كَلَّا إِنَّ كِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ حقا ، که اعمال ، نيکان در عليين مکتوب است.
وَمَا أَدْرَاكَ مَا عِلِّيُّونَ و تو چه مي داني که عليين چيست ?
كِتَابٌ مَّرْقُومٌ کتابي است نوشته ،
يَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ که مقربان خدا در آن مي نگرند.
إِنَّ الْأَبْرَارَ لَفِي نَعِيمٍ هر آينه نيکان در نعمتند ،
عَلَى الْأَرَائِكِ يَنظُرُونَ بر تختها نشسته و نظاره مي کنند.
تَعْرِفُ فِي وُجُوهِهِمْ نَضْرَةَ النَّعِيمِ بر چهره هاشان طراوت نعمت را بشناسي.
يُسْقَوْنَ مِن رَّحِيقٍ مَّخْتُومٍ از شرابي خالص که بر سر آن مهر نهاده اند سيراب مي شوند.
خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ مهر آن از مشک است و پيشدستي کنندگان در آن بر يکديگر پيشدستي مي کنند.
وَمِزَاجُهُ مِن تَسْنِيمٍ آميزه آن تسنيم است :
عَيْنًا يَشْرَبُ بِهَا الْمُقَرَّبُونَ چشمه اي است که مقربان خدا از آن مي آشامند،
(18 - 21) وقتی بیان کرد که نامۀ اعمال بدکاران در پائینترین و تنگترین جا قرار دارد، بیان داشت که نامۀ اعمال نیکان در بالاترین و گشادهترین جا قرار دارد و کتابشان، (﴿كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ يَشۡهَدُهُ ٱلۡمُقَرَّبُونَ﴾) کتاب نوشتهشدهای است که فرشتگان و ارواح پیامبران و صدیقان و شهیدان در آن حاضر میگردند، و خداوند در ملکوت اعلی از آنان نام میبرد. و «علّیّون» نام بالاترین جای بهشت است.
(22 - 28) پس وقتی نامۀ اعمالشان را بیان کرد، فرمود که آنها در نعمتاند؛ یعنی از همۀ نعمتهای قلبی و روحی و جسمی بر خوردارند. (﴿عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ﴾) بر تختهایی نشستهاند که با فرشها و پردههای زیبا آراسته شدهاند، و به نعمتهایی که خداوند برایشان فراهم کرده است نیز به سیمای پروردگار نگاه میکنند. (﴿تَعۡرِفُ﴾) شما که به آنان نگاه میکنی، میبینی (﴿فِي وُجُوهِهِمۡ نَضۡرَةَ ٱلنَّعِيمِ﴾) شادابی و آثار نعمتها را در رخسارشان؛ یعنی به خاطر بهرهمندی از نعمتهای خدا، چهرههایشان تر و تازه و خرم و خوش است؛ چون برخورداریِ مستمر از شادیها، چهره را نورانی میکند و آن را زیبا میگرداند. ((يُسۡقَوۡنَ مِن رَّحِيقٖ مَّخۡتُومٍ﴾) آنان از شراب نابِ مُهر شده نوشانده میشوند؛ یعنی از بهترین و لذیذترین شراب زلال و خالص به آنان داده میشود. (﴿خِتَٰمُهُۥ مِسۡكٞ﴾) احتمال دارد که منظور این باشد که آنچه شراب را فاسد میکند و یا از لذت آن میکاهد، راهی به این شراب ندارد؛ و چیزی که مانع این اتفاق خواهد شد، آن مُهر و درپوش مشکباری است که بر روی آن شراب نهاده شده است. و احتمال دارد که منظور این باشد که مقدار شرابی که در آخر ظرف باقی میماند، مشکی و خوشبو است. پس اینکه در دنیا معمولاً تهماندۀ شراب را میریزند، در جنت چنین نخواهد بود. (﴿وَفِي ذَٰلِكَ فَلۡيَتَنَافَسِ ٱلۡمُتَنَٰفِسُونَ﴾) و برای به دست آوردن این نعمت پایدار که زیبایی و مقدار آن را کسی جز خدا نمیداند، باید با انجام دادن کارهایی که آدمی را به این نعمت میرساند از همدیگر پیشی بگیرند، و این بهترین چیز است، و باید گرانبهاترین چیزها را برای به دست آوردن آن صرف نمود. (﴿وَمِزَاجُهُۥ مِن تَسۡنِيمٍ﴾) این شراب آمیزهاش از تسنیم است (﴿عَيۡنٗا يَشۡرَبُ بِهَا ٱلۡمُقَرَّبُونَ﴾) تسنیم چشمهای است که تنها مقربان از آن مینوشند، و به طور مطلق بالاترین نوشیدنی بهشت است. بنابراین ویژۀ مقربان است؛ آنهایی که مقامشان از همۀ مردم بالاتر است. و «تسنیم» با شراب ناب و دیگر نوشیدنیهای لذیذ برای «اصحاب الیمین» یعنی یاران راست آمیخته شده است.