إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ كَانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا
بي گمان کساني که ايمان آوردند و کارهاي شايسته انجام دادند باغهاي فردوس جايگاه پذيرايي از ايشان
است.
خَالِدِينَ فِيهَا لَا يَبْغُونَ عَنْهَا حِوَلًا جاودانه در آنجا مي مانند، از آنجا درخواست انتقال
نمي کنند.
(107) وقتی سرانجامِ کافران و اعمالشان را بیان نمود، اعمال مؤمنان و سرانجامِ آنان را بیان کرد و فرمود: (﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواۡ﴾) همانا کسانی که با دلهایشان ایمان آوردند و
با اعضا و جوارح خود کارهای شایسته انجام دادند ـ این صفت، تمام دین از قبیل: عقاید و اعمال و اصول و فروع ظاهری و باطنی آن را شامل
میشود ـ پس اینان برحسب تفاوت درجات ایمان و عمل صالحشان، باغهای بهشت جایگاه پذیرایی از آنان
است. احتمالاً منظور از فردوس، بالاترین و بهترین جای بهشت است؛ و این پاداش، از آنِ کسی خواهد بود
که ایمان و عمل صالح در او به طور کامل وجود داشته باشد و آنها پیامبران و مقرّبان هستند. و احتمال
دارد که منظور از آن، همۀ منزلهای بهشت باشد. پس این پاداش، شامل تمامِ اهلِ ایمان اعم از مقرّبین
و نیکان و «مقتصدین» میانهروان میشود، و هر یک از این گروهها برحسب حالت
خود، در آن قرار میگیرد. و این معنی از آن دیگری بهتر است، چون عام است.همچنین «جنّات» به
صورت جمع ذکر شده، و به فردوس نسبت داده شده است؛ و فردوس به باغی گفته میشود که انگور یا درختان
انبوهی داشته باشد، پس بر همۀ بهشت صدق پیدا میکند. بنابراین «جنّات فردوس» محل مهمانی و ضیافت اهل ایمان و عمل صالح میباشد، و چه
پذیرایی بزرگتر از این وجود دارد که همۀ نعمتهایی را که موجب شادی دلها و ارواح و جسمها میشود،
در بر دارد. در بهشت هرچه انسان بخواهد و چشمها از دیدن آن لذّت برند، از قبیل: منازل زیبا، و باغهای سرسبز، و درختان پر میوه، و همسران زیبا، و
پرندگان ترانهخوان، و خوردنیهای لذیذ، و خدمتگزاران و فرزندان و نهرهای جاری، و منظرههای زیبا و
جمال ظاهری و معنوی و نعمت همیشگی وجود دارد. بالاتر و برتر از این، بهرهمند شدن از نزدیکی خداوند،
و دست یافتن به خشنودی او، و برخورداری از دیدن خداوند، و شنیدن سخن او میباشد. بهراستی که این،
پذیرایی زیبا، و کامل و بزرگ و همیشگی است، و بزرگتر از آن است که خلائق بتوانند آن را توصیف
نمایند یا به دل انسانها خطور نماید. و اگر بندگان به بخشی از این نعمت آگاهی داشتند و به طور
حقیقی آن را میدانستند و دلهایشان به آن یقین حاصل میکرد، بدان علاقهمند شده؛ و از درد جدایی و
دوری بهشت، ارواحشان از بدنشان جدا میشد و گروه گروه به سوی آن میشتافتند؛ و دنیای فانی و لذتهای
ناگوار و مقطعی را بر آن ترجیح نمیدادند؛ و وقت خود را بیهوده تلف نمیکردند؛ چراکه در هر لحظه،
میتوان به اندازۀ سالیان دراز، نعمتهای بهشت را به دست آورد. امّا غفلت فراگیر شده، و ایمان ضعیف
گشته، و علم و دانش حقیقی رو به کاستی نهاده، و ارادهها سست شده است. این است که به این روز
افتادهایم! «لا حول ولا قوۀ إلا بالله العلی العظیم.»
(108) (﴿خَٰلِدِينَ فِيهَا﴾) در آن جاودانه
میمانند. در بهشت، نعمتها کامل هستند؛ و کامل بودن آنها، بدان معنی است که از بین نرفته و تمام
نمیشوند. (﴿لَا يَبۡغُونَ عَنۡهَا حِوَلٗا﴾) و تقاضای نقل مکان و
جابهجایی از آنجا را ندارند؛ چون آنها، جز آنچه که مورد پسندشان میباشد و آنان را شاد مینماید،
چیزی دیگر نمیبینند، و نعمتی بالاتر از آنچه که در آن به سر میبرند، مشاهده نمیکنند.