وَقَاتِلُواْ فِي سَبِيلِ اللّهِ وَاعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ سَمِيعٌ عَلِيم، و در راه خدا پيکار
کنيد و بدانيد که خداوند شنوا و داناست.
مَّن ذَا الَّذِي يُقْرِضُ اللّهَ قَرْضًا حَسَنًا فَيُضَاعِفَهُ لَهُ أَضْعَافًا كَثِيرَةً
وَاللّهُ يَقْبِضُ وَيَبْسُطُ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ، کيست که به خداوند قرضي نيکو دهد و خدا آنرا
براي او چندين برابر کند؟ و خداوند است که در معيشت بندگان تنگي و گشايش پديد مي آورد و به سوي او
باز مي گردد.
(244 - 245) و احتمال دارد کسانی که از ترس دشمنان و برخورد با آنها، از
سرزمین خودشان بیرون رفتند، همان بنیاسرائیل باشند. مؤید این مطلب آن است که خداوند پس از ذکر
این داستان، به پیکار دستور داده، و از بنیاسرائیل خبر داده است که آنها سرزمین و
فرزندانشان را ترک کردند. به هرحال این داستان، تشویقی است برای جهاد و برحذرداشتن مسلمانان از
ترک آن، و اینکه این امر، مرگ را از آدمی دور نمیکند:﴿قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡ﴾
بگو: «اگر شما در خانههایتان هم بودید، کسانی که مردن بر آنها مقرر گشته، قطعاً به جایی که محل مردن آنهاست، بیرون میرفتند».
خداوند به مؤمنان دستور داده است، تا با مال و جان، در راه او جهاد کنند، چون جهاد بر پا
داشته نمیشود، مگر با این دو چیز. و این آیه، مسلمانان را تحریک میکند تا در جهاد اخلاص
داشته باشند، و برای این بجنگد که کلمۀ خدا بلند گردد؛ زیرا خدا (﴿سَمِيعٌ﴾) است و سخنها را گرچه پنهانی باشند، میشنود، و (﴿عَلِيمٞ﴾) است و نیّتهای خوب و بدی را که در دلهاست، میداند. و اگر
مجاهد به یقین بداند که خداوند شنوایِ داناست، و کسانی که در این راه دشواریها را تحمل
میکنند زیر نظر خدا هستند، و حتماً خداوند آنها را با یاری و لطف خویش کمک مینماید، جهاد بر او
آسان میگردد. در این تشویق زیبا و ظریف در خصوص انفاق کردن، فکر کنید، و اینکه کسی که در راه
خدا انفاق نماید، خداوندِ فرمانروای همۀ هستی و خداوند بخشایشگر را، قرض داده است، و خداوند به او وعده داده است که پاداش او را چندین برابر نماید! همانطور که خداوند متعال فرموده است:﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاۡئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ﴾
مثال کسانی که مالهایشان را در راه خدا انفاق میکنند، مانند دانهایست که هفت خوشه برویاند، و
در هر خوشه صد دانه باشد؛ و خداوند برای کسی که بخواهد [آن را] چندین
برابر مینماید، و خداوند گشایشگر و داناست. و از آنجا که بزرگترین مانعِ انفاق در راه خدا،
ترس از فقر و تنگدستی است، خداوند خبر داد که ثروت و فقر در دست خدا است، و خداوند روزیِ
هرکس را که بخواهد، میبندد و روزیِ هرکس را که بخواهد، میگشاید. پس، ترس از فقر، نباید مانع
انفاق شود، وآدمی نباید گمان برد اموالی را که انفاق نموده، ضایع گردانده است، بلکه بازگشت همۀ
بندگان به سوی خداست، و انفاقکنندگان و عملکنندگان مزدشان را نزد خداوند مییابند؛ امری که
بسیار بدان نیازمندند، و خداوند به آنها پاداشی میدهد که قابل تعبیر نیست. و منظور از «قرض نیکو» آن است که صفتهای نیکو را در برداشته باشد، از قبیل: نیت
درست، گذشت و ایثار، دادنِ آن به نیازمندان واقعی و اینکه نباید انفاق کننده به خاطر انفاق،
منّت و آزاری را روا بدارد، و نباید کاری انجام دهد که نفقه را باطل گرداند، یا پاداش آن را کم
کند.