54. قمر آیه 55

در مجلسى سرشار از راستی [و شایستگی] و نزد فرمانروایی مقتدر.

وَلَقَدْ جَاء آلَ فِرْعَوْنَ النُّذُرُ بيم دهندگان نزد خاندان فرعون آمدند
كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا كُلِّهَا فَأَخَذْنَاهُمْ أَخْذَ عَزِيزٍ مُّقْتَدِرٍ همه آيات ما را تکذيب کردند ما نيز آنها را فرو گرفتيم چون فرو گرفتن ، پيروزمندي مقتدر
أَكُفَّارُكُمْ خَيْرٌ مِّنْ أُوْلَئِكُمْ أَمْ لَكُم بَرَاءةٌ فِي الزُّبُرِ آيا کافران شما از ايشان نيرومندترند يا در کتابها آمده است که در امان هستيد ?
أَمْ يَقُولُونَ نَحْنُ جَمِيعٌ مُّنتَصِرٌ يا مي گويند که ما همگي به انتقام بر مي خيزيم ?
سَيُهْزَمُ الْجَمْعُ وَيُوَلُّونَ الدُّبُرَ زودا که آن جمع منهزم شود و پشت کرده بازگردند
بَلِ السَّاعَةُ مَوْعِدُهُمْ وَالسَّاعَةُ أَدْهَى وَأَمَرُّ بلکه وعده گاه آنها قيامت است و قيامت بلاخيزتر و تلختر است
إِنَّ الْمُجْرِمِينَ فِي ضَلَالٍ وَسُعُرٍ مجرمان در گمراهي و جنونند
يَوْمَ يُسْحَبُونَ فِي النَّارِ عَلَى وُجُوهِهِمْ ذُوقُوا مَسَّ سَقَرَ روزي که آنها را ، به صورت ، در جهنم کشند که : بچشيد عذاب سقر را
إِنَّا كُلَّ شَيْءٍ خَلَقْنَاهُ بِقَدَرٍ ما هر چيز را به اندازه آفريده ايم
وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ فرمان ما تنها يک فرمان است ، آن هم چشم بر هم زدني است
وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا أَشْيَاعَكُمْ فَهَلْ مِن مُّدَّكِرٍ کساني را، که همانند شما بودند ، هلاک کرديم آيا پند گيرنده اي هست ?
وَكُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ هر کاري که کرده اند در دفترهاست
وَكُلُّ صَغِيرٍ وَكَبِيرٍ مُسْتَطَرٌ هر کار بزرگ و کوچکي مکتوب است
إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّاتٍ وَنَهَرٍ پرهيزگاران در باغها و کنار جويبارانند
فِي مَقْعَدِ صِدْقٍ عِندَ مَلِيكٍ مُّقْتَدِرٍ در جايگاهي پسنديده ، نزد فرمانرايي توانا
(41 - 42) (﴿وَلَقَدۡ جَآءَ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ ٱلنُّذُرُ﴾) و به درستی که هشدارها به سراغ فرعون و قومش آمد. خداوند موسی را به سوی آنها فرستاد و او را با نشانه‌ها و معجزات روشن تایید کرد و عبرت‌ها و آموختنی‌هایی را به آنها نشان داد که به دیگران نشان نداده بود. امّا آنها همۀ آیات و نشانه‌های الهی را تکذیب کردند، آنگاه خداوند آنها را کیفر داد و گرفتارشان کرد، بسان گرفتار کردن و کیفر دادن پیروزمندی توانا. پس او و لشکریانش را در دریا غرق نمود. منظور از بیان این داستان‌ها برحذر داشتن مردم و تکذیب‌کنندگان محمّد صلی الله علیه وسلم است.
(43) بنابراین فرمود: (﴿أَكُفَّارُكُمۡ خَيۡرٞ مِّنۡ أُوۡلَٰٓئِكُمۡ﴾) آیا اینهایی که برترین پیامبر را تکذیب کرده‌اند از آن تکذیب کنندگان بهتر هستند، آنهایی که خداوند هلاک شدنشان را بیان کرد؟! پس اگر اینان از آنها بهترند، ممکن است از عذاب نجات یابند و به عذابی گرفتار نشوند که آن انسان‌های شرور بدان گرفتار شدند. ولی در حقیقت چنین نیست و اینها اگر از آنها بدتر نباشند، بهتر نیستند. (﴿أَمۡ لَكُم بَرَآءَةٞ فِي ٱلزُّبُرِ﴾) یا اینکه خداوند در کتاب‌هایی که بر پیامبران نازل کرده است به شما عهد و پیمانی داده است، و آنگاه شما بر این باورید که طبق آنچه خداوند خبر داده و وعده داده است نجات یافتگان هستید؟ چنین نیست، بلکه عقلاً و شرعاً امکان ندارد که در کتاب‌های الهی که متضمّن حکمت و عدالت هستند برای آنها برائت و نجاتی ثبت شده باشد، چون نجات یافتن چنین معاندان تکذیب‌کننده‌ای که برترین و محترم‌ترین پیامبر خدا را دروغگو انگاشته‌اند، مطابق حکمت نیست. پس تنها این احتمال باقی می‌ماند که آنها قدرتی داشته باشند و به وسیلۀ آن چیره و پیروز گردند.
(44) بنابراین خداوند خبر داد که آنها می‌گویند: (﴿نَحۡنُ جَمِيعٞ مُّنتَصِرٞ﴾) ما گروهی شکست ناپذیر هستیم و یکدیگر را یاری می‌دهیم.
(45) خداوند متعال با بیان ناتوانی آنها و اینکه شکست خواهند خورد فرمود: (﴿سَيُهۡزَمُ ٱلۡجَمۡعُ وَيُوَلُّونَ ٱلدُّبُرَ﴾) این گروه شکست خواهند خورد و پشت می‌کنند. و همان گونه که خداوند خبر داده بود اتّفاق افتاد، و خداوند گروه بزرگشان را در روز «بدر» شکست داد، و سران و بزرگانشان کشته شدند و خوار گردیدند، و خداوند دین و پیامبرش و گروه مؤمنان را یاری نمود و پیروز گرداند.
(46) با وجود این، همۀ آنها موعدی دارند که در آن گردآورده می‌شوند؛ آنهایی که در دنیا گرفتار عذاب شدند، و آنهایی که از لذّت‌های دنیا بهره‌مند شدند. بنابراین فرمود: (﴿بَلِ ٱلسَّاعَةُ مَوۡعِدُهُمۡ﴾) بلکه قیامت وعده‌گاه آنان است و در آن جزا داده می‌شوند، و دادگرانه حق از آنها گرفته می‌شود. (﴿وَٱلسَّاعَةُ أَدۡهَىٰ وَأَمَرُّ﴾) قیامت بزرگ‌تر و دشوارتر از همۀ آن چیزی است که تصوّر می‌شود.
(47) (﴿إِنَّ ٱلۡمُجۡرِمِينَ فِي ضَلَٰلٖ وَسُعُرٖ﴾) کسانی که مرتکب جنایت‌های زیاد و گناهان بزرگ از قبیل: شرک و غیره شده‌اند، چنین کسانی در دنیا گمراه هستند، و از علم و عملی که آنها را از عذاب نجات می‌دهد دور می‌باشند، و روز قیامت در عذاب دردناک و در آتشی که در اجسامشان شعله‌ور می‌گردد و به دل‌هایشان می‌رسد خواهند بود.
(48) (﴿يَوۡمَ يُسۡحَبُونَ فِي ٱلنَّارِ عَلَىٰ وُجُوهِهِمۡ﴾) روزی که بر چهره‌هایشان که شریف‌ترین عضو آنهاست و بیشتر از دیگر اعضا درد می‌گیرد، در دوزخ کشیده می‌شوند، و این گونه خوار می‌گردند. و به آنها گفته می‌شود: (﴿ذُوقُواۡ مَسَّ سَقَرَ﴾) درد و رنج و خشم و شعله‌های آتش دوزخ را بچشید.
(49) (﴿إِنَّا كُلَّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَٰهُ بِقَدَرٖ﴾) ما هر چیزی را به اندازۀ مقرّر آفریده‌ایم. و این شامل همۀ مخلوقات و دنیای بالا و پایین می‌شود. همۀ اینها را خداوند به تنهایی آفریده است و آفریننده‌ای دیگر ندارند و هیچ کس در آفرینش آن مشارکتی نداشته است. خداوند آفریده‌ها را طبق نقشه‌ای که از پیش علم و قلمش بر آن رفته است، در وقت و زمان مشخّص و به اندازه و مقدار معلوم و همراه با همۀ صفت‌هایی که دارند آفریده است. و این کار برای خداوند آسان است.
(50) بنابراین فرمود: (﴿وَمَآ أَمۡرُنَآ إِلَّا وَٰحِدَةٞ كَلَمۡحِۢ بِٱلۡبَصَرِ﴾) فرمان ما جز یک کلمه نیست، مانند چشم به هم زدنی. پس هرگاه خداوند چیزی بخواهد به آن می‌گوید: باش! پس می‌شود، همانند به هم زدن چشم که بی هیچ ممانعت و بدون هیچ سختی انجام می‌گیرد.
(51) (﴿وَلَقَدۡ أَهۡلَكۡنَآ أَشۡيَاعَكُمۡ﴾) و همانا کسانی را که پیش از شما بوده و کارهای شما را کرده و همانند شما پیامبران را تکذیب کرده‌اند هلاک و نابود کرده‌ایم. (﴿فَهَلۡ مِن مُّدَّكِرٖ﴾) پس آیا پندپذیری هست تا بداند که سنّت و شیوۀ الهی در مورد گذشتگان و آیندگان یکی است؟!. و همان‌طور که حکمت او اقتضا نموده تا آن بدکاران را هلاک کند، اینها هم مثل آنها هستند و بین دو گروه هیچ فرقی نیست.
(52) (﴿وَكُلُّ شَيۡءٖ فَعَلُوهُ فِي ٱلزُّبُرِ﴾) و هر کار نیک و بدی که انجام داده‌اند در کتاب‌های تقدیری نوشته شده است.
(53) (﴿وَكُلُّ صَغِيرٖ وَكَبِيرٖ مُّسۡتَطَرٌ﴾) و هر کوچک و بزرگی مکتوب می‌باشد. و این حقیقت تقدیر و قضا است؛ خداوند هر چیزی را دانسته، و نزد خودش در لوح محفوظ نگاشته و ثبت کرده است. پس هر آنچه خدا بخواهد می‌شود، و هرآنچه نخواهد نمی‌شود، و هر آنچه که به انسان می‌رسد امکان نداشته که به او نرسد، و هر آنچه که به انسان رسیده امکان نداشته که به او اصابت نکند.
(54 - 55) (﴿إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ﴾) کسانی که با انجام اوامر الهی و ترک نواهی او از خدا پروا داشته‌اند و از شرک و گناهان کبیره و صغیره پرهیز کرده‌اند (﴿فِي جَنَّٰتٖ وَنَهَرٖ﴾) در باغ‌های پر ناز و نعمت بهشت و در کنار جویبارها هستند؛ بهشتی که در آن نعمت‌هایی است که هیچ چشمی همانند آن را ندیده، و هیچ گوشی آن را نشنیده، و به دل و تصور هیچ انسانی خطور نکرده است؛ نعمت‌هایی از قبیل: درختان شکوفا با میوه‌های رسیده و نهرهای روان و قصرها و کاخ‌های بلند و منازل زیبا و خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های لذیذ و گوارا و حورهای بهشتی و باغچه‌های زیبا و رضامندی خداوند و دستیابی به قرب و نزدیکی او. بنابراین فرمود: (﴿فِي مَقۡعَدِ صِدۡقٍ عِندَ مَلِيكٖ مُّقۡتَدِرِۢ﴾) آنان در مقام و منزلتی راستین نزد فرمانروایی توانا قرار می‌گیرند. و دیگر از آنچه پروردگارشان از جود خویش به آنها عطا می‌کند مپرس. خداوند ما را از زمرۀ آنان بگرداند، و از خیری که نزد اوست به سبب شرّ و بدی‌هایمان محروم نسازد.
پایان تفسیر سوره قمر.
* * *

در جايگاهى پسنديده، نزد فرمانروايى توانا

در جايگاه صدق، نزد پادشاهى با اقتدار

در مقام و منزلتی راستین، نزد فرمانروای توانا

در جایگاهی حق و پسندیده نزد پادشاهی توانا

در منزلگاه صدق و حقیقت نزد خداوند عزّت و سلطنت جاودانی متنعّمند

در نشیمنی راست نزد پادشاهی نیرومند

در قرارگاه صدق، نزد پادشاهى توانايند

در نشست‌گاهی راستین نزد شاهنشاهی توانمندند

درجایگاهى راستین، نزد فرمانروایى مقتدر

در مجلس راستینی (که یاوه‌سرائی و بزهکاری در آن جائی ندارد ... در) پیشگاه پادشاه بزرگ و توانائی (که آفریدگار و خداوندگار همه‌ی کائنات است)

در جایگاه صدق نزد خداوند مالک مقتدر

در نشستگاهى راستين- بهشت جاودان- نزد پادشاهى توانا- خداى متعال