22. حج آیه 62

این به سبب آن است که الله حق است و آنچه را که [مشرکان] جز او می‌خوانند [همه] باطل است و الله بلندمرتبۀ بزرگ است.

ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ يُولِجُ اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ بَصِيرٌ اين از آن جهت است كه خداوند شب را در روز و روز را در شب داخل مي‌گرداند، و خداوند شنواي نابينا است.
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ وَأَنَّ مَا يَدْعُونَ مِن دُونِهِ هُوَ الْبَاطِلُ وَأَنَّ اللَّهَ هُوَ الْعَلِيُّ الْكَبِيرُ اين از آن جهت است كه خداوند بر حق است و آنچه را كه به جز او فرياد مي‌خوانند و پرستش مي‌نمايند باطل است، و خداوند والا و بزرگوار است.
(61) خداوند ذاتی است که این احکام نیکو و دادگرانه را برایتان مشروع نموده، و در تقدیر و تدبیرش به خوبی و نیکویی عمل می‌نماید. خداوندی که (﴿يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ﴾) شب را در روز داخل می‌گرداند، و روز را بعد از شب می‌آورد، و بر یکی از آن دو می‌افزاید، و از دیگری می‌کاهد و برعکس؛ و بر اثر آن، فصل‌ها به‌وجود می‌آیند، و منافع شب و روز و خورشید و ماه محقق می‌شود که از بزرگ‌ترین نعمت‌های الهی برای بندگان است، و این برای آنان ضروری و لازم می‌باشد. (﴿وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعُ﴾) و خداوند شنوا است، و همۀ صداها را -علی رغم اینکه به ‌زبان‌های مختلفی هستند، و هریک نیاز مختلفی دارند- می‌شنود. (﴿بَصِيرٞ﴾) بینا است، و خیزش و حرکت مورچۀ سیاه را در زیرِ صخرۀ سنگ و در شبِ تاریک می‌بیند. ﴿سَوَآءٞ مِّنكُم مَّنۡ أَسَرَّ ٱلۡقَوۡلَ وَمَن جَهَرَ بِهِۦ وَمَنۡ هُوَ مُسۡتَخۡفِۢ بِٱلَّيۡلِ وَسَارِبُۢ بِٱلنَّهَارِ﴾[برای او] یکسان است؛ کسی که پنهانی سخن بگوید، و آن کس که آشکارا بگوید؛ و آن‌که خویشتن را در شب پنهان گرداند و در روز آشکارا حرکت ‌نماید.
(62) (﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ﴾) آن همه قدرت و حکم و احکامی که خداوند از آن برخوردار است، بدان جهت است که خداوند حق است؛ یعنی پایدار است، و همواره بوده و هست. اول است، و پیش‌از او هیچ چیزی نبوده است؛ و آخر است، و بعد ‌از او چیزی نیست. اسماء و صفاتش کامل است، و وعده‌اش راستین. او ذاتی است که وعده‌اش حق، و ملاقات و دیدارش حق، و دین او حق، و عبادتش حق، و همیشه ماندگار است. (﴿وَأَنَّ مَا يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ هُوَ ٱلۡبَٰطِلُ﴾) و بت‌ها و انبازان، و حیوانات و جماداتی که به جز او به فریاد خوانده شده و پرستش می‌شوند، باطل‌اند؛ خودشان باطل، و عبادتشان نیز باطل است؛ چون آنها به چیزی دست انداخته‌اند که نابود شدنی و از بین رفتنی است؛ در نتیجه عبادت و پرستش آن بیهوده و باطل است. (﴿وَأَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡكَبِيرُ﴾) و همانا خداوند والا و بزرگوار است (﴿ٱلۡعَلِيُّ﴾) یعنی هم در ذات والا است و بر بالای همۀ مخلوقات قرار دارد، و هم در منزلت و مقام، و دارای صفات کامل است؛ و هم در قدرت و تسلط والاست و بر همۀ مخلوقات چیره و غالب است. (﴿ٱلۡكَبِيرُ﴾) و نیز هم در ذات عظیم است و هم در اسما و صفاتش. و از مظاهر عظمت و بزرگی‌اش، این است که آسمان‌ها و زمین در روز قیامت در قبضۀ اویند؛ و آسمان‌ها را با دست راستش درهم می‌پیچد. کرسی و قلمرو فرمانروایی‌اش، آسمان و زمین را در بر گرفته است؛ و همۀ بندگان در اختیار او هستند. پس جز با خواست و مشیّت خداوند تصرف نمی‌کنند و کاری انجام نمی‌دهند، و جز با خواست و ارادۀ او حرکت نمی‌کنند و از حرکت باز نمی‌ایستند. حقیقت کبریا و بزرگی خدا را جز او کسی نمی‌داند؛ و هیچ فرشتۀ مقرب و هیچ پیامبری آن را نمی‌داند. از هر صفتِ کمال و کبریا و شکوهی برخوردار است، و او هریک ازاین صفت‌ها را به‌طور کامل داراست. از کبریایی او، این است که اهل آسمان‌ها و زمین هر عبادتی را برای او انجام می‌دهند؛ و هدف از آن، بزرگداشت و تعظیم خداوند است. به همین جهت «تکبیر» شعار و نشانۀ عبادت‌های بزرگ مانند نماز و غیره است.

اين بدان سبب است كه خدا حق است و آنچه جز او به خدايى مى‌خوانند باطل است و او بلندمرتبه و بزرگ است

اين از آن روست كه خدا خود حق است و آنچه به جاى او مى‌خوانند باطل است، و اين خداست كه والا و بزرگ است

این از آن است که خداوند بر حق است، و آنچه به جای او می‌پرستند باطل است، و همانا خداوند بلندمرتبه و بزرگ است‌

این [قدرت بی نهایت او نسبت به امور آفرینش و نسبت به وضع و حال مردم] برای این است که فقط خدا حق است، و اینکه آنچه را جز او می پرستید، باطل است، و اینکه فقط خدا بلند مرتبه و بزرگ است

حقیقت این است که خدای یکتا حق مطلق است و هر چه جز او خوانند باطل صرف است، و علوّ مقام و بزرگی شأن مخصوص ذات پاک خداست

این بدان است که خدا است حقّ و آنچه می‌خوانند جز او است باطل و آنکه خدا است برتر بزرگ‌

[آرى،] اين بدان سبب است كه خدا خود حق است و آنچه به جاى او مى‌خوانند آن باطل است، و اين خداست كه والا و بزرگ است

(آری،) این بی‌گمان بدین سبب است که خدا خود تمامی حق است و آنچه به جای او می‌خوانند، (هم)او تمامی باطل است. و اینکه خدا بس والای بزرگ است

این [قدرت بى‌نهایت] به خاطر آن است که خداوند حقّ است و هر چه را غیر از او بخوانند، آن باطل است. البتّه خداوند، بلندمرتبه و بزرگ است

(مسأله) به همین منوال است. و خداوند حق است و آنچه را که بجز او به فریاد می‌خوانند و پرستش می‌نمایند باطل است، و خداوند والامقام و بزرگوار است

این بخاطر آن است که خداوند حقّ است؛ و آنچه را غیر از او می‌خوانند باطل است؛ و خداوند بلندمقام و بزرگ است

اين از آن روست كه خدا حق است و آنچه جز او به خدايى مى‌خوانند باطل است و خداست والا و بزرگ