55. الرحمن آیه 78

نامِ پروردگارِ باشکوه و ارجمند تو، بابرکت و فرخنده است.

وَلِمَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ جَنَّتَانِ هر کس را که از ايستادن به پيشگاه پروردگارش ترسيده باشد دو بهشت است.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
ذَوَاتَا أَفْنَانٍ آن دو پر از درختانند.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
فِيهِمَا عَيْنَانِ تَجْرِيَانِ در آن دو ، دو چشمه جاري است.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را، انکار مي کنيد ?
فِيهِمَا مِن كُلِّ فَاكِهَةٍ زَوْجَانِ در آنجا از هر گونه ميوه اي دو قسم هست.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
مُتَّكِئِينَ عَلَى فُرُشٍ بَطَائِنُهَا مِنْ إِسْتَبْرَقٍ وَجَنَى الْجَنَّتَيْنِ دَانٍ بر بسترهايي که آسترشان از استبرق است تکيه زده اند و ميوه هاي آن دو بهشت در دسترسشان باشد.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
فِيهِنَّ قَاصِرَاتُ الطَّرْفِ لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ در آنجاست زناني که جز به شوهر خويش ننگرند ، و پيش از بهشتيان هيچ آدمي و جني به آنها دست نزده است
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
كَأَنَّهُنَّ الْيَاقُوتُ وَالْمَرْجَانُ همانند ياقوت و مرجان
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار، مي کنيد ?
هَلْ جَزَاء الْإِحْسَانِ إِلَّا الْإِحْسَانُ آيا پاداش نيکي جز نيکي است ?
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ و جز آنها دو بهشت ديگر است.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
مُدْهَامَّتَانِ از شدت سبزي متمايل به سياهي
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
فِيهِمَا عَيْنَانِ نَضَّاخَتَانِ در آن دو ، دو چشمه هموار جوشنده هست.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
فِيهِمَا فَاكِهَةٌ وَنَخْلٌ وَرُمَّانٌ در آن دو ، ميوه هست و نخل هست و انار هست.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي ، پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
فِيهِنَّ خَيْرَاتٌ حِسَانٌ در آنجا زناني است نيک سيرت و زيبا روي.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
حُورٌ مَّقْصُورَاتٌ فِي الْخِيَامِ حوراني مستور در خيمه ها
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
لَمْ يَطْمِثْهُنَّ إِنسٌ قَبْلَهُمْ وَلَا جَانٌّ پيش از بهشتيان هيچ آدمي و جني به آنها دست نزده است.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
مُتَّكِئِينَ عَلَى رَفْرَفٍ خُضْرٍ وَعَبْقَرِيٍّ حِسَانٍ بر بالشهاي سبز و فرشهاي نيکو تکيه مي زنند.
فَبِأَيِّ آلَاء رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ پس کدام يک از نعمتهاي پروردگارتان را انکار مي کنيد ?
تَبَارَكَ اسْمُ رَبِّكَ ذِي الْجَلَالِ وَالْإِكْرَامِ بزرگ است ، نام پروردگار تو آن صاحب جلالت و اکرام.
(46 - 47) [ (﴿وَلِمَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ جَنَّتَانِ﴾)] و کسی که از پروردگارش و از ایستادن در حضور او ترسیده باشد؛ در نتیجه آنچه را که خداوند نهی کرده ترک گفته؛ و آنچه را که خداوند فرمان داده است انجام داده؛ پاداش چنین کسی این است که دو باغ خواهد داشت که ظروف آن و ساختمان‌هایشان و آنچه در آنهاست طلاست. یکی از دو باغ، پاداشی است که در مقابل ترک منهیّات به او داده می‌شود؛ و دیگری به پاداش انجام طاعت‌ها به او عطا می‌گردد. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(48 - 49 ) و از اوصاف این دو باغ آن است که (﴿ذَوَاتَآ أَفۡنَانٖ﴾) در آنها نعمت‌های متنوّع و گوناگونی هست؛ نعمت‌های ظاهری و باطنی که هیچ چشمی آنها را ندیده، و هیچ گوشی نشنیده، و تصور آن به دل هیچ انسانی خطور نکرده است.و در این باغ‌ها درختان زیاد و شکوفایی هست که شاخه‌های نرمی دارند، و در این شاخه‌ها میوه‌های رسیدۀ لذیذ فراوانی هست. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(50 - 51) و در این دو باغ (﴿عَيۡنَانِ تَجۡرِيَانِ﴾) دو چشمه روان‌اند که آنها به دلخواه خویش آن چشمه‌ها را می‌جوشانند. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(52 - 53) (﴿فِيهِمَا مِن كُلِّ فَٰكِهَةٖ زَوۡجَانِ﴾) یعنی از همۀ انواع میوه‌ها از هر یک دو نوع است، و هر نوعی لذّت و رنگ دیگری دارد. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(54 - 55) (﴿مُتَّكِ‍ِٔينَ عَلَىٰ فُرُشِۢ بَطَآئِنُهَا مِنۡ إِسۡتَبۡرَقٖ﴾) این صفت فرش‌های اهل بهشت و وصف نشستن آنها بر آن است که با راحتی و آرامش همچون پادشاهان بر آن تکیه می‌زنند. و حالت و وصف این فرش‌ها و زیبایی‌شان را کسی جز خداوند متعال نمی‌داند، و قسمت زیرین این فرش‌ها که روی زمین قرار می‌گیرند از بهترین ابریشم است، پس قسمت بالایی‌شان که بر آن می‌نشینند چگونه خواهد بود؟! (﴿وَجَنَى ٱلۡجَنَّتَيۡنِ دَانٖ﴾) یعنی میوه‌های این دو باغ نزدیک و در دسترس است که فرد نشسته و ایستاده و کسی که خوابیده به آن دسترسی دارد. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(56 - 59) (﴿فِيهِنَّ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ﴾) یعنی در آن کاخ‌ها حوریانی هست که چشم‌فروهشته‌اند؛ یعنی چشمانشان فقط به شوهرانشان معطوف است، از آنجا که شوهرانشان بسیار زیبا و خوب هستند و کاملاً آنها را دوست دارند، شوهرانشان نیز فقط به آنها چشم دوخته‌اند چون آنها بسیار زیبا می‌باشند و آنها را به شدّت دوست دارند و وصالشان لذّت‌بخش است. (﴿لَمۡ يَطۡمِثۡهُنَّ إِنسٞ قَبۡلَهُمۡ وَلَا جَآنّٞ﴾) یعنی هیچ احدی از جن و انس قبل از آنان به آنها دسترسی پیدا نکرده است، و به سبب اینکه به طریقۀ نیکو شوهرداری می‌کنند و دارای ناز و دلبری و ملاحت هستند، به نزد شوهرانشان محبوب هستند پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟ به همین جهت فرمود: (﴿كَأَنَّهُنَّ ٱلۡيَاقُوتُ وَٱلۡمَرۡجَانُ﴾) انگار آنان یاقوت و مرجان هستند، و این به خاطر صفای آنان و زیبایی منظر و رخسارۀ آنان است. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(60 - 61) (﴿هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ﴾) آیا کسی که پرستش خداوند را به نیکویی انجام داده و به بندگان سود رسانده است، جز این پاداشی دارد که با دادن پاداش فراوان و رستگاری بزرگ و نعمت و زندگی سالم با او نیکی شود. این دو باغ عالی برای مقرّبان می‌باشند. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(62 - 69) (﴿وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ﴾) و جز این دو باغ، دو باغ دیگر است که ساختارشان و آراستنی‌هایشان از نقره است. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟ و این دو باغ (﴿مُدۡهَآمَّتَانِ﴾) از شدّت سرسبزی و خرّمی سیاه رنگ می‌باشند. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟ (﴿فِيهِمَا عَيۡنَانِ نَضَّاخَتَانِ﴾) در آن دو باغ، دو چشمۀ جوشان است. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟ (﴿فِيهِمَا فَٰكِهَةٞ﴾) و در آن باغ‌ها انواع میوه‌ها موجود است، و مهم‌ترین آن میوه‌ها خرما و انار هستند که منافع فراوانی دارند. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(70 - 75) (﴿فِيهِنَّ﴾) در همۀ باغ‌های بهشت (﴿خَيۡرَٰتٌ حِسَانٞ﴾) زنان نیک سیرت و زیبا وجود دارند و آنها هم دارای زیبایی و حسن ظاهری هستند، هم‌چنین از حسن و زیبایی باطنی نیز برخوردارند. خلاصه اینکه خوش‌اندام و خوش‌اخلاق‌اند. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟ (﴿حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِي ٱلۡخِيَامِ﴾) حوریان نگه داشته شده در خیمه‌ها؛ یعنی در خیمه‌هایی که از لؤلؤ هستند نگه داشته شده‌اند، و خود را برای همسرانشان آماده کرده‌اند. و محبوس بودن آنها در خیمه‌ها، این را نفی نمی‌کند که آنها را از ورود به باغ‌ها منع کنند و در باغ‌های بهشت به گشت و گذار نپردازند. همان‌طور که دختران پادشاهان که محجّبه و دارای پوشش هستند، به باغ‌ها می‌روند و تفریح می‌کنند. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟ (﴿لَمۡ يَطۡمِثۡهُنَّ إِنسٞ قَبۡلَهُمۡ وَلَا جَآنّٞ فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكُمَا تُكَذِّبَانِ مُتَّكِ‍ِٔينَ عَلَىٰ رَفۡرَفٍ خُضۡرٖ﴾) اهل این دو باغ متّکاهایشان بالش‌های سبزرنگ است که بر آن تکیه می‌زنند، و آن بسترهایی است که در بالای نشیمنگاه‌های آنان قرار دارند و از درخشندگی و منظرۀ بسیار زیبایی برخوردارند. (﴿وَعَبۡقَرِيٍّ حِسَانٖ﴾) و فرش‌های منقّش زیبا. «عبقری» به منسوجات زیبا گفته می‌شود. بنابراین آن را به نوعی از زیبایی وصف نمود که شامل زیبایی جنس و منظره و نرم بودن آن می‌شود. و این دو باغ غیر از آن دو باغ اوّلی هستند، همان طور که خداوند متعال تصریح نموده است:﴿وَمِن دُونِهِمَا جَنَّتَانِ﴾«و جز آن دو باغ دو باغ دیگر است.» و دو باغ اوّلی را با اوصافی توصیف نموده که دو باغ دیگر را با آن اوصاف توصیف نکرده است. پس دربارۀ باغ اوّل فرمود:﴿فِيهِمَا عَيۡنَانِ تَجۡرِيَانِ﴾ در آن دو باغ دو چشمه روان است. و در توصیف دو باغ دیگر فرمود: (﴿عَيۡنَانِ نَضَّاخَتَانِ﴾) در آن دو باغ، دو چشمه جوشان است. و فرق چشمۀ روان با چشمه‌ای که فواره می‌زند و جوشان است معلوم می‌باشد. و دربارۀ دو باغ اوّلی فرمود:﴿ذَوَاتَآ أَفۡنَانٖ﴾ درختانشان شاخه‌های بسیار دارند. و در مورد دو باغ دیگر این را نگفت. همچنین دربارۀ دو تای اوّلی فرمود:﴿فِيهِمَا مِن كُلِّ فَٰكِهَةٖ زَوۡجَانِ﴾ در آن دو باغ از هر میوه‌ای دو نوع است. و دربارۀ دو باغ دیگر فرمود: (﴿فِيهِمَا فَٰكِهَةٞ وَنَخۡلٞ وَرُمَّانٞ﴾) در آن دو، میوه و درخت خرما و انار است. و تفاوت هر دو توصیف معلوم و مشخّص است. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(76 - 77) دربارۀ دو تای اوّلی فرمود: ﴿مُتَّكِ‍ِٔينَ عَلَىٰ فُرُشِۢ بَطَآئِنُهَا مِنۡ إِسۡتَبۡرَقٖۚ وَجَنَى ٱلۡجَنَّتَيۡنِ دَانٖ﴾ بر فرش‌هایی که آسترشان از ابریشم ضخیم است تکیه زده‌اند، و میوه‌های این باغ‌ها در دسترس است. ولی این مطالب را در مورد دو باغ دیگر نگفت. بلکه فرمود: (﴿مُتَّكِ‍ِٔينَ عَلَىٰ رَفۡرَفٍ خُضۡرٖ وَعَبۡقَرِيٍّ حِسَانٖ﴾) بر بالش‌های سبز و بسترهای زیبا و منقّش تکیه زده‌اند. و در رابطه با توصیف زنان و همسران مؤمنی که در دو باغ اوّل قرار دارند گفت:﴿فِيهِنَّ قَٰصِرَٰتُ ٱلطَّرۡفِ﴾ در آن باغ‌ها حوریانی دیده فروهشته هستند. و دربارۀ دو باغ دیگر فرمود: (﴿حُورٞ مَّقۡصُورَٰتٞ فِي ٱلۡخِيَامِ﴾) زنانی زیبا که در خیمه‌ها نگاه داشته شده‌اند. و در مورد دو تای اوّلی گفت:﴿هَلۡ جَزَآءُ ٱلۡإِحۡسَٰنِ إِلَّا ٱلۡإِحۡسَٰنُ﴾ آیا پاداش نیکوکاری جز نیکی است؟ پس این دلالت می‌نماید که آنها به عنوان پاداش به نیکوکاران داده می‌شوند. امّا دربارۀ دو باغ اخیر چنین نگفت. و اینکه دو تا باغ اوّلی را بر دو تای آخری مقدّم کرده است، نشانگر برتری دو باغ اوّلی است. پس با این چیزها فضیلت دو باغ اولی بر دو تای دیگر معلوم می‌شود، و فهمیده می‌شود که آن باغ‌ها برای بندگان مقرّب از قبیل: پیامبران و صدّیقان و بندگان برگزیدۀ خداوند آماده گشته‌اند. و دو تا باغ اخیر برای عموم مؤمنان آماده شده‌اند. و در هریک از باغ‌ها چیزهایی است که هیچ چشمی آن را ندیده، و هیچ گوشی [اخبارش ‌را] نشنیده، و به تصوّر هیچ دلی نیامده است. و هر آنچه که انسان دلش بخواهد و چشم‌ها از دیدن آن لذّت ببرند در آن باغ‌ها فراهم است. و کسانی که در این باغ‌ها قرار می‌گیرند، در نهایت آسایش و خشنودی و آرامش به سر می‌برند تا جایی که هیچ‌یک از آنها دیگری را بهتر از خودش نمی‌بیند. و فکر نمی‌کند هیچ کس بهتر از او در ناز و نعمت قرار داشته باشد. پس کدام یک از نعمتهای دینی و دنیوی پروردگار را دروغ می‌انگارید؟
(78) وقتی گستردگی فضل و احسان خویش را بیان کرد، فرمود: (﴿تَبَٰرَكَ ٱسۡمُ رَبِّكَ ذِي ٱلۡجَلَٰلِ وَٱلۡإِكۡرَامِ﴾) پروردگار تو بزرگ است و خیر او فراوان است، و دارای شکوهمندی آشکار و مجد و بزرگی کامل است و دوستانش را گرامی می‌دارد.
* * *

بزرگ است نام پروردگار تو آن صاحب جلالت و اكرام

پرخير و مبارك است نام پروردگار تو كه شكوهمند و با كرامت است

متبرک باد نام پروردگارت که شکوهمند و گرامی است‌

همیشه سودمند و با برکت است نام پروردگار با شکوه و ارجمندت

بزرگوار و مبارک نام پروردگار توست که خداوند جلال و عزّت و احسان و کرامت است

فرخنده باد نام پروردگار تو خداوند شکوه و احترام‌

خجسته باد نام پروردگار شكوهمند و بزرگوارت،

خجسته است نام پروردگار شکوهمند و گرامی‌دارنده

خجسته باد نام پروردگارت که شکوهمند و ارجمند است

نام پروردگار بزرگوار و گرامی تو، چه مبارک نامی است

پربرکت و زوال‌ناپذیر است نام پروردگار صاحب جلال و بزرگوار تو

بزرگ و والاست نام پروردگار تو، خداوند شكوه و ارجمندى