O ju që keni besuar! Nëse jeni martuar me një grua besimtare e pastaj e ndani para kontaktit (intim) me të, ju nuk keni të drejtë të kërkoni nga ajo përmbushjen e afatit të pritjes (iddeh). Por, jepini diçka (si dhuratë) dhe ndajeni në mënyrë të njerëzishme! -
1. Allahu i Lartësuar i udhëzon dhe i mëson besimtarët si të veprojnë në rast divorci. Kështu, nëse dikush martohet me një besimtare dhe e divorcon para se të kryejë marrëdhënie intime me të, atëherë gruaja nuk e ka detyrë të kalojë kohën e pritjes, siç do të vepronte nëse do të kishte kryer marrëdhënie. Në këtë rast, Allahu i Madhëruar i urdhëroi burrat që t'u dhurojnë këtyre grave ndonjë send, që të shërbejë si një lloj ngushëllimi për to dhe për ndarjen. Gjithashtu, urdhëron për një proces divorci sa më miqësor dhe të njerëzishëm, pa grindje e sharje dhe pa e tepruar në kërkesa të ndërsjellta. Ky ajet është dëshmi që tregon se divorci bëhet veçse pasi të jesh martuar me një procedurë të rregullt. Kështu, nëse dikush i thotë një gruaje: ‘Të kam divorcuar’ pa qenë i lidhur fillimisht me të në lidhje martesore, kjo është diçka e kotë. Edhe nëse i thotë: ‘Ti je e divorcuar, nëse martohesh me mua’, është një ndarje e papranueshme, që nuk merret për bazë. Allahu i Madhëruar thotë: "Nëse jeni martuar me një grua besimtare, e pastaj e ndani para kontaktit (intim) me të, ju nuk keni të drejtë të kërkoni nga ajo përmbushjen e afatit të pritjes (iddeh)." Divorci që merret për bazë është vetëm ai që bëhet pas nikah-ut (lidhjes martesore). Kjo lidhje tregon se çdo divorc i deklaruar para lidhjes së nikah-ut është i pavlefshëm dhe nuk merret për bazë. Të njëjtin gjykim ka edhe dhihar-i[1] dhe ila-i[2] , pra, nuk meren për bazë, nëse deklarohen para se të kryhet lidhja e nikahut, madje në këto dy raste është edhe më i dukshëm dhe i kuptueshëm ky gjykim, sepse divorci është ndarje e plotë me gruan, ndryshe nga dhihari dhe ilai. Ky është mendimi më i saktë ndër dy mendimet e dijetarëve.
2. Ajeti tregon, gjithashtu, se divorci është i lejueshëm, sepse Allahu i Madhëruar njoftoi për dispozitën e divorcit pa e qortuar ose ndaluar një gjë të tillë. Madje, ai mund të ndodhë edhe nga besimtarët, sepse ajeti nis duke iu drejtuar besimtarëve.
3. Ajeti tregon se divorci është i lejueshëm edhe para se të kryen marrëdhënie intime me bashkëshortin, pasi është bërë lidhja e nikahut. Allahu i Madhëruar thotë në një ajet tjetër: "Nuk është gjynah për ju nëse i ndani gratë, me të cilat ende nuk keni kryer marrëdhënie dhe të cilave ende nuk ua keni përcaktuar e dhënë mehrin. ...". [Bekare 236].
4. E divorcuara para kryerjes së marrëdhënieve intime nuk ka detyrë të kalojë kohën e pritjes. Me t'u deklaruar divorci, asaj i lejohet që të martohet me dikë tjetër. Nga kjo kuptohet, gjithashtu, se nëse janë kryer marrëdhënie intime, atëherë është detyrë për të që të përmbushë kohën e pritjes, sipas rregullave të vendosura nga Zoti.[3]
5. Për gruan e divorcuar përpara se të kryhet marrëdhënie me të, Allahu i Madhëruar thotë: "Nuk është gjynah për ju nëse i ndani gratë, me të cilat ende nuk keni kryer marrëdhënie dhe të cilave ende nuk ua keni përcaktuar e dhënë mehrin. ..." [Bekare 236]. Ajeti thotë qartë se kështu veprohet nëse nuk është përcaktuar ndonjë mehër për të. Por nëse i është përcaktuar mehër, atëherë, nëse divorcohet pa kryer marrëdhënie intime, i jepet gjysma e mehrit të vendosur dhe burri nuk ka nevojë që të japë shpenzime e dhurata të tjera, si në rastin e mësipërm. I Lartësuari thotë: "E, nëse i ndani para se të kryeni marrëdhënie intime me to, por ndërkohë ua keni përcaktuar atyre masën e dhuratës martesore (mehrit), atëherë është detyrë për ju që t’u jepni gjysmën e asaj që keni caktuar, veç nëse ato (gratë) jua falin ose veç nëse atyre (grave) ua falin ata që kanë në dorë lidhjen e martesës. Falja është më afër devotshmërisë. Dhe mos e harroni bamirësinë ndërmjet jush! Vërtet, Allahu e sheh gjithçka që bëni." [Bekare 237].
6. Ajeti tregon se, në çdo rast, divorci duhet të bëhet në mënyrë sa më të njerëzishme dhe miqësore, e tillë që çdo palë falenderon tjetrën, përndryshe ajo sjell grindje të shumta, përçarje e urrejtje të ndërsjellta.
7. Ajeti tregon se koha e pritjes është e drejtë e burrit, sepse Allahu tha: "... ju nuk keni të drejtë të kërkoni nga ajo përmbushjen e afatit të pritjes (iddeh)." Kjo tregon se, nëse ndodh divorci pasi janë kryer marrëdhënie intime, atëherë është detyrim i grave ndaj jush që të presin sipas rregullit.
8. Ajeti tregon se, përveç gruas me të cilën nuk janë kryer marrëdhënie intime, në të gjitha rastet e tjera të divorcit gruaja duhet të kalojë idetin, sipas rregullit.
[1]
Dhihar-i ndodh kur burri i thotë gruas
së vet: “Ti je për mua si shpina e nënës
time”, ose fjalë të tjera, për të shprehur
se ajo është haram për të. Është quajtur
‘dhihar’ - ‘shpina’, nisur nga shprehja e
mësipërme, e cila përdorej nga arabët me
nënkuptimin se burri nuk donte t’i
afrohej më bashkëshortes për
marrëdhënie intime.
[2] El ilau është të betuarit se nuk do të
kryesh mardhënie me bashkëshorten.
Allahu i lartësuar thotë: “Për ata që
betohen se nuk do t'u afrohen grave të
veta (për kontakt intim), afati i pritjes
është katër muaj.” [El bekare 226] - Këtu
bëhet fjalë për betimet që kanë të bëjnë,
në mënyrë të veçantë, me marrëdhëniet
e burrit me gruan. Kështu, kur burri
betohet se nuk do të kryejë më
marrëdhënie seksuale me gruan e tij për
katër muaj e ose më pak se 4 muaj,
atëherë ai është i lirë që të zgjedhë
njërën prej këtyre alternativave: ose të
thyejë betimin dhe ta kompensojë sipas
rregullit, ose ta mbajë betimin deri në
përfundim të katër muajve. Gjatë kësaj
kohe, gruaja nuk ka asnjë të drejtë që të
kërkojë ndarjen prej tij apo të ankohet
gjetkë, sepse për katër muaj, burrit i
lejohet një gjë e tillë. Por nëse burri
betohet se nuk do të kryejë marrëdhënie
me gruan e tij për një periudhë më të
gjatë se katër muaj, ose përgjithmonë,
atëherë ai ka vetëm dy mundësi pas
mbarimit të katër muajve: ose ta thyejë
betimin e ta kompensojë sipas rregullit,
duke iu kthyer jetës dhe marrëdhënieve
normale, ose ta divorcojë përfundimisht
gruan e tij. Nëse ai nuk pranon që ta
ndajë gruan, atëherë ndërhyn gjykatësi
dhe i ndan ata me forcën e ligjit.
Megjithatë, thyerja e këtij lloj betimi
është më e dashur për Allahun e
Lartësuar, i Cili thotë: “Në qoftë se heqin
dorë (nga betimi), atëherë s’ka dyshim se
Allahu është Falës e Mëshirëplotë.”
[3] Allahu i Madhëruar thotë: "Për ato
gra, të cilave u është ndërprerë cikli
mujor, nëse nuk jeni të sigurt për to,
dijeni se koha e pritjes së tyre është tre
muaj, e po kaq është edhe për ato që
ende nuk u kanë ardhur të
përmuajshmet. Për shtatzanat, afati i
pritjes është derisa ato të lindin. Kush i
frikësohet Allahut, Ai ka për t’ia lehtësuar
punët." [Talak 4]