48. فتح آیه 17

بر نابینا و لَنگ و بیمار گناهى نیست [كه در جنگ شركت نكنند]؛ و هر کس از الله و پیامبرش اطاعت كند، [الله] او را به باغ‌هایی [از بهشت] وارد می‌کند كه جویبارها از زیر [درختان] آن جاری است؛ و هر کس را که سرپیچی کند، به عذابى دردناک مجازات خواهد كرد.

قُل لِّلْمُخَلَّفِينَ مِنَ الْأَعْرَابِ سَتُدْعَوْنَ إِلَى قَوْمٍ أُوْلِي بَأْسٍ شَدِيدٍ تُقَاتِلُونَهُمْ أَوْ يُسْلِمُونَ فَإِن تُطِيعُوا يُؤْتِكُمُ اللَّهُ أَجْرًا حَسَنًا وَإِن تَتَوَلَّوْا كَمَا تَوَلَّيْتُم مِّن قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا أَلِيمًا به اعراب باديه نشين که از جنگ تخلف ورزيده اند ، بگو : به زودي ، براي جنگ با مردمي سخت نيرومند فرا خوانده مي شويد که با آنها بجنگيد يا مسلمان شوند اگر اطاعت کنيد خدايتان پاداشي نيکو خواهد داد و اگر ، همچنان که پيش از اين سر بر تافته ايد ، سر برتابيد شما را به عذابي دردآورعذاب مي کند
لَيْسَ عَلَى الْأَعْمَى حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْأَعْرَجِ حَرَجٌ وَلَا عَلَى الْمَرِيضِ حَرَجٌ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا أَلِيمًا بر کور حرجي نيست ، و بر لنگ حرجي نيست و بر بيمار حرجي نيست و هرکه ، از خدا و پيامبرش اطاعت کند ، او را به بهشتهايي داخل مي کند که درآن نهرها روان است و هر که سر برتابد به عذابي دردآورش عذاب مي کند.
(16) پس از آنکه خداوند متعال بیان کرد واپسماندگان بادیه‌نشین در جهاد شرکت نمی‌کنند، و عذرهایی می‌آورند، بدون آنکه عذری داشته باشند؛ و از مسلمانان می‌خواهند که هرگاه جنگ و کارزاری نباشد، آنان را همراه با خود ببرند، و فقط برای به دست آوردن غنیمت همراه آنان باشند، برای آنکه آنان را آزمایش نماید فرمود: (﴿قُل لِّلۡمُخَلَّفِينَ مِنَ ٱلۡأَعۡرَابِ سَتُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ قَوۡمٍ أُوۡلِي بَأۡسٖ شَدِيدٖ﴾) به باز پس ماندگان بادیه نشین بگو از شما دعوت خواهد شد که به سوی قومی جنگجو و پر قدرت بروید؛ یعنی پیامبر و جانشینان او از قبیل خلفای راشدین و ائمه شما را به جنگیدن با قومی جنگجو دعوت می‌کنند. و این قوم فارس و روم و امثالشان بود. (﴿تُقَٰتِلُونَهُمۡ أَوۡ يُسۡلِمُونَ﴾) با آنها پیکار می‌کنید یا اینکه مسلمان می‌شوند؛ یعنی نتیجه یکی از این دو چیز خواهد بود، و این است حقیقت جنگ و قتال علیه اقوامی که جنگجو و قدرتمند هستند؛ زیرا آنان در آن حالت، دادن جزیه را به مسلمین نخواهند پذیرفت، بلکه یا مسلمان می‌شوند یا بر آیین خود باقی مانده و بر آن خواهند جنگید. و پس از آنکه مسلمان‌ها با آنان بجنگند و آنان را ضعیف کنند و خوار گردند و قدرتشان از دست برود، آنگاه یا مسلمان می‌شوند و یا جزیه خواهند پرداخت. (﴿فَإِن تُطِيعُواۡ﴾) پس اگر از کسی که شما را به جنگیدن با این اقوام پر قدرت و جنگجو فرا می‌خواند اطاعت کنید، (﴿يُؤۡتِكُمُ ٱللَّهُ أَجۡرًا حَسَنٗا﴾) خداوند به شما پاداشی نیکو خواهد داد، و آن مزدی است که خداوند به دنبال جهاد در راه خدا عطا می‌کند. (﴿وَإِن تَتَوَلَّوۡاۡ كَمَا تَوَلَّيۡتُم مِّن قَبۡلُ﴾) و اگر روی بگردانید همچنان‌که پیش‌تر از جنگیدن با کسانی که پیامبر شما را به پیکار با آنها فرا خواند روی گردانید، (﴿يُعَذِّبۡكُمۡ عَذَابًا أَلِيمٗا﴾) به شما عذابی دردناک خواهد داد. این آیه بر فضیلت خلفای راشدین که مسلمانان را به جهاد با اقوام جنگجو دعوت می‌کردند دلالت می‌نماید. و نیز دال بر آن است که اطاعت از آنها در این باره واجب است.
(17) سپس عذرهایی را بیان کرد که در صورت تحقّق آن، آدمی از رفتن به جهاد معذور است. پس فرمود: (﴿لَّيۡسَ عَلَى ٱلۡأَعۡمَىٰ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡأَعۡرَجِ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرِيضِ حَرَجٞ﴾) بر نابینا و لنگ و بیمار گناهی نیست؛ یعنی اینها اگر در جهاد شرکت نکنند، بر آنان گناهی نیست؛ چون عذرهایی دارند که مانع از شرکت آن‌ها می‌شود. (﴿وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ﴾) و هرکس با اطاعت از دستورات خدا و پیامبرش از آنها فرمانبرداری نماید و از نهی آنان اجتناب کند، (﴿يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ﴾) خداوند او را وارد باغ‌هایی می‌کند که رودبارها از زیر آن روان است، و در این باغ‌ها همۀ آنچه که دل بخواهد و چشم‌ها از دیدن آن لذّت می‌برند وجود دارد. (﴿وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبۡهُ عَذَابًا أَلِيمٗا﴾) و هرکس از طاعت و فرمانبردای خدا و پیامبرش روی بگرداند، خداوند او را به عذاب دردناکی گرفتار می‌سازد. پس تمام سعادت در اطاعت خداست، و بدبختی واقعی و کامل در نافرمانی و مخالفت با خداست.

بر كور حرجى نيست، و بر لنگ حرجى نيست و بر بيمار حرجى نيست. و هر كه از خدا و پيامبرش اطاعت كند، او را به بهشتهايى داخل مى‌كند كه در آن نهرها روان است. و هر كه سر برتابد به عذابى دردآورش عذاب مى‌كند

بر نابينا و لنگ و بيمار گناهى نيست [كه در جهاد شركت نكنند]. و هر كه اطاعت خدا و رسول او كند، وى را در باغ‌هايى داخل مى‌كند كه از پاى درختانش نهرها جارى است و هر كه سر بتابد، او را به عذابى دردناك عذاب مى‌كند

[البته‌] بر نابینا ایرادی نیست، و بر لنگ ایرادی نیست، و بر بیمار هم ایرادی نیست، و هر کس از خداوند و پیامبرش اطاعت کند، به بوستانهایی که جویباران از فرو دست آن جاری است، درآوردشان، و هر کس روی برتابد، به عذابی دردناک عذابش کند

بر نابینا و لنگ و بیمار [اگر در جنگ شرکت نکنند] گناهی نیست. و کسی که از خدا و پیامبرش اطاعت کند، او را در بهشت هایی درآورد که از زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است، و هر کس روی بگرداند او را به عذابی دردناک عذاب می کند

برای شخص نابینا و لنگ و مریض (در تخلّف از جنگ) حرج و گناهی نیست، و هر که خدا و رسول او را فرمان برد او را به باغهای بهشتی داخل کند که زیر درختانش نهرها جاری است و هر که مخالفت کند او را به عذابی دردناک معذّب نماید

نیست بر کور پروائی و نه بر لنگ پروائی و نه بر بیمار پروائی و آنکه فرمانبرداری کند خدا و پیمبرش را درآردش بهشتهائی که روان است زیرا آنها جویها و آنکه پشت کند عذابش کند عذابی دردناک‌

بر نابينا گناهى نيست و بر لنگ گناهى نيست و بر بيمار گناهى نيست [كه در جهاد شركت نكنند]؛ و هر كس خدا و پيامبر او را فرمان برد، وى را در باغهايى كه از زير [درختان‌] آن نهرهايى روان است درمى‌آورد، و هر كس روى برتابد، به عذابى دردناك معذبش مى‌دارد

بر نابینا تنگنایی نیست و بر لنگ تنگنایی نیست و بر بیمار تنگنایی نیست (که در جهاد و مانندش شرکت نکنند). و هر کس خدا و پیامبرش را فرمان بَرَد وی را در باغ‌هایی که از زیر (درختان)شان نهرها روان است در می‌آورد و هر کس را (که) روی برتابد به عذابی دردناک معذّبش می‌دارد

بر نابینا و لنگ و بیمار گناهى نیست [که به جهاد نروند] و هر کس خدا و پیامبرش را پیروى کند، [خداوند] او را در باغ‌هایى [بهشتى] درآورد که نهرها از زیر [درختان] آن جارى است و هر کس سرپیچى کند، او را به عذابى دردناک، کیفر خواهد کرد

بر نابینا و لنگ و بیمار گناهی نیست (اگر در میدان جهاد شرکت نکنند). هر کس از خدا و فرستاده‌اش فرانبرداری کند، خدا او را به باغهای بهشتی وارد می‌سازد که رودبارها در زیر (کاخها و درختان) آن روان است، و هر کس که سرپیچی کند، خدا او را به عذاب دردناکی گرفتار می‌سازد

بر نابینا و لنگ و بیمار گناهی نیست (اگر در میدان جهاد شرکت نکنند)؛ و هر کس خدا و رسولش را اطاعت نماید، او را در باغهای (از بهشت) وارد می‌کند که نهرها از زیر (درختانش) جاری است؛ و آن کس که سرپیچی کند، او را به عذاب دردناکی گرفتار می‌سازد

بر نابينا تنگى و گناهى نيست و بر لنگ تنگى و گناهى نيست و بر بيمار تنگى و گناهى نيست [اگر به كارزار نروند]، و هر كه خداى و پيامبرش را فرمان برد او را به بهشتهايى در آورد كه از زير آنها جويها روان است، و هر كه روى بگرداند به عذابى دردناك عذابش كند