أَفَحَسِبَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَن يَتَّخِذُوا عِبَادِي مِن دُونِي أَوْلِيَاء إِنَّا أَعْتَدْنَا
جَهَنَّمَ لِلْكَافِرِينَ نُزُلًا آيا کافران گمان مي برند که به جز من، بندگان مرا کارساز و سرپرست
خود گيرند؟ همانا ما جهنم را براي پذيرايي از کافران آماده کرده ايم.
(102) این، بیانگر باطل بودن ادعای مشرکانِ کافر است؛ کسانی که برخی از
پیامبران و اولیا را شریک خدا قرار داده، و آنها را پرستش نموده، و گمان میبرند که یاور و سرپرست
ایشان خواهند بود، و آنها را از عذاب خدا نجات میدهند، و پاداش الهی را بهرۀ ایشان مینمایند، حال
آنکه آنها به خداوند و پیامبرش کفر ورزیدهاند. خداوند در قالب استفهام انکاری که مبیّن باطل بودن
عقل آنان است، میفرماید: (﴿أَفَحَسِبَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاۡ أَن يَتَّخِذُواۡ عِبَادِي مِن دُونِيٓ أَوۡلِيَآءَ﴾) آیا
این کافران گمان میبرند که [میتوانند] به جز من، بندگان مرا دوست و محبوب
قرار دهند؟ یعنی چنین نمیشود، و هرگز اولیای خدا، با فردی که دشمن خداست، دوست نمیشوند؛ بلکه
برای جلب محبت خدا و رضایت او و پرهیز از ناخشنودی و خشمش، طبق دستور الهی عمل مینمایند. پس
این، همانند فرمودۀ الهیاست که میفرماید:﴿وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ يَقُولُ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَهَٰٓؤُلَآءِ إِيَّاكُمۡ كَانُواۡ يَعۡبُدُونَ قَالُواۡ سُبۡحَٰنَكَ أَنتَ وَلِيُّنَا﴾
و [به یاد آور] روزی که همۀ آنان را گرد میآورد، سپس به ملائکه میگوید:«آیا آنها شما را عبادت میکردند؟!» گویند: «پاکی تو، و از هر نقصی مبرّایی، تو به جای آنان دوست و محبوب ما هستی.» پس
هرکس ادعا کند که او یکی از اولیای خدا را به عنوان یاور [و فریادرس] قرار
داده است، در حالی که او با خدا دشمنی میکند، او دروغگواست. و احتمال دارد ـ و این قول ظاهر میباشد ـ که معنی آیه چنین باشد: آیا
کافرانِ به خدا و منکران پیامبران گمان میبرند که میتوانند به جز خدا، دوستانی را بگیرند که آنها
را یاری کنند؛ و به جای خدا مشکلات را از آنها دور نمایند؟ این، پنداری باطل و گمانی فاسد است؛
زیرا مخلوقات، هیچ چیزی از سود و زیان در دستشان نیست. و این مانند گفته الهی است که میفرماید:﴿قُلِ ٱدۡعُواۡ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا يَمۡلِكُونَ كَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنكُمۡ وَلَا تَحۡوِيلًا﴾
بگو: کسانی را که به جز او گمان میبرید میتوانند کاری بکنند، بخوانید، پس نمیتوانند زیان را از
شما دور کنند، و نمیتوانند آن را برگردانند. ﴿وَلَا يَمۡلِكُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلشَّفَٰعَةَ﴾
و کسانی را که به جای او پرستش میکنند، اختیار شفاعت ندارند. و آیات دیگری نیز وجود دارد که خداوند
در آنها بیان مینماید. هرکس به جای خدا معبودی را بر گرفته و به آن محبت ورزد، گمراه و ناکام است و
به هیچ چیزی از هدفش نایل نمیشود. (﴿إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ نُزُلٗا﴾) همانا
ما جهنم را، برای مهمانی و پذیرایی کافران، آماده کردهایم، جهنم، چه بد جایگاه، و چه بد محل
پذیرایی است برای آنان.