11. هود آیه 22

ناگزیر، آنان در آخرت از همه زیانکارترند.

وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرَى عَلَى اللّهِ كَذِبًا أُوْلَـئِكَ يُعْرَضُونَ عَلَى رَبِّهِمْ وَيَقُولُ الأَشْهَادُ هَـؤُلاء الَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى رَبِّهِمْ أَلاَ لَعْنَةُ اللّهِ عَلَى الظَّالِمِينَ و کيست ستمگرتر از کسي که بر خدا دروغ ببندد؟ آنان به پيشگاه پروردگارشان عرضه مي گردند و گواهان مي گويند:«اينانند کساني که بر پروردگار خود دروغ بسته اند هان! نفرين بر ستمکاران باد».
الَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ اللّهِ وَيَبْغُونَهَا عِوَجًا وَهُم بِالآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ آن ستمکاراني که(مردم را) از راه خدا باز مي دارند و آن را کج و نا درست نشان مي دهند و آنان منکر آخرتند.
أُولَـئِكَ لَمْ يَكُونُواْ مُعْجِزِينَ فِي الأَرْضِ وَمَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ اللّهِ مِنْ أَوْلِيَاء يُضَاعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ مَا كَانُواْ يَسْتَطِيعُونَ السَّمْعَ وَمَا كَانُواْ يُبْصِرُونَ ايشان چنان نيستند که بتوانند در دنيا (خدا را ) ناتوان و درمانده سازند و آنان به غير از خدا دوستان ياوراني ندارند ، عذاب براي آنان دو چندان خواهد شد (و آنان) نمي توانستند بشنوند و ببينند.
أُوْلَـئِكَ الَّذِينَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُم مَّا كَانُواْ يَفْتَرُونَ اينان کساني اند که خودشان را زيانبار کردند و آنچه به دروغ به هم مي بافتند از آنان گم و ناپديد گرديد.
لاَ جَرَمَ أَنَّهُمْ فِي الآخِرَةِ هُمُ الأَخْسَرُونَ مسلماً آنان در آخرت زيانکارترند
(18) خداوند متعال خبر می‌دهد که هیچ‌کس (﴿وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا﴾) ستمگرتر از کسی نیست که بر خدا دروغ ببندد. و این شامل حال هرکسی است که به خدا دروغ نسبت دهد؛ شریکی را به او نسبت بدهد، یا او را به چیزی توصیف بکند، که شایسته‌اش نیست. و یا سخنی را به وی نسبت دهد که نگفته است، یا ادعای نبوت کند، و دیگر دروغ‌هایی که به خدا نسبت داده می‌شود. پس اینها ستمگرترین مردم هستند، (﴿أُوۡلَٰٓئِكَ يُعۡرَضُونَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ﴾) آنان به پیشگاه پروردگارشان عرضه می‌گردند تا آنها را به سبب ستمگری‌شان مجازات نماید. و چون به پیشگاه او عرضه گردند، عذاب سختی را برایشان مقرر می‌دارد. (﴿وَيَقُولُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ﴾) و گواهان که بر دروغ بستن و دروغ گفتن آنها گواهی می‌دهند، می‌گویند: (﴿هَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ كَذَبُواۡ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ أَلَا لَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ﴾) اینان کسانی‌اند که بر پروردگار خود دروغ بسته‌اند، هان! نفرین خدا بر ستمکاران باد؛ نفرین و لعنتی که قطع نمی‌شود؛ زیرا ستم کردن، صفت همیشگی آنان بوده است، به همین خاطر عذابشان تخفیف پذیر نیست.
(19) سپس خداوند از ظلم و ستم آنها سخن به میان آورد و فرمود: (﴿ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ﴾) آنان کسانی هستند که [مردم را] از راه خدا باز‌می‌دارند. پس خودشان را از راه خدا -که راه پیامبران است و مردم را به سوی آن فرا خوانده‌اند- بازداشته، و دیگران را نیز از رفتن به این راه باز می‌دارند، و آنان پیشوایانی شده‌اند که به آتش جهنم فرا می‌خوانند. (﴿وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا﴾) و برای کج و زشت قرار دادن راه خدا و معیوب کردنش، تلاش می‌نمایند، تا راه خدا نزد مردم درست جلوه نکند؛ پس آنان باطل را خوب و زیبا نشان داده، و حق را تقبیح می‌نمایند. خداوند آنان را زشت بگرداند. (﴿وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ﴾) و آنان منکر آخرت هستند.
(20) (﴿أُوۡلَٰٓئِكَ لَمۡ يَكُونُواۡ مُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ﴾) ایشان چنین نیستند که بتوانند از دست خداوند در ‌روند، چون آنها در قبضه و تحت فرمانروایی او هستند. (﴿وَمَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَۘ ﴾) و آنان به غیر از خدا، دوستان و یاورانی ندارند که امر ناگوار و ناخوشایند را از آنان دور کنند؛ یا آنچه را که به سودآنهاست، برایشان فراهم نمایند، بلکه دستشان از توسل به هر وسایلی کوتاه شده است. (﴿يُضَٰعَفُ لَهُمُ ٱلۡعَذَابُ﴾) عذاب برای آنان سخت‌تر خواهد گردید و بر آن افزوده می‌شود؛ چون آنان خود گمراه شدند، و دیگران را نیز گمراه کردند. (﴿مَا كَانُواۡ يَسۡتَطِيعُونَ ٱلسَّمۡعَ﴾) به خاطر نفرت آنها از حق و گریزان بودنشان از آن، نمی‌توانستند آیات خدا را بشنوند و فایده ببرند. ﴿فَمَا لَهُمۡ عَنِ ٱلتَّذۡكِرَةِ مُعۡرِضِينَ كَأَنَّهُمۡ حُمُرٞ مُّسۡتَنفِرَةٞ فَرَّتۡ مِن قَسۡوَرَةِۢ﴾ چرا آنها از یادآور شدن به‌وسیلۀ قرآن رویگردان هستند؟! انگار گورخرهایی هستند که از دست شیر فرار می‌کنند. (﴿وَمَاكَانُواۡ يُبۡصِرُونَ ﴾) و نمی‌توانستند با عبرت و تفکر در آنچه که به آنها فایده می‌رساند، بنگرند، بلکه آنان مانند کر و لال‌هایی بودند که نمی‌فهمند.
(21) (﴿أُوۡلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاۡ أَنفُسَهُمۡ﴾) اینان کسانی‌اند که خودشان را متضرر کردند، چون بزرگ‌ترین پاداش را از دست دادند، و سزاوار سخت‌ترین عذاب گشتند، (﴿وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواۡ يَفۡتَرُونَ﴾) و دینشان، که مردم را به سوی آن دعوت می‌کردند و آن را خوب معرفی می‌نمودند، نابود گردید و از بین رفت. و هنگامی که عذاب پروردگارت آمد؛ معبودانی که آنها به غیر از «الله» می‌پرستیدند، برای آنها هیچ‌کاری نکردند و هیچ چیزی را از آنان دور ننمودند.
(22) (﴿لَا جَرَمَ﴾) مسلّماً، (﴿أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ﴾) آنان در آخرت زیانکارترین [مردمان] هستند. خداوند متعال زیان را منحصراً برای آنان قرار داد. و حتی بیشترین زیان را برای آنان مقرر نمود و این به خاطر شدت حسرت و محرومیت آنان، نیز شدت مشقت و عذابی است که به آن گرفتار می‌شوند. از حالت آنان به خداوند پناه می‌بریم. هنگامی که وضعیت شقاوتمندان را بیان کرد، صفات نیک بختان و سعادتمندان و پاداشی را که نزد خداوند دارند، بیان نمود. پس فرمود:

به ناچار در آخرت زيانكارترند

و ناگزير آنها در آخرت [از همه‌] زيانكارترند

حقا که در آخرت هم اینان زیانکارترند

ثابت و یقینی است که اینانند که در آخرت از همه زیانکارترند

ناگزیر در عالم آخرت زیانکارترین مردم آنها هستند

ناگزیر آنانند در آخرت زیانمندتران‌

شك نيست كه آنان در آخرت زيانكارترند

به ناچار آنان در آخرت، (هم)آنان زیانکارترین (مکلفان)‌اند

به ناچار، آنان در قیامت، زیانکارترینِ افرادند

مسلّماً آنان زیانبارترین (مردمان) هستند (چرا که سعادت خود را باخته‌اند، و باقی را به فانی، و نعمت را به نقمت، و جنان را به نیران داده‌اند)

(به ناچار) آنها در سرای آخرت، قطعاً از همه زیانکارترند

ناگزير آنها در آن جهان از همه زيانكارترند