يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اسْتَعِينُواْ بِالصَّبْرِ وَالصَّلاَةِ إِنَّ اللّهَ مَعَ
الصَّابِرِينَ ،اي کساني که ايمان آورده ايد! از شکيبايي و نماز ياري بجوييد که خداوند با صبر
کنندگان است.
(153) خداوند مؤمنان را فرمان داده است، تا در کارهای دینی و دنیوی
خود، از صبر و نماز یاری بجویند: (﴿بِٱلصَّبۡرِ وَٱلصَّلَوٰةِ ﴾) صبر؛
بازداشتن نفس و منع کردن آن از انجام اموری است، که آن را نمیپسندد. و صبر سه نوع است: صبر
بر طاعت خدا، تا آن را بهجا آورد؛ و صبر از ارتکاب گناه، تا آن را ترک کند؛ و صبر بر تقدیرهای
دردناک خداوند، به گونهای که او را خشمگین و ناراضی نگردانند. پس برای انجام دادن هر کاری، باید از
صبر کمک گرفت؛ و کسی که صابر و شکیبا نباشد، به آمال و آرزوهایش نمیرسد؛ به ویژه نمیتواند طاعات و
عباداتی را که مشقّات و زحمات زیادی در پی دارند، در طول سالهای متمادی انجام دهد؛ زیرا انجام چنین
عباداتی، مستلزم صبر و تحمّل فراوان و استقامت در برابر سختیها و شداید است. پس هرگاه آدمی بر
انجام عبادات صبر کرده و بر آن مواظبت نماید، موفق و کامیاب میشود، در غیر این صورت سودی نمییابد
و محروم میشود. و همچنین ترک گناه و معصیت، که نفس آدمی نسبت به انجام آن انگیزه و گرایش زیادی
دارد، جز در سایۀ صبر فراوان و کنترل کششهای قلبی در راستای جلب رضایت خدا، ممکن نیست. ضمن اینکه
باید از خداوند خواست، تا آدمی را از شرّ نفس در امان دارد. به درستی که شرّ نفس، یکی از فتنههای
بزرگی است [که آدمی بدان دچار میشود]. همچنین بلا و مصیبتهای سخت و طاقت
فرسا که بر آدمی وارد میشوند، اگر ادامه یابند، نیروهای جسمی و روحیرا ضعیف میگردانند و به
مقتضای ضعف روح و جسم، انسان فریاد نارضایتی از تقدیر الهی را سر میدهد. اما چنانچه آدمی صبر
نماید، به خدا پناه ببرد و از وی کمک بطلبد، کلیۀ آفات برطرف میشوند. پس معلوم شد که بنده به صبر
نیاز دارد و در هیچ حالتی از آن مستغنی نیست. به همین جهت خداوند به صبر دستور داده و خبر داده است
که او (﴿مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ﴾) با کسانی است، که به واسطۀ کمک و توفیق
خداوند، صبر تبدیل به منش و اخلاق و سرشت آنها شده است. پس با صبر، مشقتها و ناگواریها برای انسان
آسان میگردد و هرکار بزرگی، سهل میشود و هر مشکلی، از میان میرود. معیت و همراهی خداوند در
اینجا، معیت و همراهی خاص است که مقتضی محبت و یاری کردن و نزدیکی او به بندهاش میباشد. و این
فضیلت بزرگی برای صابران است. پس اگر برای صبرکنندگان، فضیلتی جز همراهی خداوند نباشد، همین فضیلت و
شرافت آنها را بس است. [در کنار معیت خاص، معیت عام قرار دارد] و معیت و
همراهی عام، همراهی علم و قدرت است. همان طور که خداوند فرموده است:﴿وَهُوَ مَعَكُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ﴾ و او با شما است، هر کجا که باشید؛
یعنی علم و قدرت او همراه شما است؛ و این برای همۀ مردم است. و خداوند دستور داده است که مؤمنین از
نماز یاری بجویند؛ چون نماز ستون دین، نور مؤمنان و پل ارتباط بین بنده و پروردگار است. پس هرگاه
نماز به صورت کامل ادا شود، واجبات، سنتها و آداب آن رعایت شود و از حضور قلب که مغز نماز است
برخوردار باشد، چنین نمازی نزد خداوند، پذیرفته خواهد شد؛ و هرگاه بنده وارد آن شود، احساس میکند
وارد بارگاه پروردگارش شده است؛ و در مقابل پروردگارش چون بندهای خادم و مؤدب میایستد و همۀ آنچه
را میگوید و انجام میدهد، با حضور ذهن میگوید و انجام میدهد و غرق در نیایش و مناجات پروردگارش
میشود. بدون شک چنین نمازی، بزرگترین یاور و معین در همۀ امور است؛ زیرا نماز، آدمی را از زشتی و
منکرات باز میدارد. همچنین حضور قلب در نماز، باعث میشود تا انگیزهای در بنده بهوجود بیاید، که
او را به اطاعت از دستورات پروردگار و پرهیز از آنچه نهی کرده است فرا بخواند. این همان نمازی است
که خداوند به ما دستور داده، که در انجام هر کاری، از آن یاری بجوییم.