وَلَا يَزَالُ الَّذِينَ كَفَرُوا فِي مِرْيَةٍ مِّنْهُ حَتَّى تَأْتِيَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً أَوْ يَأْتِيَهُمْ عَذَابُ يَوْمٍ عَقِيمٍ و كافران پيوسته دربارة آن ترديد دارند تا اينكه ناگهان قيامت به آنان در رسد، يا عذاب روز نازل و عقيم گريبانشان را بگيرد.
الْمُلْكُ يَوْمَئِذٍ لِّلَّهِ يَحْكُمُ بَيْنَهُمْ فَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي جَنَّاتِ النَّعِيمِ ملك و فرمانروايي در آن روز از آن خداست؛ ميان آنان داوري ميكند، پس كساني كه ايمان آورده و كارهاي شايسته انجام دادهاند، در باغهاي پرناز و نعمت خواهند بود.
وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا فَأُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِينٌ و كساني كه كفر ورزيده و آيات مرا تكذيب كردهاند، اينان عذابي خوار كننده دارند.
(55) خداوند متعال از حالت کافران خبر میدهد که آنها همواره در آنچه پیامبر آورده است، شک و تردید دارند، به سبب اینکه عناد و کینه دارند و رویگرداناند، و آنها همواره بر این حالت خواهند بود، (﴿حَتَّىٰ تَأۡتِيَهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةً﴾) تا اینکه ناگهان قیامت به سراغ آنها میآید، (﴿أَوۡ يَأۡتِيَهُمۡ عَذَابُ يَوۡمٍ عَقِيمٍ﴾) یا اینکه ناگهان عذابِ روزِ نازا و عقیم، گریبانشان را میگیرد؛ یعنی عذاب روزی که هیچ خیر و خوبی در آن نیست، و آن روز قیامت است. پس وقتی قیامت بیاید، کافران میدانند که آنها دروغگو بودهاند، و پشیمان میشوند، که پشیمانی در آن روز برایشان فایدهای ندارد. و از هر خوبی و خیری ناامید میشوند، و آرزو خواهند کرد که ای کاش به پیامبر ایمان آورده، و راه او را درپیش میگرفتند! در اینجا کافران از ادامه دادن شک و تردید برحذر داشته شدهاند.
(56 - 57) (﴿ٱلۡمُلۡكُ يَوۡمَئِذٖ﴾) فرمانروایی و ملک در روز قیامت، (﴿لِّلَّهِ﴾) فقط برای خداوند و ازآنِ او است. (﴿يَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ﴾) و با قضاوتِ دادگرانه و قاطعِ خویش در میانشان داوری مینماید، (﴿فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواۡ﴾) پس کسانی که به خدا و پیامبر و آنچه آوردهاند، ایمان آورند، (﴿وَعَمِلُواۡ ٱلصَّٰلِحَٰتِ﴾) و کارهای شایسته انجام داده و با انجام آن، ایمانشان را تصدیق نمایند، (﴿فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ﴾) در باغهای پرناز و نعمتاند؛ یعنی در ناز و نعمت، و شادیِ قلبی و روحی و جسمیِ وصف ناپذیری که توصیف کنندگان نمیتوانند آن را توصیف نمایند، و عقل حقیقتِ آن را درک نمیکند، به سر میبرند. (﴿وَٱلَّذِينَ كَفَرُواۡ وَكَذَّبُواۡ بَِٔايَٰتِنَا﴾) و کسانی که به خدا و پیامبرش کفر ورزیده، و آیات خداوند را -که انسان را به حق و راه درست رهنمون مینمایند- دروغ انگاشته، و از آن روی برتافته، یا با آن مخالفت کردهاند، (﴿فَأُوۡلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ﴾) ایشان عذابی خوارکننده دارند، که از بس سخت و دردناک است، و به دلها سرایت میکند، ایشان را خوار و ذلیل میگرداند، چرا که به پیامبر و آیاتش توهین نمودند، و خداوند نیز آنها را به وسیلۀ عذاب خویش مورد توهین قرار داد، و خوار نمود.