6. انعام آیه 90

آنان [= پیامبران] کسانی هستند که الله هدایتشان کرده است؛ پس [ای پیامبر،] از هدایت [و راه راستِ] ایشان پیروی کن [و به قومت] بگو: «من در برابر این [رسالت،] پاداشی از شما نمی‌خواهم. این [قرآن، چیزی] نیست مگر [یادآوری و] پندی برای جهانیان».

وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَقَ وَيَعْقُوبَ كُلاًّ هَدَيْنَا وَنُوحًا هَدَيْنَا مِن قَبْلُ وَمِن
ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَى وَهَارُونَ وَكَذَلِكَ نَجْزِي
الْمُحْسِنِينَ ؛ و به او اسحاق و يعقوب را بخشيديم و همگي را هدايت کرديم و نوح را پيش ، از اين
هدايت کرده بوديم و از فرزندان ابراهيم داود و سليمان و ايوب و يوسف و موسي و هارون را هدايت کرديم
و نيکوکاران را اين گونه جزادهيم.
وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَى وَعِيسَى وَإِلْيَاسَ كُلٌّ مِّنَ الصَّالِحِينَ؛ و زکريا و يحيي و عيسي و
الياس ، که همه از صالحان بودند.
وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا وَكُلاًّ فضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ؛ و اسماعيل
و اليسع و يونس و لوط ، که همه را بر جهانيان برتري نهاديم.
وَمِنْ آبَائِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ وَإِخْوَانِهِمْ وَاجْتَبَيْنَاهُمْ وَهَدَيْنَاهُمْ إِلَى
صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ؛ و از پدرانشان و فرزندانشان و برادرانشان بعضي را هدايت کرديم ، و ايشان را
برگزيديم و به راه راست راه نموديم.
ذَلِكَ هُدَى اللّهِ يَهْدِي بِهِ مَن يَشَاء مِنْ عِبَادِهِ وَلَوْ أَشْرَكُواْ لَحَبِطَ عَنْهُم
مَّا كَانُواْ يَعْمَلُونَ؛ اين است هدايت خدا هر که را از بندگانش خواهد بدان هدايت مي کند واگر،
شرک هم آورده بودند اعمالي را که انجام داده بودند نابود مي گرديد.
أُوْلَـئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ فَإِن يَكْفُرْ بِهَا
هَـؤُلاء فَقَدْ وَكَّلْنَا بِهَا قَوْمًا لَّيْسُواْ بِهَا بِكَافِرِينَ؛ اينان کساني هستند که به
آنها کتاب و فرمان و نبوت داده ايم اگر اين قوم بدان ايمان نياورند قوم ديگري را بر آن گمارده ايم
که انکارش نمي کنند.
أُوْلَـئِكَ الَّذِينَ هَدَى اللّهُ فَبِهُدَاهُمُ اقْتَدِهْ قُل لاَّ أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ
أَجْرًا إِنْ هُوَ إِلاَّ ذِكْرَى لِلْعَالَمِينَ؛ اينان کساني هستند که خدا هدايتشان کرده است
، پس به روش ايشان اقتداکن بگو : هيچ پاداشي از شما نمي طلبم ، اين
کتاب جز اندرزي براي مردم جهان نيست.
(84) وقتی که خداوند از بنده و خلیل خود، ابراهیم علیه السلام و از علم و
شکیبایی و دعوت در راه خدا را که به او ارزانی داشته بود، سخن به میان آورد، ذکر نمود که خداوند چه
نژاد صالح و نسل پاکیزه‌ای به او عطا کرد و وی را بدان وسیله اکرام نمود، و اینکه خداوند برگزیدگان
خلق را از نسل او قرارداده است. و از این فضیلت عظیم و کرامت بی‌نظیر که شبیه و مانندی برای آن
نیست. پس فرمود: (﴿وَوَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ﴾) و
به ابراهیم، اسحاق و یعقوب را دادیم. یعقوب، فرزند اسحاق بود که اسرائیل هم نام داشت. یعقوب، پدر
ملتی است که خداوند آن را بر جهانیان برتری داده بود. (﴿كُلًّا﴾) هرکدام از
این دو را (﴿هَدَيۡنَا﴾) در علم و عمل به راه راست هدایت کردیم.(﴿وَنُوحًا هَدَيۡنَا مِن قَبۡلُ﴾) و نوح را پیش‌تر هدایت کردیم. و هدایت او،
بالاترین نوعِ هدایت است که جز تعدادی از مردم در جهان به آن دست نیافته اند، و آنان پیامبران
اولوالعزم هستند که نوح یکی از آنها است. (﴿وَمِن ذُرِّيَّتِهِۦ﴾) احتمال
دارد که ضمیر در کلمۀ (﴿ذُرِّيَّتِهِۦ﴾) به نوح برگردد، چون نوح نزدیک‌ترین
اسم به ضمیر است. و چون خداوند همراه با کسانی‌که نام برده، لوط را نیز ذکر کرده است که از فرزندان
نوح می‌باشد نه از فرزندان ابراهیم؛ زیرا لوط برادرزادۀ ابراهیم است. و احتمال دارد که ضمیر به
ابراهیم برگردد، چون سیاق جمله برای تمجید ‌از ابراهیم است. و لوط گرچه از نسل ابراهیم نیست، اما از
جمله کسانی است که به دست ابراهیم ایمان آورد. پس فضیلتی که از طریق ایمان آوردن لوط به دست ابراهیم
عاید حضرت خلیل می‌گردد، بزرگ‌تر و ارزشمندتر از آن فضیلتی است که لوط تنها فرزند او باشد نه چیز
دیگری. (﴿دَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰن﴾) داود و پسرش سلیمان، (﴿وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ﴾) و
ایوب، و یوسف پسر یعقوب (﴿وَمُوسَىٰ وَهَٰرُونَ﴾) و فرزندان عمران، (﴿وَكَذَٰلِكَ﴾) و همان‌گونه که نسل ابراهیم خلیل علیه السلام را به دلیل
اینکه پروردگارش را به بهترین شیوه عبادت کرده بود و به نحو احسن به مردم سود رسانده بود، هدایت و
اصلاح نمودیم، (﴿نَجۡزِي ٱلۡمُحۡسِنِينَ﴾) همان‌گونه نیز نیکوکاران را
پاداش می‌دهیم و از آنان نام نیک و نسل صالح بر جای می‌گذاریم.

(85) (﴿وَزَكَرِيَّا وَيَحۡيَىٰ﴾) و زکریا و یحیی
که پسرش بود، (﴿وَعِيسَىٰ﴾) و عیسی پسر مریم، (﴿وَإِلۡيَاسَۖ كُلّٞ مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ﴾) و
الیاس، که همگی از صالحان و شایستگان بوده و اخلاق و اعمال و علوم شایسته‌ای داشته و رهبر و پیشوای
صالحان بودند.

(86) (﴿وَإِسۡمَٰعِيلَ﴾) و اسماعیل پسر ابراهیم،
پدر ملت عرب که برترین ملت‌ها است، و پدر برترین فرزندان آدم؛ یعنی محمد صلی الله علیه وسلم، (﴿وَيُونُسَ﴾) و یونس فرزند متی، (﴿وَلُوطٗا﴾) و لوط
فرزند هاران، برادر ابراهیم، (﴿وَكُلّٗا﴾) و هریک از این انبیاء و پیامبران
را، (﴿فَضَّلۡنَا عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾) بر جهانیان برتری دادیم. و معیار برخورداری از درجات و رتبه‌های برتر چهار چیز است که خداوند بیان نموده است:﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ فَأُوۡلَٰٓئِكَ مَعَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ وَٱلصِّدِّيقِينَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَٱلصَّٰلِحِينَ﴾
و هرکس از خدا و پیامبرش پیروی نماید، پس او با کسانی خواهد بود که خداوند بر آنها انعام کرده است،
از پیامبران و صدیقان و شهیدان و صالحان. پس ایشان در بالاترین رتبه قرار دارند، و این دسته از
پیامبران، به طور مطلق برترین پیامبران هستند؛ زیرا پیامبرانی که خداوند سرگذشت آنها را در قرآن
بیان کرده است، بدون شک از پیامبرانی که خداوند سرگذشت آنان را بیان نکرده است، برترند.

(87) (﴿وَمِنۡ ءَابَآئِهِمۡ﴾) و از پدران این
افراد مذکور، (﴿وَذُرِّيَّٰتِهِمۡ وَإِخۡوَٰنِهِمۡ﴾) و از برادران و نسل
ایشان [عده‌ای را] هدایت کردیم، (﴿وَٱجۡتَبَيۡنَٰهُمۡ﴾) و آنان را برگزیدیم، (﴿وَهَدَيۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ﴾) و
آنان را به راه راست هدایت کردیم.

(88 - 89) (﴿ذَٰلِكَ﴾) این هدایت، (﴿هُدَى ٱللَّهِ﴾) هدایت خدا است که هدایتی جز آن وجود ندارد.(﴿يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ﴾) هرکس از بندگانش را که
بخواهد، بدان هدایت می‌نماید، پس هدایت را از او طلب کنید؛ زیرا اگر خداوند شما را هدایت نکند،
هدایت کننده‌ای نخواهید داشت. و افراد مذکور از جملۀ کسانی هستند که خداوند هدایت آنان را خواسته
است. (﴿وَلَوۡ أَشۡرَكُواۡ﴾) و اگر فرضاً شرک می‌ورزیدند، (﴿لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواۡ يَعۡمَلُونَ﴾) هرآنچه را که کرده بودند از
دستشان می رفت؛ زیرا شرک، عمل را نابود و ضایع می گرداند، و باعث خلودِ در جهنم می شود. پس، وقتی که
این برگزیدگان اگر شرک بورزند- که هرگز چنین نمی شود و از آنان بعید است ـ اعمالشان هدر و ضایع
گردد، دیگران به طریق اولی اعمالشان ضایع خواهد شد.

(90) (﴿أُوۡلَٰٓئِكَ﴾) این افراد مذکور، (﴿ٱلَّذِينَ هَدَى ٱللَّهُۖ فَبِهُدَىٰهُمُ ٱقۡتَدِهۡ﴾) کسانی‌اند که خداوند
آنان را هدایت کرده است، پس به هدایت ایشان اقتدا کن. پس ای پیامبر بزرگوار! به دنبال این پیامبرانِ
برگزیده حرکت، و از آئین آنان پیروی کن. و پیامبر صلی الله علیه وسلم از این دستور اطاعت نمود، و به
هدایت پیامبران پیش از خود راه یافت و هر کمالی را که در آنان بود، در خود جمع کرد. پس برتری و
ویژگی‌هایی در وی جمع شد که از همۀ جهانیان بالاتر رفت، و سردار پیامبران و پیشوای پرهیزگاران
گردید. درود و رحمت بی‌کران خدا بر او و همۀ پیامبران باد. و از این رهگذر، برخی از اصحاب استدلال
کرده‌اند که پیامبر صلی الله علیه وسلم از همۀ پیامبران برتر است. (﴿قُل﴾) به
کسانی که از دعوت تو روی‌گردانده‌اند، بگو: (﴿لَّآ أَسۡ‍َٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًا﴾) به
خاطر دعوتم از شما مزد و پاداشی نمی‌طلبم که آن را به عنوان پاداش به من دهید؛ زیرا این کار، سبب
امتناع شما می‌شود، بلکه مزد من بر خدا است. (﴿إِنۡ هُوَ إِلَّا ذِكۡرَىٰ لِلۡعَٰلَمِينَ﴾) نیست
این [قرآن] جز پندی برای جهانیان، تا آنچه را که به آنان فایده می‌دهد، از
آن یاد گیرند و آن را انجام دهند؛ و آنچه را که به زیان آنها است، از آن یاد گیرند و آن را ترک
کنند، و به‌وسیلۀ آن پروردگارشان را با اسما و صفاتش بشناسند. و اخلاق خوب و پسندیده و راه‌هایی که
انسان را بدان می‌رساند، بشناسند؛ و اخلاق زشت و راه‌هایی را که به آن می‌انجامد، یاد گیرند و از آن
دوری جویند. پس چون قرآن برای جهانیان پند است، بزرگ‌ترین نعمتی است که خداوند با آن بر جهانیان
انعام نموده‌اند. پس جهانیان باید آن‌را بپذیرند، و سپاس خدارا به خاطر آن به جای آورند.

اينان كسانى هستند كه خدا هدايتشان كرده است، پس به روش ايشان اقتدا كن. بگو: در برابر آن هيچ پاداشى از شما نمى‌طلبم، اين كتاب جز اندرزى براى مردم جهان نيست

آنان كسانى بودند كه خدا هدايتشان كرد، پس به هدايت آنان اقتدا كن. بگو: براى اين [رسالت‌] از شما مزدى نمى‌خواهم، كه اين جز اندرزى براى جهانيان نيست

اینان کسانی هستند که خداوند هدایتشان کرده است، پس به هدایت آنان اقتداء کن، بگو برای آن از شما مزدی نمی‌طلبم، این جز پندآموزی برای جهانیان نیست‌

آنان [که در آیات گذشته به عنوان پیامبران از ایشان یاد شد] کسانی هستند که خدا هدایتشان کرد، پس به هدایت آنان اقتدا کن، [و به قوم خود] بگو: در برابر رسالتم پاداشی از شما نمی خواهم، این [قرآن] جز تذکّر و پندی برای جهانیان نیست

آنها کسانی بودند که خدا خود آنها را هدایت نمود، تو نیز از راه آنها پیروی نما، و (امت را) بگو که من مزد رسالت از شما نمی‌خواهم، این نیست جز یاد آوری و پندی برای اهل عالم (که به یاد خدا متذکر شوند)

آنانند که رهبریشان نمود خدا پس به رهبریشان پیروی جوی بگو نخواهم از شما بر آن پاداشی نیست آن جز یادآورییی برای جهانیان‌

اينان كسانى هستند كه خدا هدايتشان كرده است، پس به هدايت آنان اقتدا كن. بگو: «من، از شما هيچ مزدى بر اين [رسالت‌] نمى‌طلبم. اين [قرآن‌] جز تذكرى براى جهانيان نيست.»

اینانند کسانی که خدا هدایت(شان) کرده. پس به راه راهوارشان اقتدا کن. بگو: «من از شما هیچ مزدی بر این (رسالت قرآنی) نمی‌طلبم. این جز یادواره‌ای برای جهانیان نیست.»

آنان کسانى‌اند که خداوند هدایتشان کرده، پس به هدایت آنان اقتدا کن. [اى پیامبر! به مردم] بگو: «من بر این [رسالت و دعوت] از شما مزدى طلب نمى‌کنم. این قرآن جز تذکرى براى جهانیان نیست.»

آنان کسانیند که خداوند ایشان را هدایت داده است (و توفیق رسیدن به راه حق و نیکی عطاء نموده است) پس از هدایت ایشان پیروی کن (و به راه ایشان برو. ای پیغمبر! همان گونه که این پیغمبران به پیروان خود گفته‌اند، تو نیز به پیروان خود) بگو: من در برابر (تبلیغ رسالت آسمانی و ابلاغ فرمان یزدانی) پاداش و مزدی از شما نمی‌طلبم. این قرآن (که تبلیغ آن وظیفه‌ی من است) چیزی جز یادآوری و اندرز برای جهانیان نیست

آنها کسانی هستند که خداوند هدایتشان کرده؛ پس به هدایت آنان اقتدا کن! (و) بگو: «در برابر این (رسالت و تبلیغ)، پاداشی از شما نمی‌طلبم! این (رسالت)، چیزی جز یک یادآوری برای جهانیان نیست! (این وظیفه من است)»

ايشانند كسانى كه خداوند آنان را راه نمود، پس راه راست ايشان را پى گير بگو: از شما بر اين [پيام رسانى و راهنمايى‌] هيچ مزدى نمى‌خواهم، اين نيست مگر يادآورى و پندى براى مردم جهان