38. ص آیه 64

بی‌تردید، این ستیز [و مجادله] اهل آتش، راست است [و قطعاً رخ می‌دهد].

هَذَا وَإِنَّ لِلطَّاغِينَ لَشَرَّ مَآبٍ؛ چنين است و سرکشان را بدترين بازگشته است.
جَهَنَّمَ يَصْلَوْنَهَا فَبِئْسَ الْمِهَادُ؛ به جهنم مي روند که بد، جايگاهي است.
هَذَا فَلْيَذُوقُوهُ حَمِيمٌ وَغَسَّاقٌ؛ بايد آب جوشان و چرک و خونابه دوزخيان را بنوشند.
وَآخَرُ مِن شَكْلِهِ أَزْوَاجٌ؛ و شکنجه هايي ديگر ، از هر نوع.
هَذَا فَوْجٌ مُّقْتَحِمٌ مَّعَكُمْ لَا مَرْحَبًا بِهِمْ إِنَّهُمْ صَالُوا النَّارِ؛ اين گروه با
شما به آتش در مي آيند خوش آمدشان مباد که به آتش مي افتند.
قَالُوا بَلْ أَنتُمْ لَا مَرْحَبًا بِكُمْ أَنتُمْ قَدَّمْتُمُوهُ لَنَا فَبِئْسَ الْقَرَارُ؛ گويند : نه ، خوش آمد شما را مباد شما اين عذاب را پيشاپيش براي مافرستاده
بوديد ، چه بد جايگاهي است.
قَالُوا رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَذَا فَزِدْهُ عَذَابًا ضِعْفًا فِي النَّارِ؛ گويند : اي پروردگار ما ، هر کس که اين عذاب را پيشاپيش براي ما آماده کرده
است عذابش را در آتش دو چندان افزون کن.
وَقَالُوا مَا لَنَا لَا نَرَى رِجَالًا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ الْأَشْرَارِ؛ و گويند :
چرا مرداني را که از اشرار مي شمرديم اکنون نمي بينيم ?
أَتَّخَذْنَاهُمْ سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصَارُ؛ آنان را به مسخره مي گرفتيم آيا
از نظرها دور مانده اند ?
إِنَّ ذَلِكَ لَحَقٌّ تَخَاصُمُ أَهْلِ النَّارِ؛ اين جدال اهل جهنم با يکديگر چيزي است که به حقيقت
واقع شود.
(55) (﴿هَٰذَا﴾) پاداشی که آن را توصیف نمودیم
برای پرهیزگاران است، (﴿وَإِنَّ لِلطَّٰغِينَ﴾) و همانا کسانی که در ارتکاب
کفر و گناهان از حد می‌گذرند، (﴿لَشَرَّ مَ‍َٔابٖ﴾) سرانجام بدی دارند.

(56) سپس آن را توضیح داد و فرمود: (﴿جَهَنَّمَ﴾) سزای
آنها جهنّمی است که در آن هر نوع عذابی وجود دارد؛ گرمای آن بسیار سخت است، و سرمای آن نیز
بی‌اندازه شدید. (﴿يَصۡلَوۡنَهَا﴾) به آن عذاب در می‌آیند و آنها را از هر
طرف احاطه می‌نماید؛ آنها از بالای سرشان سایه‌بان‌هایی از آتش دارند و از زیرشان نیز
چنین‌اند. (﴿فَبِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ﴾) بد جایگاهی است که برای آنها به عنوان
مسکن و پناهگاه آماده شده است.

(57) (﴿هَٰذَا﴾) این جایگاه و این عذاب سخت، و
خواری و رسوایی و شکنجه، «حمیم» و «غسّاقی» است که
باید از آن بچشند و بخورند. (﴿حَمِيمٞ﴾) آب بسیار داغی است که آن را
می‌نوشند، و به سبب آن تمام روده‌هایشان تکّه و پاره می‌شود. (﴿غَسَّاقٞ﴾) بدترین
نوع نوشیدنی است، و آن عبارت از چرک و خونابه است که تلخ و بدبو است.

(58) (﴿وَءَاخَرُ مِن شَكۡلِهِۦٓ أَزۡوَٰجٌ﴾) و
برایشان عذابی دیگر همسان آن در انواع گوناگون خواهد بود؛ یعنی با انواع گوناگون از عذاب شکنجه داده
می‌شوند و با آن خوار می‌گردند.

(59 - 60) هنگامی که وارد جهنّم می‌شوند، یکدیگر را ناسزا ‌گفته و به یکدیگر می‌گویند: (﴿هَٰذَا فَوۡجٞ مُّقۡتَحِمٞ مَّعَكُمۡ﴾) این گروهی است که همراه شما به دوزخ
وارد شده‌اند، (﴿لَا مَرۡحَبَۢا بِهِمۡۚ إِنَّهُمۡ صَالُواۡ ٱلنَّارِ﴾) خوش
نیامدند، آنان در آیندگانِِ به آتش دوزخ‌اند، و با آن می‌سوزند. (﴿قَالُواۡ﴾) گروهی که وارد می‌شود می‌گوید: (﴿بَلۡ أَنتُمۡ لَا مَرۡحَبَۢا بِكُمۡۖ أَنتُمۡ قَدَّمۡتُمُوهُ لَنَا﴾) شما
خوش نیامدید؛ چرا که این شما بودید که با دعوت کردنتان و مبتلا نمودنمان به فتنه، و با گمراه ساختن
ما عذاب را بهرۀ ما کردید و ما را به چنین جایی کشاندید. (﴿فَبِئۡسَ ٱلۡقَرَارُ﴾) پس چه بد جایگاهی است جایگاه همۀ آنها! جایگاه بدی و
شر.

(61) سپس کسانی را مورد نفرین قرار می‌دهند که آنها را گمراه کرده بودند
و (﴿قَالُواۡ رَبَّنَا مَن قَدَّمَ لَنَا هَٰذَا فَزِدۡهُ عَذَابٗا ضِعۡفٗا فِي ٱلنَّارِ﴾) می‌گویند:
پروردگارا! هر کس سبب شد که به این سرنوشت دچار شویم، عذاب او را در آتش دوزخ چندین برابر
گردان. و در آیه‌ای دیگر فرموده است:﴿قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ﴾
گفت: «هریک عذاب دو چندان دارد ولی شما نمی‌دانید.»

(62) (﴿وَقَالُواۡ مَا لَنَا لَا نَرَىٰ رِجَالٗا كُنَّا نَعُدُّهُم مِّنَ ٱلۡأَشۡرَارِ﴾) و
آنان درحالی که در آتش هستند، می‌گویند:«چرا کسانی را نمی‌بینیم که گمان می‌بردیم آنها از بدکاران هستند، و سزاوار عذاب آتش جهنّم می‌باشند؟» اینها
مؤمنان هستند که اهل جهنّم به جستجوی آنها می‌پردازند تا بدانند که آیا آنان را در جهنّم می‌بینند
یا نه؟

(63) (﴿أَتَّخَذۡنَٰهُمۡ سِخۡرِيًّا أَمۡ زَاغَتۡ عَنۡهُمُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ﴾) یعنی
ندیدن ما آنها را در میان اهل جهنّم دو حالت دارد: یا ما در اینکه آنها را از بدکاران به حساب
می‌آوردیم اشتباه کرده‌ایم؛ زیرا آنها از برگزیدگان هستند، و سخن ما دربارۀ آنها از روی تمسخر بوده
است. و واقعیت همین است، همان‌طور که خداوند متعال به اهل جهنّم فرموده است:﴿إِنَّهُۥ كَانَ فَرِيقٞ مِّنۡ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰحِمِينَ فَٱتَّخَذۡتُمُوهُمۡ سِخۡرِيًّا حَتَّىٰٓ أَنسَوۡكُمۡ ذِكۡرِي وَكُنتُم مِّنۡهُمۡ تَضۡحَكُونَ﴾
بی‌گمان گروهی از بندگان من می‌گفتند: «پروردگارا! ما ایمان آورده‌ایم، پس ما را بیامرز و بر ما رحم بفرما، و تو بهترین رحم کنندگان هستی. پس شما آنها را به مسخره گرفتید تا اینکه شما را از یاد من فراموش گرداندند، و شما به آنها می‌خندیدید.» و
حالت دوم این است که ما نمی‌توانیم آنها را در عذاب و در کنار خود ببینیم؛ چراکه آنها با ما هستند و
عذاب داده می‌شوند، ولی چشمان ما از آنها برگشته و آنها را نمی‌بینیم. احتمالاً این همان عقایدی است
که در دنیا به آن باور داشتند؛ زیرا همواره برای مؤمنان حکم به جهنّمی بودن می‌کردند تا جایی که این
باور در دل‌هایشان جای گرفت، و در بافت دل‌هایشان نفوذ کرد. پس آنها با این حالت و وضعیّت وارد
جهنّم می‌شوند، و از این رو چنین سخنانی می‌گویند. و احتمال دارد که سخنشان از روی فریبکاری باشد،
آنها همان‌طور که در دنیا مردمان را فریب دادند، حتّی در جهنّم هم دیگران را گول می‌زنند. بنابراین اهل اعراف به اهل جهنّم می‌گویند:﴿أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواۡ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ﴾
آیا اینان کسانی هستند که شما سوگند خوردید خداوند رحمتی نصیب آنها نمی‌گرداند؟! اما اینک به آنها گفته شد: که
وارد بهشت شوید؛ هیچ ترسی بر شما نیست، و اندوهگین نمی‌شوید.

(64) خداوند با تاکید بر آنچه که از آن خبر داده است می‌فرماید: (﴿إِنَّ ذَٰلِكَ لَحَقّٞ﴾) چیزی را که برایتان بیان کردم یک واقعیّت است، و شک
و تردیدی در آن نیست، (﴿تَخَاصُمُ أَهۡلِ ٱلنَّارِ﴾) نزاع و مخاصمۀ دوزخیان
با یکدیگر یک حقیقت است.

اين جدال اهل جهنم با يكديگر چيزى است كه به حقيقت واقع شود

بى‌ترديد، اين جدال اهل جهنم يك واقعيت است

بی‌گمان ستیزه دوزخیان با همدیگر حق است‌

این گفتگو و مجادله اهل آتش حتمی و واقع شدنی است

این منازعه اهل آتش دوزخ محقق و حتمی است

همانا این است حقّ ستیزه کردن اهل آتش‌

اين مجادله اهل آتش قطعاً راست است

این (ذلت) به‌راستی راست و بسی پای‌برجاست: مجادله‌ی اهل آتش

همانا مجادله‌ى اهل آتش حتمى و واقع‌شدنى است

این (گفتگوهائی را که از زبان دوزخیان بیان داشتیم) یک واقعیّت است (و قطعاً در وقت خود به وقوع می‌پیوندد) و نزاع و سخنان خصمانه‌ی دوزخیان با یکدیگر خواهد بود

این یک واقعیت است گفتگوهای خصمانه دوزخیان

هر آينه اين ستيزه‌گرى دوزخيان با يكديگر است كه راست و سزاست