Ata që nuk kanë mundësi për martesë, le të përmbahen... -
Ky është gjykimi dhe porosia për ata që nuk mund të përballojnë financiarisht martesën. Allahu i Madhëruar i urdhëron që të bëjnë durim dhe të ruajnë dëlirësinë, duke iu shmangur harameve. Këta duhet të marrin masat që të mbrojnë nga haramet. Ata duhet të ruhen nga çdo shkak i mendimeve e shkëndijave joshëse, që nxisin epshet e zbukurimin e haramit. Gjithashtu, për ta dobësuar forcën e epshit duhet të përdorin këshillën profetike, që thotë: “O ju të rinj! Kush ka mundësi që të martohet, le të martohet, e kush nuk ka mundësi, le të agjërojë! Kjo do t’ju ndihmojë (në përballimin e epsheve)". Ata të cilët nuk kanë mundësi për martesë janë të llojeve të ndryshme dhe janë privuar për shkaqe të ndryshme: ose për shkak të varfërisë së tyre, ose të varfërisë së padronëve të tyre (kur bëhet fjalë për martesën e skllevërve). Por mund të jetë edhe për shkak të refuzimit të martesës nga vetë ana e tyre, kështu që nuk kanë mundësi që t’i detyrojnë për martesë. Disa janë të mendimit se ajeti ka kuptimin: “Ata që nuk kanë mundësi për mehër." Pra, në ajet nënkuptohet mehri (dhurata martesore që i jepet gruas nga burri). Megjithatë, shpjegimi i parë është më i pranueshëm, sepse është gjithëpërfshirës dhe nuk është nevoja që të nënkuptojmë gjë. Dhe dihet mirë që kuptimi i drejtpërdrejtë, pa qenë nevoja që të nënkuptojmë diçka tjetër, është më parësor të pranohet. Kuptimi i parë është më gjithëpërfshirës dhe ngërthen edhe rastin e martesës së robërve e robëreshave, përveç rastit të varfërisë e pamundësisë për martesë.
...derisa Allahu t’i begatojë me të mirat e Veta! -
Allahu i Madhëruar u premton durimtarëve që kujdesen për të ruajtur nderin, se do t’ua lehtësojë çështjet. Allahu i porosit që të presin lehtësimin nga Ai dhe të mos nxitohen, sepse kjo do t’u sillte vështirësi mbi vështirësi. Me durim e vetëpërmbajtje, ata do ta kalojnë më lehtë gjendjen e vështirë.
Dhe nëse ndonjë nga ata që i keni në zotërimin tuaj kërkon prej jush ta lironi kundrejt një kompensimi të caktuar, atëherë ia jepni këtë mundësi me marrëveshje mes jush, ... -
Nëse skllevërit kërkojnë prej jush që të blejnë vetë lirinë e tyre, jepuani këtë mundësi.
... nëse e dini se është i besueshëm... -
Nëse tek ata që kërkojnë të blejnë lirinë e tyre shihni “hajran” - mirësi, pra, nëse janë të aftë që të fitojnë e jetojnë jetën ndershmërisht, janë të mirë dhe përpiqen në rujatjen e besimit të tyre. Me këtë procedurë arrihen dy mirësi:
1. Mirësia e fitimit të lirisë për skllevërit.
2. Mirësia e pasurisë që fiton padroni nga puna e robit për fitimin e lirisë.
Madje në liri, ai mund të punojë e përpiqet më shumë për t’i sjellë dobi e pasuri zotërisë së tij, se sa po të ishte në robëri. Kështu, padroni jo vetëm që nuk dëmtohet nga liria që i jep robit të vet, por edhe përfiton më mirë dhe më shumë. Nga ana tjetër, robi gjithashtu përfiton dhe gëzon lirinë e tij. Nga ky ajet kuptohet se Allahu ka urdhëruar që zotërinjtë t'ua mundësojnë robërve të tyre këtë procedurë lirimi kundrejt pagesës. Disa mendojnë se ky urdhër është jo i detyrueshëm, por i pëlqyeshëm që të zbatohet nga zotërinjtë. Allahu ka urdhëruar gjithashtu që ata të ndihmohen financiarisht për të arritur lirimin. Madje, ata konsiderohen si njëra nga kategoritë që përfitojnë nga zekati e sadakatë e njerëzve. Allahu i Madhëruar thotë:
... dhe jepini nga pasuria që ju ka dhënë Allahu! -
Ky urdhër i drejtohet padronit, i cili mund t’ia lehtësojë e ulë detyrimin financiar që skllavi ka për të paguar. Ai u drejtohet gjithashtu edhe gjithë njerëzve të tjerë që të ndihmojnë skllavin el mukatib që të paguajë detyrimin financiar kundrejt zotërisë së tij, për të blerë lirinë e vet. El mukatib është një ndër kategoritë që përfitojnë nga zekati i njerëzve. Allahu i Madhëruar, po të vërejmë me kujdes, thotë: "jepjini nga pasuria që ju ka dhënë Allahu!" Pra, ashtu sikurse kjo pasuri që keni është pasuri e Allahut, që e ka lënë në duart tuaja, po ashtu edhe ju duhet të jepni prej saj dhe të tregoheni bamirës me njerëzit nevojtarë. Tregohuni bamirës e të mëshirshëm, ashtu sikurse u tregua Zoti bamirës dhe i mëshirshëm me ju! Nga ajeti kuptohet se nëse robi nuk kërkon nga zotëria i tij blerjen e lirisë, nuk është detyrë për zotërinë që ta fillojë ose propozojë diçka të tillë. Gjithashtu, kuptohet se, nëse nuk ka hajër në lirimin e robit dhe ai nuk është i aftë që të ndërtojë jetën e vet ndershmërisht, atëherë nuk duhet bërë kjo procedurë lirimi, sepse kështu ai do të kthehet në barrë për njerëzit, i humbur e i pandihmuar. Edhe kur nuk ka fe dhe besim të mirë dhe, nëse lirohet, mund të shkaktojë probleme për shoqërinë, nuk i jepet kjo mundësi. Madje është e ndaluar që në të tilla raste të jepet liria, sepse është e dëmshme për të gjithë.
Mos i detyroni robëreshat tuaja të bëjnë imoralitet, kur duan ndershmërinë, me qëllim që të fitoni nga të mirat e kësaj bote! -
Ai ndaloi nga ajo praktikë në kohën e injorancës paraislamike, kur zotëria e detyronte skllaven e tij për prostitucion, për të fituar diçka nga kjo. Nuk lejohet që zotëria ta detyrojë skllaven për të bërë marrëdhënie intime që asaj nuk i lejohet, kur ajo do që të jetë e pastër. Madje, edhe nëse ajo është e përdalë, zotëria e ndalon dhe e ruan atë. Në kohën e injorancës ishte e përhapur praktika e përdorimit të skllaveve si prostituta, për të fituar nga ato.
... kur duan ndershmërinë -
Nuk lejohet që të bëni diçka të tillë. Si është e mundur që ato të jenë të pastra e të ndershme dhe ju të synoni imoralitetin dhe shfrytëzimin e tyre për qëllime fitimi të kësaj bote të përkohshme? Ju duhet të ruani veten dhe ato nga marrëdhëniet e paligjshme dhe imoraliteti? Mos u joshni nga fitimi i pakët, që shumë shpejt do të zhduket. Fitimi i dëlirësisë e pastërtisë dhe personaliteti i panjollosur, është një pasuri shumë më e mirë se ai. Kjo do të mjaftonte që ju t’i largoheshit asaj vepre të ulët, pa përmendur këtu shpërblimin e madh në ahiret ose dënimin për atë që nuk bindet. Pastaj Allahu i Madhëruar i fton në pendim të gjithë ata që e kanë bërë këtë punë:
E kush i detyron ato (për imoralitet), Allahu i fal ato për shkak të atij detyrimi. -
Le të pendohen tek Allahu i Lartësuar dhe le t’i japin fund kësaj vepre që e zemëron Atë. Nëse pendohen sinqerisht e ndalen, Allahu është Falës i madh dhe Mëshirëplotë.
Allahu Falës i Madh e Mëshirëplotë. -
Ai ia mbulon gjynahet dhe e mëshiron atë rob që e mëshiron vetveten duke u larguar nga rruga e ndëshkimit. Allahu i mëshiron edhe ata që i mëshirojnë skllavet e tyre dhe i ruajnë nga vepra të tilla të ulëta.