6. انعام آیه 2

اوست كه شما را از گِل آفرید، آنگاه مدتى را [براى حیات شما] مقرر داشت؛ و اَجلِ حتمى نزد اوست. با این همه، شما [در قدرت او برای برپایی قیامت] تردید دارید.

الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَجَعَلَ الظُّلُمَاتِ وَالنُّورَ ثُمَّ
الَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِم يَعْدِلُونَ؛ ستايش از آن خداوندي است که آسمانها و، زمين را
بيافريد و تاريکيها و روشنايي را پديدار کرد ، با اين همه ، کافران با پروردگار خويش ديگري را برابر
مي دارند.
هُوَ الَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٍ ثُمَّ قَضَى أَجَلاً وَأَجَلٌ مُّسمًّى عِندَهُ ثُمَّ أَنتُمْ
تَمْتَرُونَ؛ اوست که شما را از گل بيافريد و عمري مقرر کرد : مدتي در
نزد او معين با، اين همه ، ترديد مي ورزيد.
مکي و 165 آيه است.

(1) .خداوند خویشتن را به خاطر صفت‌های کمال و عظمت وشکوه خود، و به طور
ویژه صفت‌هایی که در این آیه ذکر شده است، می‌ستاید. پس او خود را بر آفریدن آسمان‌ها و زمین، که بر
قدرت کامل و علم و رحمت واسع و گستردگی حکمت و یگانه بودن وی در آفرینش و تدبیر دلالت می‌نماید،
ستایش نمود، و خویشتن را به خاطر پدید آوردن روشنایی و تاریکی‌ها ستود. و این، تاریکی و روشنایی
محسوس مانند شب و روز و خورشید و ماه، و نیز تاریکی و روشنایی معنوی از قبیل: تاریکی جهالت و شک و شرک و گناه و
غفلت، و نور علم و ایمان و یقین و طاعت را شامل می‌شود. و همۀ این موارد قاطعانه دلالت می‌نمایند که
خداوند متعال، سزاوار پرستش و عبادت خالص است. با وجود این همه دلیل و برهان روشن، (﴿ثُمَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواۡ بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ﴾) کسانی که به
پروردگارشان کفر ورزیده‌اند [کسانی دیگر] غیر از خدا را با وی در عبادت و
کرنش و تعظیم برابر می‌دانند، با اینکه آنان در چیزی با خدا برابر نیستند، و آنها نیازمندانی
ناتوان‌اند و از هر جهت کمبود دارند.

(2) (﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٖ﴾) خداوند،
ذاتی است که شما را از گِل آفریده است؛ چرا که مادۀ خلقت شما و پدرتان آدم علیه السلام از گِل بوده
است.(﴿ثُمَّ قَضَىٰٓ أَجَلٗا﴾) سپس مدت و زمانی را برای اقامت شما در این
دنیا معین کرد، تا در آن مدت بهره‌مند شوید و از آن استفاده کنید و به‌وسیلۀ آنچه که به سوی
پیامبرانش فرستاده می‌شود، مورد امتحان و آزمایش قرار گیرید. ﴿لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا﴾
تا شما را بیازماید که کدام یک از شما بهتر عمل می‌نماید. و شما را در این دنیا به اندازه‌ای عمر
می‌دهد که آن اندازه کافی است برای هر آن کس که بخواهد در آن پند پذیرد. (﴿وَأَجَلٞ مُّسَمًّى عِندَهُۥ﴾) و
مدت معیّنی نزد اوست و آن دنیای آخرت است که بندگان از این دنیا به آن منتقل می‌شوند. پس خداوند
آنان را طبق اعمال خوب و بدشان جزا و سزا می‌دهد. (﴿ثُمَّ﴾) سپس با وجود
این بیان کامل و حجت قاطع، (﴿أَنتُمۡ تَمۡتَرُونَ﴾) شما در وعدۀ خدا و وعید
او، و وقوع روز قیامت شک و تردید به خود راه می‌دهید. و خداوند «ظلمات» را
بدان جهت با صیغۀ جمع آورد که اقسام آن زیاد و راه‌های آن گوناگون است. اما نور و روشنایی را به
صورت مفرد آورد، چون راهی که انسان را به خدا می‌رساند، یکی است و تعدد در آن وجود ندارد، و آن راهی
است که دانستن حق، و عمل کردن به آن را در بر دارد. همان‌طور که خداوند متعال فرموده است:﴿وَأَنَّ هَٰذَا صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا فَٱتَّبِعُوهُۖ وَلَا تَتَّبِعُواۡ ٱلسُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمۡ عَن سَبِيلِهِۦ﴾
و این است راه راست من، پس، از آن پیروی کنید و از راه‌های دیگر پیروی مکنید، که شما را از راه خدا
دور می‌کند.

اوست كه شما را از گِل بيافريد و عمرى مقرر كرد: مدتى در نزد او معين. با اين همه، ترديد مى‌ورزيد

او كسى است كه شما را از گل آفريد، سپس [براى شما] عمرى مقرر داشت، و اجل حتمى نزد اوست، آن‌گاه شما [باز هم در قدرت او] شك مى‌كنيد

او کسی است که شما را از گل آفرید، سپس [شما را در دنیا] عمری مقرر داشت، و [برای آخرت‌] سر رسیدی در علم اوست، آنگاه [بعضی از شما] تردید می‌ورزید

اوست که شما را از گِلی مخصوص آفرید، سپس برای عمر شما مدتی مقرّر کرد، و اجل حتمی و ثابت نزد اوست، [شگفتا! که] باز شما [با این همه دلایل آشکار در یکتایی و ربوبیّت و خالقیّت او] شک می کنید

اوست خدایی که شما را از گِلی آفرید، پس فرمان اجل و مرگ را بر همه کس معین کرد، و اجلی که معین و معلوم است به نزد اوست، باز شما شک در آیات او می‌کنید

اوست آنکه آفرید شما را از گل پس گذارد سرآمدی را و سرآمدی نامبرده نزد او است سپس شما تردید می‌کنید

اوست كسى كه شما را از گِل آفريد. آنگاه مدتى را [براى شما عُمْر] مقرر داشت. و اَجَل حتمى نزد اوست. با اين همه، [بعضى از] شما [در قدرت او] ترديد مى‌كنيد

اوست کسی که شما را (در آغاز) از گل آفرید، سپس مدتی را مقرّر داشت و اَجَلی (حتمی) نامیده شده نزد اوست. سپس (همین) شما (در ربوبیت او) شکی دارید

او کسى است که شما را از گل آفرید، پس از آن اَجلى را [براى زندگى شما در دنیا] قرار داد و اَجلى معین نزد اوست. پس [با وجود این] شما شک و شبهه مى‌کنید؟

خدا آن ذاتی است که شما را از گِل آفریده است؛ سپس (برای زندگی هر یک از شما) زمانی را تعیین کرده است (و با مرگ شخص پایان می‌پذیرد) و زمان معیّن (فرا رسیدن رستاخیز) را تنها خدا می‌داند و بس. سپس شما (افراد مشرک، درباره‌ی آفریننده‌ای که انسان را از این اصل ناچیز یعنی گِل آفریده است و او را تکامل بخشیده است) شکّ و تردید به خود راه می‌دهید

او کسی است که شما را از گل آفرید؛ سپس مدتی مقرّر داشت (تا انسان تکامل یابد)؛ و اجل حتمی نزد اوست (و فقط او از آن آگاه است). با این همه، شما (مشرکان در توحید و یگانگی و قدرت او،) تردید می‌کنید

اوست كه شما را از گِلى بيافريد، سپس سرآمدى را [براى زندگى شما در دنيا] مقرر داشت، و سرآمدى نامبرده- معين- نزد اوست، آنگاه شما به شكّ اندريد