84. انشقاق آیه 15

آری؛ همانا پروردگارش از حال وی آگاه بود.

إِذَا السَّمَاء انشَقَّتْ چون آسمان شکافته شود ،
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ و به فرمان ، پروردگارش گوش دهد و حق بود که چنين کند
وَإِذَا الْأَرْضُ مُدَّتْ و چون زمين منبسط شود ،
وَأَلْقَتْ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتْ و هر چه را که در درون دارد بيرون افکند و تهي گردد ،
وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ و به فرمان پروردگارش گوش دهد و حق بود که چنين کند.
يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَى رَبِّكَ كَدْحًا فَمُلَاقِيهِ اي انسان ، تو در راه پروردگارت رنج فراوان مي کشي ، پس پاداش آن ، راخواهي ديد
فَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِهر کس که نامه اش را به دست راستش دهند ،
فَسَوْفَ يُحَاسَبُ حِسَابًا يَسِيرًا زودا که آسان از او حساب کشند ،
وَيَنقَلِبُ إِلَى أَهْلِهِ مَسْرُورًا و شادمان نزد کسانش بازگردد
وَأَمَّا مَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ وَرَاء ظَهْرِهِاما هر کس که نامه اش از پشت سر داده شود ،
فَسَوْفَ يَدْعُو ثُبُورًا زودا که بگويد : واي بر من که هلاک شدم
وَيَصْلَى سَعِيرًا و به آتش افروخته در آيد
إِنَّهُ كَانَ فِي أَهْلِهِ مَسْرُورًا او در دنيا نزد کسانش شادمان زيسته بود
إِنَّهُ ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ و مي پنداشته است که هرگز باز نخواهد گشت
بَلَى إِنَّ رَبَّهُ كَانَ بِهِ بَصِيرًا آري پروردگارش او را مي ديده است.
مکي و 25 آيه است.
بسم الله الرحمن الرحيم
(1 - 2) خداوند با بیان آنچه در روز قیامت رخ می‌دهد و تغییراتی که در اجرام بزرگ روی می‌دهد می‌فرماید: (﴿إِذَا ٱلسَّمَآءُ ٱنشَقَّتۡ﴾) آنگاه که آسمان می‌شکافد و از همدیگر جدا می‌شود، و ستارگان پخش و پراکنده می‌گردند، و ماه و خورشید بی‌نور و تاریک می‌شوند. (﴿وَأَذِنَتۡ لِرَبِّهَا﴾) و به فرمان پروردگارش گوش فرامی‌دهد، (﴿وَحُقَّتۡ﴾) و سزاوار چنین کاری هم می‌باشد؛ چون آسمان مسخّر و تحت تدبیر و فرمانروایی خداوند بزرگ است، و هرچه به آن دستور دهد سرپیچی نمی‌کند و با فرمان خداوند مخالفت نمی‌نماید.
(3 - 5) (﴿وَإِذَا ٱلۡأَرۡضُ مُدَّتۡ﴾) و هنگامی که زمین به لرزه و تکان درمی‌آید، و کوه‌های آن از بین می‌روند، و نشانه‌ها و ساختمان‌هایی که روی آن هست نابود می‌گردند، و خداوند آن را چون سفره پهن می‌کند و بسیار گسترده می‌گردد، و همۀ مردم را ـ با وجود اینکه خیلی زیاد هستند ـ در خود جای می‌دهد؛ پس آنگاه زمین به میدانی صاف و هموار که هیچ فراز و نشیبی ندارد تبدیل می‌شود. (﴿وَأَلۡقَتۡ مَا فِيهَا وَتَخَلَّتۡ﴾) و در روز قیامت مردگان و خزانه‌هایی که در زمین است بیرون انداخته می‌شوند، و زمین خالی می‌گردد. در آن روز در صور دمیده می‌شود، آنگاه مردگان از گورها بیرون می‌آیند، و گنج‌های زمین نیز بیرون می‌آید و چون توده‌ای بزرگ روی هم انباشته می‌شود، و مردم آنها را می‌بینند و حسرت می‌خورند که چرا برای به دست آوردن چنین چیزهایی از یکدیگر پیشی می‌گرفته‌اند. ((وَأَذِنَتْ لِرَبِّهَا وَحُقَّتْ)) و فرمان پروردگارش را می‏برد، و چنين هم می‏سزد و حق هم همين است.
(6) (﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡإِنسَٰنُ إِنَّكَ كَادِحٌ إِلَىٰ رَبِّكَ كَدۡحٗا فَمُلَٰقِيهِ﴾) ای انسان! تو همواره به سوی خداوند رهسپاری، و به اوامر و نواهی او عمل می‌کنی، و خودت را با انجام خیر یا شر به سوی او نزدیک می‌کنی؛ سپس در روز قیامت او را ملاقات خواهی کرد، و پاداش همۀ کارها را خواهی دید. پس اگر خوشبخت باشی، با فضل خود با تو رفتار خواهد کرد؛ و اگر بدبخت باشی، دادگرانه به تو سزا خواهد داد.
(7 - 9) بنابراین تفصیل جزا را بیان کرد و فرمود کسی که نامۀ اعمالش به دست راستش داده شود ـ و آنان اهل سعادت هستند ـ با او حسابی ساده و آسان خواهد شد. و حساب آسان این است که بنده به گناهانش اعتراف می‌کند و گمان می‌برد که دیگر هلاک شده است، اما خداوند می‌گوید گناهانت را در دنیا پوشاندم و امروز نیز می‌پوشانم. (﴿وَيَنقَلِبُ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ مَسۡرُورٗا﴾) و شادمان و مسرور به سوی خانواده‌اش در بهشت برمی‌گردد و شاد و مسرور است؛ چون از عذاب نجات یافته و به پاداش دست یازیده است.
(10 - 15)[اما کسی که نامۀ اعمالش به دست چپ وی از پشت سر داده شود،] از خواری و رسوایی و از زشتی کارهایی که در نامۀ اعمالش ثبت شده و از آن توبه ننموده است، هلاکت و نابودی خود را می‌طلبد. (﴿وَيَصۡلَىٰ سَعِيرًا﴾) آتش سوزان دوزخ او را از هر سو احاطه می‌کند و عذاب داده می‌شود. این بدان خاطر است که او در میان خانوادۀ خود شادمان بود 2و به ذهنش هم نمی‌رسید که دوباره برانگیخته شود و (﴿ظَنَّ أَن لَّن يَحُورَ﴾) و هرگز نمی‌پنداشت که به سوی پروردگارش بر ‌گردد و در پیشگاه او بایستد. (﴿بَلَىٰٓۚ إِنَّ رَبَّهُۥ كَانَ بِهِۦ بَصِيرٗا﴾) آری! به سوی پروردگارش برخواهد گشت و پروردگارش به او بینا بود. پس هیچ‌گاه او را بیهوده رها نخواهد کرد، بلکه او را امر و نهی می‌کند تا پاداش یا عذاب ببیند.

آرى پروردگارش او را مى‌ديده است

چرا، به راستى پروردگارش به او بينا بود

آری بی‌گمان پروردگارش به [احوال‌] او بینا بود

آری، بی تردید پروردگارش نسبت به [همه امور] او بینا بود [از این جهت تمام اعمال و دست آوردش را برای پاداش و کیفر ثبت کرد]

بلی خدا به احوال و اعمال او کاملا آگاه است

بلکه پروردگار او است بدو بینا

آرى، در حقيقت، پروردگارش به او بينا بود

آری، همواره پروردگارش به او بینا بود

چرا! [باز خواهد گشت.] پروردگارش همواره به او بیناست

(زهی خیال باطل!) آری که (او زنده می‌گردد و به سوی پروردگارش برمی‌گردد، و) پروردگارش او را دیده است و آگاه از (احوال و افعال و اقوال) او بوده است (و در لحظه لحظه زندگیش وی را پائیده است)

آری، پروردگارش نسبت به او بینا بود (و اعمالش را برای حساب ثبت کرد)

آرى، همانا خدايش به وى- و كردارش- بينا بود