احْشُرُوا الَّذِينَ ظَلَمُوا وَأَزْوَاجَهُمْ وَمَا كَانُوا يَعْبُدُونَ؛ آنان را که ستم مي کردند و همپايگانشان و آنهايي را که به جاي خداي يکتامي پرستيدند گرد آوريد.
مِن دُونِ اللَّهِ فَاهْدُوهُمْ إِلَى صِرَاطِ الْجَحِيمِ؛ همه را به راه جهنم راه بنماييد.
وَقِفُوهُمْ إِنَّهُم مَّسْئُولُونَ؛ و نگه داريدشان ، بايد بازخواست شوند.
مَا لَكُمْ لَا تَنَاصَرُونَ؛ چرا يکديگر را ياري نمي کنيد ?
بَلْ هُمُ الْيَوْمَ مُسْتَسْلِمُونَ؛ نه ، امروز همه تسليم شوندگانند.
(22 - 23) وقتی که در روز قیامت حاضر شوند، و آنچه را تکذیب میکنند مشاهده نمایند، و آنچه را که مسخره میکنند ببینند، آنگاه دستور داده میشود تا اینها را به جهنّم ببرند؛ جهنّمی که آن را دروغ میانگاشتند. پس گفته میشود: (﴿ٱحۡشُرُواۡ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواۡ﴾) کسانی را که با کفر ورزیدن و ارتکاب شرک و گناهان بر خود ستم کردهاند، (﴿وَأَزۡوَٰجَهُمۡ﴾) و همکیشانشان را که اعمالشان از نوع اعمال آنهاست، اهل هر نوع معصیتی با هم جمع میشوند. (﴿وَمَا كَانُواۡ يَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ﴾) و بتها و همتایانی را که ستمکاران ادعا میکردند که گویا آنها شریک خدا هستند و به جای خدا پرستش میکردند، همه را جمع آوری کنید، (﴿فَٱهۡدُوهُمۡ إِلَىٰ صِرَٰطِ ٱلۡجَحِيمِ﴾) آنگاه آنان را به راه جهنّم رهنمون شوید؛ یعنی با درشتی و سختی آنها را به سوی جهنّم حرکت دهید.
(24) و بعد از آنکه مقرّر گردید که به جهنّم بروند، و میدانند که آنها اهل سرای هلاکت هستند، گفته میشود: (﴿وَقِفُوهُمۡ﴾) قبل از اینکه آنان را به جهنّم برسانید، آنها را نگاه دارید، (﴿إِنَّهُم مَّسُۡٔولُونَ﴾) زیرا بیگمان آنها از چیزی که در دنیا دروغش میپنداشتند باید مورد پرسش قرار گیرند تا دروغگویی و رسوایی آنها برای همۀ مردم آشکار گردد.
(25) پس به آنها گفته میشود: (﴿مَا لَكُمۡ لَا تَنَاصَرُونَ﴾) امروز چه بر سر شما آمده است که یکدیگر را یاری نمیکنید، بعد از آنکه در دنیا ادعا نمودید معبودهایتان عذاب را از شما دفع خواهند کرد و به فریادتان میرسند و برای شما در نزد خدا شفاعت خواهند کرد؟ آنها به این سؤال پاسخ نمیدهند، چون ذلّت و خواری آنها را فرا گرفته است، و در برابر عذاب جهنّم تسلیم شدهاند، و دچار ترس و سرافکندگی و نا امیدی گشتهاند، پس سخن نمیگویند.
(26) (﴿بَلۡ هُمُ ٱلۡيَوۡمَ مُسۡتَسۡلِمُونَ﴾) بلکه آنها در این روز کاملاً مطیع و خوارند، و هر یک تسلیم است و یاوری ندارد.