32. سجده آیه 17

هیچ کس نمی‌داند به [پاس] آنچه [این مؤمنان در دنیا] انجام می‌دهند، چه [بسیار پاداش‌ها که مایۀ شادمانی و] روشنی چشم‌هاست، برایشان نهفته است.

إِنَّمَا يُؤْمِنُ بِآيَاتِنَا الَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُوا بِهَا خَرُّوا سُجَّدًا وَسَبَّحُوا بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ؛ تنها کساني به آيات ما ايمان آورده اند که چون آيات ما را بشنوند به سجده بيفتند و پروردگارشان را به پاکي بستايند و سرکشي نکنند.
تَتَجَافَى جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضَاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفًا وَطَمَعًا وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ؛ از بستر خواب پهلو تهي مي کنند ، پروردگارشان را با بيم و اميد مي خوانند و از آنچه به آنها داده ايم انفاق مي کنند.
فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْيُنٍ جَزَاء بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛ و هيچ کس از آن مايه شادماني خبر ندارد که به پاداش کارهايي که مي کرده ، برايش اندوخته اند.
(15) وقتی حالت کسانی را بیان نمود که در برابر آیات خدا کفر می‌ورزند؛ و عذابی را ذکر فرمود که برایشان آماده کرده است، به ذکر کسانی پرداخت که به آیات خدا ایمان دارند، و پاداشی را که برایشان آماده نموده است، توصیف کرد و فرمود: (﴿إِنَّمَا يُؤۡمِنُ بِ‍َٔايَٰتِنَا﴾) تنها کسانی به آیات ما ایمان حقیقی و واقعی دارند که شواهد و نشانه‌های ایمان در آنها یافت ‌شود و آنها، (﴿ٱلَّذِينَ إِذَا ذُكِّرُواۡ بِهَا﴾) کسانی هستند که هرگاه به نشانه‌های خدا پند داده شوند، و آیات قرآن بر آنها تلاوت گردد، و به وسیلۀ پیامبران پندها نزد آنان بیاید و نصیحت شوند، آن را گوش می‌کنند و می‌پذیرند و اطاعت می‌نمایند و (﴿خَرُّواۡۤ سُجَّدٗاۤ﴾) سجده‌کنان بر زمین می‌افتند؛ یعنی فروتنی می‌کنند، و به شناخت خدا شادمان می‌شوند، (﴿وَسَبَّحُواۡ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ﴾) و ستایشگرانه به تسبیح پروردگارشان می‌پردازند، و تکبر نمی‌ورزند؛ نه با دل و نه با جسم‌شان تکبر نمی‌ورزند تا بر اثر آن از اطاعت خدا سر باز زنند، بلکه آنها در برابر آیات خدا فروتن‌اند و آن را می‌پذیرند، و با شرح صدر و در حالی که تسلیم آن هستند با آن تعامل می‌کنند، و در پرتو همین آیات به رضایت خداوند مهربان دست می‌یابند، و به وسیلۀ آن به راه راست هدایت می‌شوند.
(16) (﴿تَتَجَافَىٰ جُنُوبُهُمۡ عَنِ ٱلۡمَضَاجِعِ﴾) پهلوهای‏شان از بسترها و رختخواب‌های لذت‌بخش دور می‌شود، و به چیزی روی می‌آورند که برای‏شان لذیذتر و دوست داشتنی‌تر است و آن نماز شب و مناجات با خداست. بنابراین فرمود: (﴿يَدۡعُونَ رَبَّهُمۡ﴾) برای به دست آوردن منافع دینی و دنیوی، و دفع زیان‌های دین و دنیا، پروردگارشان را می‌خوانند، (﴿خَوۡفٗا وَطَمَعٗا﴾) با بیم و امید؛ بیم از اینکه اعمال‏شان پذیرفته نشود، و امید به اینکه قبول حق واقع گردد؛ از عذاب خدا بیم دارند، و به پاداش او امیدوار هستند. (﴿وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ يُنفِقُونَ﴾) و از روزیِ کم یا زیادی که به ایشان داده‌ایم انفاق می‌کنند. انفاق را به صورت عام ذکر نمود، و قیدی برای آن ذکر نکرد، و نگفت بر چه کسانی انفاق می‌کنند تا بر عموم دلالت نماید. و نفقۀ واجب مانند زکات‌ها و کفاره‌ها و نفقۀ همسران و خویشاوندان در این داخل است. نیز نفقۀ مستحب در راه‌های خیر در آن داخل است، و نفقه و احسان مالی به طور مطلق [و هر‌چقدر که باشد] خیر است، چه به فقیر برسد چه به ثروتمند، به خویشاوند داده شود یا به فردی که خویشاوند نیست؛ اما بر حسب تفاوت سود و منفعتی که از طریق این نیکی‌ها به انسان‌ها می‌رسد، پاداش و اجر آن نیز فرق می‌کند. پس این در رابطه با عمل اهل ایمان است.
(17) اما پاداش مؤمنان این است که (﴿فَلَا تَعۡلَمُ نَفۡسٞ﴾) هیچ کس نمی‌داند، (﴿مَّآ أُخۡفِيَ لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعۡيُنٖ﴾) چه نعمت‌های فراوان و شادی‌بخش زیادی برایشان پنهان شده است. همان طور که خداوند بر زبان پیامبرش فرموده است:«برای بندگان صالح و نیکوکارم چیزهایی را آماده کرده‌ام که هیچ چشمی آن را ندیده، و هیچ گوشی آن را نشنیده، و به قلب هیچ انسانی خطور نکرده است.» پس همان‌طور که آنها در شب نماز خواندند و دعا کردند و عمل خود را از نگاه دیگران پنهان داشتند، خداوند نیز پاداش آنها را از نوع عمل آنها گردانید، و مزد آنها را پنهان داشت. بنابراین فرمود: (﴿جَزَآءَۢ بِمَا كَانُواۡ يَعۡمَلُونَ﴾) به پاداش کارهایی که می‌کردند.

و هيچ كس از آن مايه شادمانى خبر ندارد كه به پاداش كارهايى كه مى‌كرده برايش اندوخته شده است

پس هيچ كس نمى‌داند چه چيزى از روشنى چشم‌ها به پاداش آنچه انجام مى‌دادند برايشان نهفته شده است

آری هیچ کسی نداند که چه بسیار مایه روشنی چشمها برای آنان نهفته است، که جزای کار و کردار پیشینشان است‌

پس هیچ کس نمی داند چه چیزهایی که مایه شادمانی و خوشحالی آنان است به پاداش اعمالی که همواره انجام می داده اند، برای آنان پنهان داشته اند

پس هیچ کس نمی‌داند که به پاداش نیکوکاریشان چه نعمت و لذّتهای بی‌نهایت که روشنی‌بخش (دل و) دیده است در عالم غیب برایشان ذخیره شده است

پس نمی‌داند کسی چه نهان شده است برای ایشان از روشنی‌چشم پاداشی بدانچه بودند می‌کردند

هيچ كس نمى‌داند چه چيز از آنچه روشنى‌بخش ديدگان است به [پاداش‌] آنچه انجام مى‌دادند براى آنان پنهان كرده‌ام

پس هیچ کسی نمی‌داند، چه چیزی از روشنی‌بخش دیدگان - به (پاداش) آنچه انجام می‌دادند- برایشان پنهان شده است

هیچ‌کس نمى‌داند چه پاداش مهمّى که مایه‌ى روشنى چشم‌هاست، براى آنان نهفته است. این پاداش کارهایى است که مى‌کرده‌اند

هیچ کس نمی‌داند، در برابر کارهائی که (مؤمنان) انجام می‌دهند، چه چیزهای شادی‌آفرین و مسرّت‌بخشی برای ایشان پنهان شده است

هیچ کس نمی‌داند چه پاداشهای مهمّی که مایه روشنی چشمهاست برای آنها نهفته شده، این پاداش کارهائی است که انجام می‌دادند

پس هيچ كس نمى‌داند آنچه از روشنى چشمها براى ايشان نهفته شده، به پاداش آنچه مى‌كردند