9. توبه آیه 15

و [با شکست کافران،] خشم دل‌های آنان [= مؤمنان] را برطرف کند؛ و الله از هر کس بخواهد درمی‌گذرد؛ و الله دانای حکیم است.

وَإِن نَّكَثُواْ أَيْمَانَهُم مِّن بَعْدِ عَهْدِهِمْ وَطَعَنُواْ فِي دِينِكُمْ فَقَاتِلُواْ أَئِمَّةَ الْكُفْرِ إِنَّهُمْ لاَ أَيْمَانَ لَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَنتَهُونَ؛ اگر پس از بستن پيمان ، سوگند خود شکستند و در دين شما طعن زدند ، با، پيشوايان کفر قتال کنيد که ايشان را رسم سوگند نگه داشتن نيست ، باشد که از کردار خود باز ايستند.
أَلاَ تُقَاتِلُونَ قَوْمًا نَّكَثُواْ أَيْمَانَهُمْ وَهَمُّواْ بِإِخْرَاجِ الرَّسُولِ وَهُم بَدَؤُوكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ أَتَخْشَوْنَهُمْ فَاللّهُ أَحَقُّ أَن تَخْشَوْهُ إِن كُنتُم مُّؤُمِنِينَ ؛ آيا با مردمي که سوگند خود را شکستند و آهنگ اخراج پيامبر کردند و آنهابر ضد شما دشمني آغاز کردند ، نمي جنگيد ? آيا از آنها مي ترسيد ، و حال آنکه اگر ايمان آورده باشيد سزاوارتر است که از خدا بترسيد و بس ?
قَاتِلُوهُمْ يُعَذِّبْهُمُ اللّهُ بِأَيْدِيكُمْ وَيُخْزِهِمْ وَيَنصُرْكُمْ عَلَيْهِمْ وَيَشْفِ صُدُورَ قَوْمٍ مُّؤْمِنِينَ؛ با آنها بجنگيد خدا به دست شما عذابشان مي کند و خوارشان مي سازد و، شما را پيروزي مي دهد و دلهاي مؤمنان را خنک مي گرداند.
وَيُذْهِبْ غَيْظَ قُلُوبِهِمْ وَيَتُوبُ اللّهُ عَلَى مَن يَشَاء وَاللّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ؛ و کينه از دلهايشان بزدايد و توبه هر که را که بخواهد مي پذيرد اوست دانا و حکيم.
(12) خداوند متعال بعد از اینکه فرمود: اگر مشرکانی که با شما پیمان بسته‌اند بر پیمان خود وفادار ماندند، شما هم در برابر آنان راست و وفادار باشید، فرمود: (﴿وَإِن نَّكَثُوٓاۡ أَيۡمَٰنَهُم مِّنۢ بَعۡدِ عَهۡدِهِمۡ﴾) و اگر با شما جنگیدند و پیمان خود را شکستند، یا دیگران را برای جنگیدن با شما یاری کردند، و یا آسیبی به شما رساندند، (﴿وَطَعَنُواۡ فِي دِينِكُمۡ﴾) ودینتان را مورد طعنه قرار دادند و آن را مسخره کردند. و این شامل همۀ انواع طعن و تمسخری است که در مورد دین یا قرآن روا داشتند. (﴿فَقَٰتِلُوٓاۡ أَئِمَّةَ ٱلۡكُفۡرِ﴾) پس با پیشوایان و رهبران کفر و رؤسایی که دین خدا را به تمسخر می‌گیرند، و یاور دین شیطان هستند، بجنگید. و سران را به طور ویژه ذکر کرد؛ زیرا جنایتشان بزرگ است، و دیگران پیرو آنها هستند. نیز تا دلالت نماید که هرکس دین را به تمسخر بگیرد و در صدد رد کردن آن باشد، از پیشوایان کفر است. (﴿إِنَّهُمۡ لَآ أَيۡمَٰنَ لَهُمۡ﴾) همانا آنان عهد و پیمانی ندارند که به آن پایبند باشند، بلکه همواره خیانت و عهد شکنی می‌کنند، و نمی‌توان به آنها اعتماد کرد، (﴿لَعَلَّهُمۡ يَنتَهُونَ﴾) شاید وقتی که با آنها جنگیدید، از طعنه زدن به دینتان دست بردارند، و وارد دین اسلام شوند.
(13) سپس با بیان صفت‌هایی که این دشمنان دارند، مؤمنان را بر جنگیدن با آنها تحریک نمود، و فرمود: (﴿أَلَا تُقَٰتِلُونَ قَوۡمٗا نَّكَثُوٓاۡ أَيۡمَٰنَهُمۡ وَهَمُّواۡ بِإِخۡرَاجِ ٱلرَّسُولِ﴾) آیا با گروهی نمی‌جنگید که سوگند‌هایشان را شکستند، و آهنگ بیرون کردن پیامبر را از [مکه] کردند؟ پیامبری که احترام و بزرگداشت او واجب بود؟ اما آنان خواستند او را از وطنش بیرون کنند، و آنچه را در توان داشتند، برای این هدف به کار بردند، (﴿وَهُم بَدَءُوكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةٍ﴾) و ایشان نخستین بار آغازگر جنگ بودند و پیمان را شکستند. ودیگران را علیه شما یاری کردند. این زمانی بود که قریش ـ با اینکه با مسلمین پیمان داشتند‌ـ قبیلۀ بنی‌بکر را که هم پیمانشان بودند، علیه قبیلۀ خزاعه که از هم پیمانان پیامبر صلی الله علیه وسلم بودند، کمک کردند، و همراه با بنی بکر علیه خزاعه جنگیدند. همان‌طور که این موضوع به طور مشروح در سیره بیان شده است. (﴿أَتَخۡشَوۡنَهُمۡ﴾) آیا از آنها می‌ترسید و با آنها نمی‌جنگید؟! (﴿فَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَوۡهُ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ﴾) پس اگر مؤمن هستید، خداوند سزاوارتر است که از او بترسید. خداوند شما را دستور داده تا با آنها بجنگید و بر این موضوع بسیار تاکید کرده است. پس اگر شما مؤمن هستید، از فرمان خدا اطاعت کنید و از آنها نترسید و به سبب ترس از آنها، دستور خدا را ترک ننمایید.
(14) سپس به جنگیدن با آنها دستور داد، و فواید جنگ با آنهارا بیان نمود. و این در واقع به مثابۀ تشویق و تحریک کردن مؤمنان برای جنگیدن با آنها است. پس فرمود: (﴿قَٰتِلُوهُمۡ يُعَذِّبۡهُمُ ٱللَّهُ بِأَيۡدِيكُمۡ﴾) با آنان بجنگید تا خداوند آنان را با دستان شما و به وسیلۀ کشته‌شدنشان عذاب دهد.(﴿وَيُخۡزِهِمۡ﴾) و شما را برآنان پیروز نماید، و آنان را خوار بگرداند. آنها دشمنان شما هستند و باید خوار شوند و برای رسیدن به ‌این هدف باید تلاش نمود. (﴿وَيَنصُرۡكُمۡ عَلَيۡهِمۡ﴾) و شما را بر آنان پیروز می‌گرداند. و این وعده و مژده ای از جانب خدا بود که به آن وفا نمود. (﴿وَيَشۡفِ صُدُورَ قَوۡمٖ مُّؤۡمِنِينَ وَيُذۡهِبۡ غَيۡظَ قُلُوبِهِمۡ﴾) و دل‌های گروه مؤمنان را شفا بخشد،
(15) و خشم دل‌هایشان را از بین ببرد؛ زیرا آنها چنان خشم و کینه‌ای از آنان در دل داشتند، که پیکار با آنان شفابخش آن غمّ و غصه‌ای خواهد بود که در دل‌های مؤمنان است؛ زیرا دشمنان با خدا و پیامبرش می‌جنگند، و برای خاموش کردن نور خدا تلاش می‌کنند. پس پیکار با آنها، کینه و خشمی را که در دل‌هایشان است، از بین می‌برد. و این بر محبت و دوستی خداوند نسبت به مؤمنان، و توجه خداوند به حالات آنها دلالت می‌نماید، تا جایی که خداوند شفا دادن دل‌های مؤمنان و از بین بردن خشمشان را، از جمله اهداف و مقاصد شریعت قرار داده است. سپس فرمود: (﴿وَيَتُوبُ ٱللَّهُ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ﴾) و خداوند بر حسب مشیت و خواست خویش، توبۀ هر کدام از آنهایی را که با دین می‌جنگند، می‌پذیرد، به این صورت که آنان را برای داخل شدن به اسلام توفیق داده، و اسلام را در دل‌هایشان زیبا جلوه می‌دهد و کفر و فسق و نافرمانی را در انظار آنان ناپسند می‌گرداند. (﴿وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ﴾) و خداوند دانا و حکیم است و هر چیزی را در جای مناسب قرار می‌دهد؛ و هر کس را که شایستۀ ایمان آوردن باشد، هدایت می‌نماید؛ و هر کس را که شایستۀ ایمان آوردن نباشد، در گمراهی و عناد خودش باقی می‌گذارد.

و كينه از دلهايشان بزدايد و خدا توبه هر كه را كه بخواهد مى‌پذيرد. و خداست دانا و حكيم

و خشم دل‌هايشان را ببرد، و خدا بر هر كه بخواهد [به رحمت‌] باز مى‌گردد، و خداوند داناى حكيم است

و خشم و خروش دلهایشان را برطرف کند، و خداوند از هرکس که بخواهد درمی‌گذرد، و خداوند دانای فرزانه است‌

و خشم دل هایشان را از میان ببرد؛ و خدا توبه هر کس را بخواهد می پذیرد؛ و خدا دانا و حکیم است

و تا خشم دلهای آنان فرونشاند، و خدا بر هر که می‌خواهد به لطف و رحمت باز می‌گردد و خداوند دانا و درستکار است

و بردارد خشم را از دلهای ایشان و توبه پذیرد خدا از هر که خواهد و خدا است دانای حکیم‌

و خشمِ دلهايشان را بِبَرد، و خدا توبه هر كه را بخواهد مى‌پذيرد، و خدا داناى حكيم است

و خشمِ دل‌هایشان را بزداید. و خدا به هر که بخواهد برگشت می‌کند. و خدا بس دانایی حکیم است

و خداوند [با پیروزى شما و خوارى دشمن،] غیظ و خشم دل‌هاى مؤمنان را از بین ببرد و خداوند لطف خود را بر هر کس بخواهد، برمى‌گرداند و خداوند، دانا و حکیم است

و کینه را از دلهایشان بردارد (و شادی پیروزی را جایگزین آن گرداند. همه باید بدانند که) خداوند توبه‌ی هر کس را بخواهد (و شایسته‌اش بداند) می‌پذیرد (و لذا کافران می‌توانند تا دیر نشده است از کفر دست بکشند و به سوی خدا برگردند و اسلام را بپذیرند). خداوند آگاه (از کار و بار بندگان، و در قانونگذاری‌ها) دارای حکمت فراوان است

و خشم دلهای آنان را از میان می‌برد! و خدا توبه هر کس را بخواهد (و شایسته بداند)، می‌پذیرد؛ و خداوند دانا و حکیم است

و خشم را از دلهاى ايشان ببرد. و خداى بر هر كه خواهد [به بخشايش خويش‌] باز مى‌گردد و توبه هر كه را خواهد مى‌پذيرد و خدا داناى درستكار است