Sipas mundësisë suaj, vendosini ato në të njëjtin vend ku banoni edhe vetë,... -
Në fillim të kësaj sureje, Allahu i Lartësuar e bëri të ndaluar nxjerrjen e gruas së divorcuar nga shtëpia e burrit në kohën e pritjes. Ndërsa në këto ajete, Ai përcakton mënyrën dhe masën e kujdesit ndaj saj. Strehimi dhe shërbimet për të duhet të bëhen ashtu si e kërkon zakoni për sojin dhe nivelin shoqëror të burrit dhe të gruas. Sigurisht, kjo të bëhet brenda mundësive të burrit, duke mos e rënduar atë.
...e mos i ngushtoni për t’i detyruar të dalin. -
Mos e ngushtoni gruan me fjalë, vepra dhe me sjellje të vrazhdë, që t’a detyroni atë të dalë nga shtëpia para plotësimit të kohëpritjes, sepse në këtë mënyrë, edhe pse ajo mund të duket sikur del me dëshirën e saj, jeni ju që e keni detyruar, gjë për të cilën Allahu ju ka ndaluar. Është e vërtetë që Allahu i Lartësuar e ka ndaluar edhe gruan që të dalë nga streha bashkëshortore përgjatë kohëpritjes, por kjo s’do të thotë që ajo të torturohet me vështirësi dhe padrejtësi.
Në qoftë se ato janë shtatzana, atëherë, shpenzoni për to derisa ta lindin fëmijën! -
Nëse gruaja e divorcuar është shtatzënë, është detyrë për burrin të kujdeset për të. Kjo bëhet për shkak të frytit që ajo mban në barkun e saj. Edhe një herë - e theksoj - kjo është detyrë në rastin e divorcit të kthyeshëm (talak raxh’ij). Ky detyrim përfundon me lindjen e fëmijës. Pas lindjes, ajo ose e ushqen me gji fëmijën e saj ose jo, sipas rregullit të përcaktuar nga Allahu i Lartësuar.[1]
Nëse ato u japin gji fëmijëve, atëherë jepuni atyre shpërblimin që u takon... -
Është detyrë për burrin që ta paguajë nënën e fëmijës për gjidhënien, sipas marrëveshjes mes tyre, nëse ka marrëveshje. Nëse jo, ajo meriton të trajtohet njëlloj si gratë e ngjashme të fisit të saj.
...dhe urdhëroni njëri-tjetrin për mirë! -
Të dy bashkëshortët duhet ta urdhërojnë njëri-tjetrin për çdo gjë që u sjell mirësi për dynjanë dhe ahiretin e tyre. Braktisja e urdhërimit për të mirë dhe largimi nga të këqijat sjell dëme që mund t’i dijë dhe përshkruajë veçse Allahu i Lartësuar. Kjo porosi është mëse e dobishme për rastin në fjalë, sepse gjatë kohëpritjes, sidomos kur gruaja është shtatzënë, hapen debate e mosmarrëveshje për çështje të ndryshme, si: masa e shpenzimeve për gruan apo edhe për fëmijën pas ndarjes etj. Të gjitha këto nxisin urrejtje, armiqësi dhe grindje, të cilat bëjnë që robi t’i shkelë kufijtë e Allahut. Ndërsa urdhërimi për të mira dhe nxitja për devotshmëri në mënyrë të ndërsjelltë e zbut atmosferën e rënduar dhe siguron drejtësinë, aq të vështirë për t’u çuar në vend. Ligji i Zotit na mëson që të sillemi mirë, me butësi, mëshirë dhe tolerancë dhe të mbajmë drejtësi në çdo gjendje dhe situatë.
Në qoftë se kini probleme mes jush, atëherë le ta ushqejë me gji një tjetër. -
Nëse nuk bini dakord për gjidhënien e fëmijës, atëherë zgjidhni një gjidhënëse tjetër, sipas rregullit. Allahu i Lartësuar thotë në një ajet tjetër: “...Nëse ju dëshironi gjidhënëse tjetër për fëmijën tuaj, kjo nuk përbën ndonjë gjynah për ju, me kusht që pagesën t’ia bëni në mënyrën e duhur. Kijeni frikë Allahun dhe dijeni se Allahu ju sheh se çfarë bëni.” [Bekare 233]. Kështu veprohet nëse fëmija e pranon gjirin e grave të tjera, veç nënës së tij. Por nëse fëmija pranon veçse gjirin e nënës së tij, atëherë ajo e ka detyrë gjidhënien. Madje, nëse refuzon që ta bëjë këtë shërbim, nëna detyrohet që ta bëjë një gjë të tillë, sigurisht kundrejt një vlere, e cila paguhet nga babai ose kujdestarët e fëmijës. Për këtë merret për bazë masa që u jepet gjidhënëseve të fisit të saj, nëse nuk bien dakord për pagesën. Ky gjykim është përnxjerrë nga kuptimi i ajetit. Kur fëmija është në barkun e nënës, është e detyrueshme për kujdestarin e tij (babain) të shpenzojë për të dhe për nënën. Pas lindjes, nëse fëmija mund të ushqehet me gji edhe nga gjidhënëse të tjera, përveç nënës së tij, Allahu i Lartësuar jep dy alternativa për kujdestarin (babain) e fëmijës: ose pagesën e nënës së fëmijës për gjidhënien e saj, sipas një marrëveshjeje mes palëve, ose përzgjedhjen e një gjidhënëse tjetër, kundrejt pagesës së pranuar. Ndërsa kur fëmija nuk pranon gji tjetër veç gjirit të nënës, atëherë situata i ngjan kohës kur fëmija është ende në barkun e nënës, prandaj nëna e ka detyrë ta ushqejë me gji, ndërsa kujdestari i fëmijës e ka për detyrë mbulimin e shpenzimeve. Në vijim, Allahu i Lartësuar përcakton masën e këtyre shpenzimeve në varësi të gjendjes së burrit, duke thënë:
[1]
Shih te surja Bekare, vëll. 1 / 206.
Allahu i Lartësuar thotë: “Nënat le t’u
japin gji foshnjave të tyre dy vite të plota,
për ato që duan ta plotësojnë gjidhënien.
I ati i fëmijës ka përgjegjësi për furnizimin
dhe veshmbathjen e tyre, ashtu si është
zakoni. Askush nuk ngarkohet më tepër
sesa ka mundësi. Nëna të mos dëmtohet
me fëmijën e saj, e as babai me fëmijën e
tij. Edhe trashëgimtari ka të njëjta
përgjegjësi. E nëse pas një konsultimi dhe
pëlqimi, ata vendosin për ndërprerjen e
gjidhënies, kjo nuk përbën ndonjë gjynah
për ta. Nëse ju dëshironi gjidhënëse
tjetër për fëmijën tuaj, kjo nuk përbën
ndonjë gjynah për ju, me kusht që
pagesën t’ia bëni në mënyrë të duhur.
Ruajuni prej Allahut dhe dijeni se Allahu
ju sheh se çfarë bëni.” [Bekare, 233].