وَلَقَدْ أَرْسَلنَآ إِلَى أُمَمٍ مِّن قَبْلِكَ فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاء وَالضَّرَّاء
لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ؛ هر آينه بر امتهايي که پيش از تو بودند پيامبراني فرستاديم و آنان را،
به سختيها و آفتها دچار کرديم تا مگر زاري کنند.
فَلَوْلا إِذْ جَاءهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُواْ وَلَـكِن قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ مَا كَانُواْ يَعْمَلُونَ؛ پس چرا هنگامي که عذاب ما به آنها رسيد زاري نکردند ? زيرا
دلهايشان را قساوت فرا گرفته و شيطان اعمالشان را در نظرشان آراسته بود.
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِ فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ أَبْوَابَ كُلِّ شَيْءٍ حَتَّى إِذَا
فَرِحُواْ بِمَا أُوتُواْ أَخَذْنَاهُم بَغْتَةً فَإِذَا هُم مُّبْلِسُونَ؛ چون همه اندرزهايي را که
به آنها داده شده بود فراموش کردند ، همه درهارا به رويشان گشوديم تا از آنچه يافته بودند شادمان
گشتند ، پس به ناگاه فرو گرفتيمشان و همگان نوميد گرديدند.
فَقُطِعَ دَابِرُ الْقَوْمِ الَّذِينَ ظَلَمُواْ وَالْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ؛ پس سپاس
پروردگار جهانيان را که ريشه ستمکاران برکنده شد.
(42) خداوند متعال میفرماید: (﴿وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ﴾) و
به سوی امتهای قبل از تو، پیامبرانی را فرستادیم، پس آنان پیامبران ما را تکذیب کردند و آیات ما را
انکار نمودند، (﴿فَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ﴾) و آنان
را به فقر و بیماری و آفت و مصیبت گرفتار نمودیم، و این ناشی از رحمت ما نسبت به آنان بود. (﴿لَعَلَّهُمۡ يَتَضَرَّعُونَ﴾) تا شاید به درگاه ما فروتنی و زاری کنند، و در
هنگام سختیها به ما پناه آورند.
(43) (﴿فَلَوۡلَآ إِذۡ جَآءَهُم بَأۡسُنَا تَضَرَّعُواۡ وَلَٰكِن قَسَتۡ قُلُوبُهُمۡ﴾) اما
چرا وقتی که به عذاب ما گرفتار شدند، زاری و فروتنی نکردند، و دلهایشان سخت شد؟ یعنی دلهایشان
تبدیل به سنگ شد، و برای پذیرش حق، نرم نگردید. (﴿وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مَا كَانُواۡ يَعۡمَلُونَ﴾) و
شیطان آنچه را که میکردند، برای آنان آراست؛ پس گمان بردند آنچه که آنان بر آن هستند، دین حقیقی
است. پس در برههای از زمان، از باطل بهرهمند شدند و شیطان عقلهایشان را به بازی گرفت.
(44) (﴿فَلَمَّا نَسُواۡ مَا ذُكِّرُواۡ بِهِۦ فَتَحۡنَا عَلَيۡهِمۡ أَبۡوَٰبَ كُلِّ شَيۡءٍ﴾) پس
وقتی آنچه را که به آن پند داده شده بودند فراموش کردند، درهای هر چیزی را به روی آنان گشودیم؛ یعنی
دروازۀ نعمتهای دنیا و لذتهای آن و آنچه را که سبب غفلت میشود، به روی آنان گشودیم. (﴿حَتَّىٰٓ إِذَا فَرِحُواۡ بِمَآ أُوتُوٓاۡ أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ فَإِذَا هُم مُّبۡلِسُونَ﴾) تا
اینکه بدانچه داده شده بودند، شاد و خوشحال شدند، و ما ناگهان آنان را گرفتیم، پس ناگهان نااُمید و
سرگشته شدند؛ یعنی از هر چیزی مأیوس شدند، و این سختترین نوع عذاب است که ناگهان، و درحالی که در
آرامش هستند، گرفته شوند، تا مجازاتشان سختتر و مصیبتشان بزرگتر گردد.
(45) (﴿فَقُطِعَ دَابِرُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواۡ﴾) و بهوسیلۀ عذاب، قوم
ستمگر ریشهکن شدند، و هیچ سبب و علتی را، برای رهایی خود نیافتند. (﴿وَٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾) و
ستایش مخصوص خداوندی است که پروردگار جهانیان است که قضا و تقدیرش، بر هلاکت تکذیبکنندگان جاری شد؛
زیرا با این کار، آیات و دلایل او، و اکرام و بزرگداشت دوستانش، و اهانت او به دشمنانش، و راست بودن
آنچه که پیامبرانش آوردهاند، روشن میگردد.