يَا يَحْيَى خُذِ الْكِتَابَ بِقُوَّةٍ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا اي يحيي! کتاب را با قوت بگير، و به او در کودکي حکمت داديم.
وَحَنَانًا مِّن لَّدُنَّا وَزَكَاةً وَكَانَ تَقِيًّا و از فضل خود به او مهر و محبت فراوان داديم، و برکت و پاکي نصيبش کرديم، و پرهيزگار بود.
وَبَرًّا بِوَالِدَيْهِ وَلَمْ يَكُن جَبَّارًا عَصِيًّا و نسبت به پدر و مادرش نيکوکار بود، و گردنکش و نافرمان نبود.
وَسَلَامٌ عَلَيْهِ يَوْمَ وُلِدَ وَيَوْمَ يَمُوتُ وَيَوْمَ يُبْعَثُ حَيًّا و سلام بر او روزي که به دنيا آمد و روزي که مي ميرد و روزي که زنده برانگيخته مي شود.
(12) سخن گذشته، بر تولّد یحیی و دوران جوانی و پرورش یافتنش دلالت مینماید. وقتی یحیی به حالتی رسید که میتوانست خطاب و سخن را بفهمد، خداوند او را فرمان داد تا کتاب را با جدّیّت و جهد بگیرد؛ یعنی در حفظ کردن کلماتش، و فهمیدن معانیاش، و عمل کردن به اوامر و نواهی آن بکوشد. حفظ کردن و فهمیدن و عمل کردن به امر و نهی، از مصادیق گرفتنِ با قوّت است. یحیی فرمان پروردگارش را اطاعت کرد، و به کتاب روی آورد و آنرا حفظ کرد و در آن تدبر نمود. و خداوند هوشیاری و ذکاوتی به او داد که در دیگران یافت نمیشود. بنابراین فرمود: (﴿وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡحُكۡمَ صَبِيّٗا﴾) یعنی ما در دوران کودکی، شناخت احکام خدا و حکم کردن را به او دادیم.
(13) (﴿وَحَنَانٗا مِّن لَّدُنَّا﴾) و نیز از جانب خویش، به او مهربانی و رحمت دادیم که کارهایش به وسیلۀ آن آسان گردید، و احوالش بهبود یافت، و رفتارش با آن ثبات یافت. (﴿وَزَكَوٰةٗ﴾) و به او پاکی دادیم؛ یعنی او را از آفتها و گناهان پاک نمودیم. پس دلش پاک شد، و عقلش رشد کرد؛ و این، متضمن آن است که صفتهای زشت و اخلاق نادرست از وی دور گردد، و اخلاق نیکو و صفتهای پسندیده در وی ریشه بدواند. بنابراین فرمود: (﴿وَكَانَ تَقِيّٗا﴾) و پرهیزگار بود؛ یعنی آنچه را که به آن فرمان داده میشد، انجام میداد؛ و از آنچه نهی میشد، دوری میکرد. و هرکس مؤمن و پرهیزگار باشد دوست خداوند خواهد بود و اهل بهشت میباشد؛ و بهشتی را که به پرهیزگاران وعده داده شده، و پاداشی که خداوند برای پرهیزگاری قرار داده است، به دست خواهد آورد.
(14) (﴿وَبَرَّۢا بِوَٰلِدَيۡهِ﴾) و نیز او نسبت به پدر و مادرش نیک رفتار و نیکوکار بود؛ یعنی از فرمانِ پدر و مادر سرپیچی نکرده، و با آنها بدی نمیکرد؛ بلکه در سخن و رفتار با آنها، به نیکی رفتار مینمود. (﴿وَلَمۡ يَكُن جَبَّارًا عَصِيّٗا﴾) و از عبادت پروردگار سر باز نمیزد و گردنکشی نمیکرد، و خودش را از بندگان خدا، و از پدر و مادرش بالاتر نمیپنداشت، و تکبر نمیورزید. پس او هم حقّ خدا را. به جای میآورد، و هم حقّ بندگان خدا را، بنابراین او در همۀ احوالش، از سلامت و عافیتی که خداوند بهرۀ او نموده بود، برخوردار بود؛ هم در آغاز و هم در سرانجامِ کارها، از سلامتی بهرهمند بود. بنابراین فرمود:
(15) (﴿وَسَلَٰمٌ عَلَيۡهِ يَوۡمَ وُلِدَ وَيَوۡمَ يَمُوتُ وَيَوۡمَ يُبۡعَثُ حَيّٗا﴾) و سلام بر او، روزی که به دنیا آمد، و روزی که میمیرد، و روزی که زنده برانگیخته میشود. و این بدان معنی است که ایشان دراین حالات سهگانه، از شرّ و عِقاب در امان است؛ یعنی او از اهل بهشت میباشد. درود و سلام خدا بر او و بر پدرش و بر همۀ پیامبران باد؛ و خداوند، ما را از پیروان آنها بگرداند. و او بخشنده و بزرگوار است.