55. الرحمن آیه 13

پس [ای جن و انس] كدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را انكار مى‌كنید؟

الرَّحْمَنُ خداي رحمان
عَلَّمَ الْقُرْآنَ قرآن را تعليم داد
خَلَقَ الْإِنسَانَ، انسان را بيافريد
عَلَّمَهُ الْبَيَانَ به او گفتن آموخت
الشَّمْسُ وَالْقَمَرُ بِحُسْبَانٍ آفتاب و ماه به حسابي مقرر در حرکتند
وَالنَّجْمُ وَالشَّجَرُ يَسْجُدَانِ و گياه و درخت سجده اش مي کنند
وَالسَّمَاء رَفَعَهَا وَوَضَعَ الْمِيزَانَ آسمان را برافراخت و ترازو را بر نهاد
أَلَّا تَطْغَوْا فِي الْمِيزَانِ تا در ترازو تجاوز مکنيد
وَأَقِيمُوا الْوَزْنَ بِالْقِسْطِ وَلَا تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ وزن کردن را به عدالت رعايت کنيد و کم فروشي مکنيد
وَالْأَرْضَ وَضَعَهَا لِلْأَنَامِ زمين را براي ، مردم قرار داد
فِيهَا فَاكِهَةٌ وَالنَّخْلُ ذَاتُ الْأَكْمَامِ در آن ميوه هاست و نخلها ، با خوشه هايي که در غلافند
وَالْحَبُّ ذُو الْعَصْفِ وَالرَّيْحَانُ و دانه هايي که همراه با کاهند و نيز گياهان خوشبو
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
مکي و 78آيه است.
بسم الله الرحمن الرحيم
(1) این سورۀ بزرگ و گرانقدر را خداوند با نام خویش (﴿ٱلرَّحۡمَٰنُ﴾) آغاز کرده است. همان اسمی که نشانگر گستردگی رحمت و فراگیر بودن احسان و فراوانی لطف و فضل اوست. سپس آنچه را که بر رحمت او و آثار آن دلالت می‌نماید بیان کرد؛ نعمت‌های دینی و دنیوی و اخروی که خداوند به لطف و مرحمت خویش بندگان را از آنها برخوردار کرده است. و بعد از بیان هر نوع از نعمت‌هایش، انسان‌ها و جن‌ها را گوشزد می‌کند تا شکر او را به‌جای آورند، و می‌فرماید: (﴿فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ﴾) پس کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید؟!
(2) (﴿عَلَّمَ ٱلۡقُرۡءَانَ﴾) پس بیان نمود که او کلمات و معانی قرآن را به بندگانش آموخته، و آن را برایشان آسان گردانده است. و این بزرگ‌ترین منّت و مرحمتی است که با آن بر بندگان رحم نموده، و قرآنی را به زبانی عربی و با بهترین کلمات و واضح‌ترین مفاهیم که هر نوع خیر و خوبی را دربر دارد و از همۀ انواع شرّ و بدی برحذر می‌دارد برای آنها نازل کرده است.
(3 - 4) (﴿خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ﴾) انسان را در بهترین شکل و با اعضایی کامل و اسکلتی محکم آفریده، و به سبب گویایی ویژه‌اش بر همۀ حیوانات برتری داده است. (﴿عَلَّمَهُ ٱلۡبَيَانَ﴾) به او آموخته است تا آنچه را که در دل دارد بیان کند. و این شامل تعلیم بیانی و تعلیم نوشتاری است. پس گویایی که خداوند با آن انسان را بر دیگر حیوانات برتری داده است، از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی است که به انسان ارزانی داشته است.
(5)((ٱلشَّمۡسُ وَٱلۡقَمَرُ بِحُسۡبَانٖ﴾) خداوند از آنجا که نسبت به بندگان مهربان است و به آنها عنایت دارد، ماه و خورشید را آفریده و آنها را چنان مسخر نموده است که طبق حسابی دقیق و مقرّر شده آفریده، و آن دو را به حرکت درآورده تا با گردش آنها منافع بندگان تامین شود، و شمارگان سال‌ها و حساب را بدانند.
(6) (﴿وَٱلنَّجۡمُ وَٱلشَّجَرُ يَسۡجُدَانِ﴾) و ستارگان آسمان و درختان زمین پروردگارشان را می‌شناسند، و برای او سجده می‌برند و کرنش و فروتنی می‌کنند، و برای تامین منافع بندگان که خداوند آنها را برای آن مسخّر کرده است عمل می‌کنند.
(7 - 8) (﴿وَٱلسَّمَآءَ رَفَعَهَا وَوَضَعَ ٱلۡمِيزَانَ﴾) و آسمان را برافراشته و سقفی برای آفریده‌های زمینی قرار داده است، و عدالت و دادگری در گفتارها و کردارها را در میان بندگانش مقرّر کرده است. و منظور از میزان تنها ترازوی معروف نیست؛ بلکه همان گونه که ذکر کردیم، منظور عدالت است، و ترازوی معروف نیز در آن داخل می‌باشد؛ ترازویی که با آن اشیا وزن کرده می‌شود، و مساحت‌هایی که به وسیلۀ آن امور ناشناخته ثبت و کنترل می‌گردند، و حقایقی که به وسیلۀ آن امور ناشناخته ثبت و کنترل می‌شوند، و حقایقی که به وسیلۀ آن میان مخلوقات داوری می‌شود و با آن میان آنها عدالت برقرار می‌گردد ، همه در «میزان» داخل است. بنابراین فرمود: (﴿أَلَّا تَطۡغَوۡاۡ فِي ٱلۡمِيزَانِ﴾) یعنی خداوند ترازو را مقرّر کرده تا شما در حقوق و کارها از حدِ تجاوز نکنید. و اگر خداوند داد و سنجش را مقرّر نمی‌کرد، و کارها به عقل شما واگذار می‌گردید، فساد و تباهی، آسمان‌ها و زمین و آنچه را که در این میان است فرا می‌گرفت.
(9) (﴿وَأَقِيمُواۡ ٱلۡوَزۡنَ بِٱلۡقِسۡطِ﴾) و تا آنجا که می‌توانید در ترازو و سنجش به عدالت رفتار کنید. (﴿وَلَا تُخۡسِرُواۡ ٱلۡمِيزَانَ﴾) و در ترازو کاستی در میان نیاورید؛ یعنی آن را ناقص نکنید، و به خلاف و ضد آن عمل نکنید، که آن جور و ستم و طغیان است.
(10) (﴿وَٱلۡأَرۡضَ وَضَعَهَا لِلۡأَنَامِ﴾) و زمین را با ضخامت و حالات مختلف آن برای خلق گستراند تا بر آن قرار بگیرند، و برایشان بستری باشد، و روی آن خانه بسازند، و آن را شخم بزنند و در آن نهال بکارند و چاه حفر ‌کنند، و در راه‌های آن حرکت نمایند، و از معادن آن و از همۀ آنچه که در آن هست و به آن نیاز دارند استفاده ببرند.
سپس خوراکی‌های ضروری را که در آن وجود دارد نام برد و فرمود:
(11)  (﴿فِيهَا فَٰكِهَةٞ﴾) در زمین میوه [هایی] هست. و آن همه درختانی هستند که میوه می‌دهند از قبیل: انگور انجیر و انار و سیب و غیره. (﴿وَٱلنَّخۡلُ ذَاتُ ٱلۡأَكۡمَامِ﴾) و درخت‌های خرمای پوشش‌دار. پوششی که خوشۀ خرما آهسته و کم‌کم از آن بیرون می‌آید و تبدیل به میوه می‌شود، و از آن می‌خورند و ذخیره می‌کنند، و مقیم و مسافر آن را به عنوان توشۀ خود نگهداری می‌نمایند. خرما میوۀ لذیذی است و از بهترین میوه‌ها محسوب می‌شود.
(12) (﴿وَٱلۡحَبُّ ذُو ٱلۡعَصۡفِ﴾) و دانه که ساقه و خوشه دارد و از آن قسمت درو می‌شود، و از کاه آن چهارپایان و غیره استفاده می‌کنند. و این شامل دانۀ گندم و جو و ذرّت و برنج و ارزن می‌شود.(﴿وَٱلرَّيۡحَانُ﴾) و ریحان. احتمال دارد که منظور همۀ خوراکی‌هایی باشد که انسان‌ها می‌خورند، و آنگاه در اینجا عام بر خاص عطف شده است. و خداوند به طرز عام و خاص روزی را به بندگانش ارزانی می‌دارد. و احتمال دارد که منظور همین ریحان معروف است و خداوند با فراهم آوردن انواع بوهای خوشی که به مشام می‌رسد و باعث شادی می‌گردند، بر بندگانش منّت گذارده است.
(13) وقتی که بسیاری از نعمت‌هایش را که با چشم و بصیرت مشاهده می‌شوند بیان کرد، و انسان و جن را مخاطب قرار داد، مجدّداً خداوند نعمت‌هایش را به آنها گوشزد نمود و فرمود: (﴿فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ﴾) کدام یک از نعمت‌های دینی و دنیوی خداوند را تکذیب می‌کنید؟ به راستی که جن‌ها پاسخ خوبی دادند آنگاه که پیامبر صلی الله علیه وسلم این سوره‌را برای آنها خواند. ایشان هر وقت این گفته الهی را تکرار می‌کرد (﴿فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ﴾) جن‌ها می‌گفتند: «پروردگارا! هیچ چیزی از نعمت‌هایت را تکذیب نمی‌کنیم، پس ستایش تو را سزاست.» بنابراین شایسته است که بنده هرگاه نعمت‌های خداوند برای او ذکر شوند، به آن اعتراف نماید و سپاس گزارد و خداوند را به خاطر این نعمت‌ها ستایش کند.

پس كدام يك از نعمتهاى پروردگارتان را انكار مى‌كنيد؟

پس [اى جن و انس‌] كدامين نعمت‌هاى پروردگارتان را انكار مى‌كنيد

پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را انکار می‌کنید؟

پس [ای انس و جن!] کدامیک از نعمت های پروردگارتان را انکار می کنید؟

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟

پس آیا به کدامین نعمتهای پروردگار شما (ای دو کس) تکذیب می‌کنید

پس كدام يك از نعمتهاى پروردگارتان را منكريد؟

پس به کدام یک از نعمت‌های پروردگارتان (همان و او را) تکذیب می‌کنید؟

پس [اى انسان‌ها و ای جنّیان!] کدام یک از نعمت‌هاى پروردگارتان را انکار مى‌کنید؟

(ای گروه پریها و انسانها!) کدامیک از نعمتهای پروردگارتان را تکذیب و انکار می‌کنید

پس کدامین نعمتهای پروردگارتان را تکذیب می‌کنید (شما ای گروه جنّ و انس)؟

پس كدام يك از نعمتهاى پروردگارتان را [اى پريان و آدميان،] دروغ مى‌انگاريد؟