يُؤتِي الْحِكْمَةَ مَن يَشَاء وَمَن يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا وَمَا
يَذَّكَّرُ إِلاَّ أُوْلُواْ الأَلْبَابِ، حکمت را به کسي که بخواهد، مي بخشد و هرکس که حکمت به او
داده شود به راستي که خير بسياري به او داده شده است و جز خردمندان پند نمي گيرند.
(269) وقتی خداوند حالات انفاق کنندگان را بیان کرد و اینکه اموالی را به
آنها ارزانی نمود که بهوسیلۀ آن در راههای خیر انفاق میکنند و مقامهای بلند و والا را در
مییابند، مطلبی را بیان نمود که از این نیز بهتر است، و آن اینکه خداوند به هر کس از بندگانش که
بخواهد و به او ارادۀ خیر داشته باشد، حکمت میدهد. حکمت؛ یعنی علوم مفید و معارف درست و اندیشۀ
سالم و خرد متین، و درستکاری در گفتار و کردار. و این بهترین و برترین بخششها و بزرگترین آن
است. بنابراین فرمود: (﴿وَمَن يُؤۡتَ ٱلۡحِكۡمَةَ فَقَدۡ أُوتِيَ خَيۡرٗا كَثِيرٗا﴾) زیرا
چنین کسی از تاریکیِ نادانی، بهسوی نور و هدایت بیرون آمده، و از حماقت و انحراف در گفتار و کردار،
به کارها و سخنان درست و راست راه برده، و به خیر بزرگی نایل آمده، و برای رساندن بزرگترین فایده
به دین و دنیای مردم، آمادگی پیدا کرده است. و هیچ کاری جز با حکمت سامان نمییابد. حکمت؛ یعنی قرار
دادن هر چیزی در جایگاهش؛ اقدام به انجام کاری در جایی که باید اقدام کرد، و دست نگاه داشتن از
انجام کاری در جایی که باید دست نگاه داشت. اما ارزش این بخشش گرانبها را جز خردمندان، نمیدانند: (﴿إِلَّآ أُوۡلُواۡ ٱلۡأَلۡبَٰبِ﴾) و
آنها کسانی هستند که دارای عقلها و اندیشههای کامل هستند، پس آنها کار نیک را میشناسند و آن را
انجام میدهند، و کار زیانآور و مضر را میشناسند و آن را ترک مینمایند، و این دو کار؛ یعنی صرف
کردن دارایی در راه خدا و صرف کردن حکمت، بالاترین چیزی است که نزدیکی جویندگان به خدا، بدین وسیله
خود را به او نزدیک مینمایند، و بهوسیله آن به بالاترین و بزرگترین کرامتها میرسند. و این همان چیزی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم چنین از آن یاد کرده است:(لا حَسَدَ إلا فِي اثنَتَينِ، رَجُلٌ آتاهُ اللهُ مَالاً فَسَلطَهُ عَلَي هَلَكَتِهِ فِي الحَقِّ، وَرَجُلٌ آتَاهُ اللهُ الحِكمَة فَهُوَ يُعَلِّمُهَا النَّاس) حسد
نیست مگر در دو چیز؛ یکی مردی که خداوند به او مالی داده است و او آن را در راه حق صرف مینماید، و
مردی که خداوند به او حکمت بخشیده و او آن را به مردم میآموزد.