Ose që të mos thoni: “Etërit tanë ishin idhujtarë, ndërsa ne jemi thjesht pasardhës të tyre.” - Mos u justikoni që ishit pasardhës të një populli jobesimtar dhe thjesht ndoqët rrugën e tyre. Ky nuk është justifikim, prandaj Ditën e Gjykimit ju nuk keni të drejtë të thoni:
"Atëherë do të na ndëshkosh për atë që bënë ata pasues të kotësive?” - Allahu i Lartësuar ka ngulitur thellë në natyrën tuaj besimin e pastër monoteist. Logjika e shëndoshë dhe e pastër e kupton që besimet e paraardhësve ishin të gabuara, ndërsa feja e të dërguarve të Zotit është e vërteta, që duhet përqafuar. Vetëm kjo natyrë e pastër dhe logjikë e kthjellët është mëse e mjaftueshme për të refuzuar besimet e gabuara të etërve tuaj. Shpeshherë ndodh që njeriu të futet në dyshime duke dëgjuar fjalët e të parëve të tij të humbur, por kjo ndodh veçse për shkak se ai i ka kthyer shpinën të vërtetës së Allahut të Lartësuar, duke mos treguar as përkushtimin minimal për ta kuptuar atë. Argumentet e Allahut të Madhëruar janë dy llojesh: ato që kanë ardhur përmes shpalljeve dhe profetëve të Tij dhe ato që duken qartë në krijimin e Tij. Mjafton që njeriu të shohë dhe studiojë veten e vet dhe do të zbulojë aty plot argumente e shenja, që vlejnë për të kuptuar të vërtetën. Kështu, mospërfillja e argumenteve të Allahut të Lartësuar, nga njëra anë, dhe përkushtimi me fanatizëm ndaj fjalëve të pararendësve të humbur, bën që të mos e dallosh të vërtetën e qartë. Në këtë mënyrë, logjika errësohet, prandaj njeriu i jep përparësi të kotës ndaj të vërtetës. Ky është shpjegimi më i saktë i këtyre ajeteve. Sipas një shpjegimi tjetër, në këto ajete bëhet fjalë për një ditë të veçantë, kur Allahu i Lartësuar ka marrë dëshminë nga të gjithë pasardhësit e Ademit, pikërisht në momentin kur Ai nxori nga shpina e Ademit pasardhësit e tij. Më pas, Ditën e Gjyklimit - sipas këtij mendimi, - Allahu i Lartësuar do të nxjerrë kundër tyre pikërisht këtë dëshmi të dhënë nga vetë ata. Sidoqoftë, në ajet nuk ka ndonjë shenjë që të tregojë se Allahu i Madhëruar do të nxjerrë kundër mohuesve këtë dëshmi të marrë prej tyre atë ditë të veçantë. Allahu i Lartësuar nuk do të përdorte kurrë kundër tyre një dëshmi që ata e kanë dhënë në një kohë aq të largët, që askush nuk e kujton t’i ketë ndodhur. Vetë realiteti e dëshmon se njerëzit nuk e kujtojnë këtë pohim që kanë bërë përpara Allahut të Lartësuar. Është e vërtetë që Allahu i ka nxjerrë pasardhësit e Ademit dhe i ka bërë të dëshmojnë për njëshmërinë e Tij,[1] por ajetet kuranore që po shpjegojmë flasin për diçka tjetër: ato flasin për një çështje që është tejet e kuptueshme[2] dhe e cila përforcohet prej natyrshmërisë së pastër së njeriut, siç e ka krijuar Allahu i Lartësuar.
[1] Ka disa hadithe që flasin rreth nxjerrjes së pasardhësve të Ademit nga shpina e tij dhe ndarjes së tyre në kategori që do ta marin librin e punëve të tyre nga e djathta dhe në kategori që do ta marin librin e punëve të tyre nga e majta. Në disa hadithe përmendet edhe fakti se ata kanë dëshmuar se Allahu është Zoti i tyre. Kështu, imam Ahmedi përmend nga Enes Ibn Malik r.a. se Profeti a.s. ka thënë: “Ditën e Gjykimit i thuhet dikujt prej banorëve të Zjarrit: “Nëse gjithçka në tokë do të ishte e jotja, a do ta jepje si kompesim për të shpëtuar?” – “Po!”- do të thotë ai. Atëherë, thotë Allahu: “Unë të pata kërkuar diçka shumë më të thjeshtë se kjo. Kur ishe në shpinën e Ademit a.s., mora premtimin tënd se nuk do të më shoqëroje asgjë në adhurimin ndaj Meje, por ti e shkele fjalën dhe bëre shirk.” (Buhariu dhe Muslimi).
[2] Pra ajeti flet për mesazhin e Zotit të sjellë përmes shpalljeve dhe Profetëve. Vetëm përballë këtij mesazhi njerëzit nuk do të kenë justifikim në ditën e gjykimit.