از طغیان و سرکشی آنها برآمده، همگون و شبیه هم است. و حقیقت همین است. همان‌طور که خداوند متعال فرموده است:﴿وَقَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ لَوۡلَا يُكَلِّمُنَا ٱللَّهُ أَوۡ تَأۡتِينَآ ءَايَةٞۗ كَذَٰلِكَ قَالَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّثۡلَ قَوۡلِهِمۡۘ تَشَٰبَهَتۡ قُلُوبُهُمۡ﴾ و کافران گفتند: «چرا خداوند با ما سخن نمی‌گوید، یا معجزه‌ای برای ما نمی‌آید؟ کسانی که پیش از ایشان بوده‌اند سخنی همانند سخن اینها گفتند: دل‌هایشان همگون است.» همچنین مؤمنان که دل‌هایشان در یقین داشتن به حقّ و طلب نمودن آن و تلاش در راه آن شبیه یکدیگر است، شتابان به پیامبرانشان ایمان آوردند و آنها را تعظیم نموده و گرامی داشتند، و با سخنانی آنها را خطاب نمودند که شایستۀ آنهاست.

آيا بدين كار يكديگر را وصيت كرده بودند؟ نه، خود مردمى طاغى بودند

آيا همديگر را به اين [سخن‌] سفارش كرده بودند؟ [نه،] بلكه آنان مردمى سركش بودند

آیا همدیگر را بدان سفارش کرده‌اند؟ حق این است که قومی طغیانگرند

آیا [این اقوام] یکدیگر را به این گونه داوری [ناحق درباره پیامبرشان] سفارش کرده بودند؟! [نه] بلکه همه آنان گروهی یاغی و سرکش بودند [و این یاوه گویی ها، محصول سرکشی و یاغی گری آنان بود]

آیا بر این تکذیب، مردم اعصار به یکدیگر سفارش کرده‌اند؟ (یا نه؟) بلکه این مردم (همه بالذّات) گروهی سرکش و نافرمانند

آیا اندرز دادند یکدیگر را بدان بلکه ایشانند گروهی گردنکشان‌

آيا همديگر را به اين [سخن‌] سفارش كرده بودند؟ [نه!] بلكه آنان مردمى سركش بودند

آیا همدیگر را به این (سخن) سفارش کردند؟ (نه!) بلکه آنان مردمی سرکشند

آیا [کافران در طول تاریخ،] یکدیگر را به این سفارش کرده‌اند [که با پیامبران چنین رفتار کنند]؟ [نه!] بلکه آنان مردمى طغیانگرند

مگر همدیگر را (به گفتن چنین سخنی) سفارش کرده‌اند؟! نه، بلکه آنان مردمان طغیانگریند (و عامل وحدت عمل ایشان همان روحیّه‌ی واحد خبیث طغیانگریشان است)

آیا یکدیگر را به آن سفارش می‌کردند (که همه چنین تهمتی بزنند)؟! نه، بلکه آنها قومی طغیانگرند

آيا يكديگر را بدين [سخن‌] سفارش كرده بودند؟ [نه،] بلكه آنها مردمى سركش بودند