40. غافر آیه 76

[اکنون] از در‌های جهنم وارد شوید و جاودانه در آنجا بمانید. و [به راستى که] جایگاه متكبران چه بد [جایگاهى] است!

أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّى يُصْرَفُونَ؛ آيا نديده اي آنهايي که در آيات خدا مجادله مي کنند چگونه منحرف مي ، شوند ?
الَّذِينَ كَذَّبُوا بِالْكِتَابِ وَبِمَا أَرْسَلْنَا بِهِ رُسُلَنَا فَسَوْفَ يَعْلَمُونَ؛ کساني که اين کتاب را دروغ مي انگارند و آنچه را که به وسيله پيامبران فرستاده ايم تکذيب مي کنند ، به زودي خواهند دانست.
إِذِ الْأَغْلَالُ فِي أَعْنَاقِهِمْ وَالسَّلَاسِلُ يُسْحَبُونَ؛ آنگاه که غلها را به گردنشان اندازند و با زنجيرها بکشندشان ،
فِي الْحَمِيمِ ثُمَّ فِي النَّارِ يُسْجَرُونَ؛ در آب جوشان ، سپس در آتش ، افروخته شوند.
ثُمَّ قِيلَ لَهُمْ أَيْنَ مَا كُنتُمْ تُشْرِكُونَ؛ آنگاه به آنها گفته شود : آن شريکان که براي خدا مي پنداشتيد کجا هستند?
مِن دُونِ اللَّهِ قَالُوا ضَلُّوا عَنَّا بَل لَّمْ نَكُن نَّدْعُو مِن قَبْلُ شَيْئًا كَذَلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ الْكَافِرِينَ؛ آنگاه به آنها گفته شود : آن شريکان که براي خدا مي پنداشتيد کجا هستند?
ذَلِكُم بِمَا كُنتُمْ تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنتُمْ تَمْرَحُونَ؛ مي گويند : آنها را از دست داده ايم ، بلکه پيش از اين چيزي را به ، خدايي نمي خوانده ايم خدا کافران را بدين سان گمراه مي کند.
ادْخُلُوا أَبْوَابَ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا فَبِئْسَ مَثْوَى الْمُتَكَبِّرِينَ؛ اين بدان سبب است که به ناحق در زمين شادماني مي کرديد و به ناز مي خراميديد.
(69) (﴿أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يُجَٰدِلُونَ فِيٓ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ أَنَّىٰ يُصۡرَفُونَ﴾) آیا ننگریسته‌ای به کسانی که در آیات روشن الهی مجادله می‌کنند؟ یعنی از حالت زشت آنها باید تعجّب کرد که آنها چگونه از آیات روشن الهی رویگردان می‌شوند؟و بعد از این بیان کامل به چه چیزی روی می‌آورند؟ آیا دیگر آیات روشنی می‌یابند که مخالف با آیات خدا باشد؟ نه، سوگند به خدا چنین نیست! یا شبهاتی می‌یابند که با هوی و امیال آنها مطابقت دارد و به وسیلۀ آن بر باطل خود ماندگار می‌شوند؟
(70 - 72) پس بد چیزی است آنچه که آنها به جای آیات الهی گرفته‌اند، و بد عملی است کردار آنان که کتاب‌های خدا را تکذیب کردند و از پیامبران -که بهترین و راستگوترین و عاقل‌ترین مردم هستند- رویگردان شدند. اینها سزایی جز آتش داغ جهنّم ندارند بنابراین خداوند آنها را تهدید نمود که به این عذاب گرفتار خواهند شد. پس فرمود: (﴿فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ﴾) پس حقیقت را خواهند دانست. ((إِذِ ٱلۡأَغۡلَٰلُ فِيٓ أَعۡنَٰقِهِمۡ وَٱلسَّلَٰسِلُ﴾) وقتی که طوق‌ها و زنجیرها در گردنشان خواهد بود و نمی‌توانند هیچ حرکتی بکنند، و آنها و شیاطین‏شان بدان بسته می‌شوند. ((يُسۡحَبُونَ فِي ٱلۡحَمِيمِ ثُمَّ فِي ٱلنَّارِ يُسۡجَرُونَ﴾) پس حقیقت را خواهند دانست وقتی که طوق‌ها و زنجیرها در گردنشان خواهد بود و نمی‌توانند هیچ حرکتی بکنند، و آنها و شیاطینشان بدان بسته می‌شوند و در آب بسیار داغ کشیده می‌شوند، سپس بر آتش تافته می‌گردند و شعله‌های سوزان آتش بر آنها افروخته می‌شود، سپس به خاطر شرک و دروغشان توبیخ می‌شوند.
(73 - 74) (﴿ثُمَّ قِيلَ لَهُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تُشۡرِكُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ﴾) سپس به آنان گفته می‌شود انبازهایی که به جای خدا پرستش می‌نمودید کجا هستند؟ آیا به شما فایده‌ای رساندند، یا پاره‌ای از عذاب را از شما دور ساختند؟ (﴿قَالُواۡ ضَلُّواۡ عَنَّا﴾) می‌گویند: آنها از دید ما ناپدید و پنهان شدند و حاضر نشدند؛ و اگر حاضر می‌شدند، فایده‌ای نمی‌بخشیدند. پس آنها انکار می‌کنند و می‌گویند: (﴿بَل لَّمۡ نَكُن نَّدۡعُواۡ مِن قَبۡلُ شَيۡ‍ٔٗا﴾) بلکه هرگز پیش از این ما چیزی را به نیایش نمی‌خواندیم. احتمال دارد که منظورشان انکار باشد، و گمان می‌برند که این کار به آنها فایده می‌رساند. و احتمال دارد که منظورشان اعتراف به باطل بودن الوهیت چیزهایی باشد که عبادت می‌کرده‌اند، و اقرار می‌کنند که خداوند در حقیقت شریکی ندارد، بلکه اینها با پرستش چیزهایی که خدا نبوده‌اند گمراه و خطاکار گشته‌اند. و این احتمال صحیح‌تر به نظر می‌آید. (﴿كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلۡكَٰفِرِينَ﴾) نیز بر همین دلالت می‌نماید؛ یعنی ضلالتی که آنها در دنیا بر آن بودند، ضلالتی است که برای هر کس آشکار می‌باشد. حتی آنها خودشان در روز قیامت به باطل بودن آن اقرار و اعتراف می‌نمایند. و معنی گفتۀ خداوند که فرموده است:﴿وَمَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ﴾«و کسانی که به جز خدا شریکانی می‌خوانند جز از گمان پیروی نمی‌کنند» برایشان روشن می‌گردد. و فرمودۀ الهی نیز بر همین مفهوم دلالت می‌نماید که فرموده است:﴿وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُونَ بِشِرۡكِكُمۡ﴾ و در روز قیامت به شرکتان کفر می‌ورزند و آن را انکار می‌کنند. ﴿وَمَنۡ أَضَلُّ مِمَّن يَدۡعُواۡ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَن لَّا يَسۡتَجِيبُ لَهُۥٓ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ﴾ و چه کسی گمراه‌تر از کسی است که به جای خدا کسانی را به فریاد می‌خواند که در روز قیامت او را اجابت نمی‌کنند؟!
(75) و به دوزخیان گفته می‌شود: (﴿ذَٰلِكُم بِمَا كُنتُمۡ تَفۡرَحُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَبِمَا كُنتُمۡ تَمۡرَحُونَ﴾) عذاب گوناگونی که بدان گرفتار شده‌اید بدان جهت است که در زمین به سبب باطلی که بر آن بودید و با دانشی که به وسیلۀ آن با دانش پیامبران مخالفت ورزیدید شادی می‌کردید؛ و از روی تجاوز و دشمنی و ستم و گناه بر بندگان خدا تکبر نموده، و به خود می‌نازیدید. همان‌طور که خداوند در آخر این سوره می‌فرماید:﴿فَلَمَّا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَرِحُواۡ بِمَا عِندَهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ﴾ وقتی که پیامبرانشان با دلایل آشکار نزد آنها آمدند، با دانشی که داشتند شادمانی کردند. و همان‌طور که قوم قارون به او گفتند:﴿لَا تَفۡرَحۡۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡفَرِحِينَ﴾ شادمان مباش که خداوند شادی‌کنندگان را دوست ندارد. این شادمانی مذموم است؛ چراکه که موجب عذاب و کیفر می‌شود. به‌خلاف شادی نیکو که خداوند در مورد آن فرموده است:﴿قُلۡ بِفَضۡلِ ٱللَّهِ وَبِرَحۡمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلۡيَفۡرَحُواۡ﴾ بگو: به فضل و لطف خدا باید خوشحال شوند. و آن شاد شدن به خاطر داشتن علم مفید و عمل صالح است.
(76) (﴿ٱدۡخُلُوٓاۡ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ﴾) هر یک از شما به طبقه‌ای از طبقات جهنّم که مناسب با عملتان می‌باشد وارد شوید، (﴿خَٰلِدِينَ فِيهَا﴾) و جاودانه در آن بمانید. هرگز آنها از آن بیرون نمی‌شوند، (﴿فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ﴾) جایگاه متکبّران چه بد جایگاهی است! جایگاهی که در آن خوار و ذلیل می‌شوند، و زندانی می‌گردند و عذاب داده می‌شوند، و در میان گرما و سوزش آن به سر می‌برند.

از درهاى جهنم داخل شويد. همواره در آنجا بمانيد. و جايگاه سركشان چه بد جايگاهى است

از درهاى دوزخ داخل شويد، در آن جاودان [بمانيد]، پس جايگاه سركشان بد است

از دروازه‌های جهنم وارد شوید، که جاودانه در آنید، و جایگاه متکبران چه بد است‌

از درهای دوزخ وارد شوید که در آن جاو دانه اید؛ پس چه بد است اقامت گاه متکبران

اینک (به کیفر کفرتان) به درهای دوزخ درآیید که آنجا جاودان معذّب خواهید بود، که متکبران را (که سر از فرمان حق کشیدند در آخرت) بسیار منزلگاه بدی است

درآئید درهای دوزخ را جاودانان در آن چه زشت است جایگاه گردنفرازان‌

از درهاى دوزخ درآييد، در آن جاودان [بمانيد]. چه بد است جاى سركشان

از درهای دوزخ جاودانه در آیید، پس چه بد است اقامتگاه سرکشان

[اینک] از درهاى دوزخ وارد شوید که جاودانه در آنید. و چه بد است جایگاه متکبّران!»

(به کافران دستور داده می‌شود) از درهای دوزخ داخل شوید و جاودانه در آنجا بمانید. جایگاه متکبّران چه بد جایگاهی است

از درهای جهنّم وارد شوید و جاودانه در آن بمانید؛ و چه بد است جایگاه متکبّران

به دروازه‌هاى دوزخ در آييد، كه در آن جاودانه باشيد، پس بد است جايگاه گردنكشان