Skip to main content

وَاقْتُلُوْهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوْهُمْ وَاَخْرِجُوْهُمْ مِّنْ حَيْثُ اَخْرَجُوْكُمْ وَالْفِتْنَةُ اَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ۚ وَلَا تُقَاتِلُوْهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتّٰى يُقٰتِلُوْكُمْ فِيْهِۚ فَاِنْ قٰتَلُوْكُمْ فَاقْتُلُوْهُمْۗ كَذٰلِكَ جَزَاۤءُ الْكٰفِرِيْنَ   ( البقرة: ١٩١ )

wa-uq'tulūhum
وَٱقْتُلُوهُمْ
Dhe vritni ata
ḥaythu
حَيْثُ
kudo (që)
thaqif'tumūhum
ثَقِفْتُمُوهُمْ
i gjeni ata
wa-akhrijūhum
وَأَخْرِجُوهُم
dhe nxirrni ata
min
مِّنْ
nga
ḥaythu
حَيْثُ
kudo (që)
akhrajūkum
أَخْرَجُوكُمْۚ
ata ju nxorën ju
wal-fit'natu
وَٱلْفِتْنَةُ
e përçarja
ashaddu
أَشَدُّ
(është) më e rëndë
mina
مِنَ
sesa
l-qatli
ٱلْقَتْلِۚ
vrasja
walā
وَلَا
dhe mos
tuqātilūhum
تُقَٰتِلُوهُمْ
(i) luftoni ata
ʿinda
عِندَ
tek
l-masjidi
ٱلْمَسْجِدِ
xhamia
l-ḥarāmi
ٱلْحَرَامِ
e shenjtë
ḥattā
حَتَّىٰ
derisa
yuqātilūkum
يُقَٰتِلُوكُمْ
(ata) t'ju luftojnë ju
fīhi
فِيهِۖ
në të
fa-in
فَإِن
e nëse
qātalūkum
قَٰتَلُوكُمْ
ju luftojnë
fa-uq'tulūhum
فَٱقْتُلُوهُمْۗ
atëherë vritni ata
kadhālika
كَذَٰلِكَ
kështu
jazāu
جَزَآءُ
(është) ndëshkimi
l-kāfirīna
ٱلْكَٰفِرِينَ
i mohuesve

Dhe luftoni ata kudo që t’i zini, dëboni prej vendit ata sikurse ju përzuan ata juve. Fitneja është më e rëndë se vrasja. Mos i luftoni ata pranë xhamisë së shenjtë (Mesxhidul-Haram) deri që ata t’ju luftojnë juve aty, e nëse ju sulmojnë, atëherë sulmoni edhe ju ata. I këtillë është ndëshkimi ndaj pabesimtarëve

Tefsir

فَاِنِ انْتَهَوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ   ( البقرة: ١٩٢ )

fa-ini
فَإِنِ
E nëse
intahaw
ٱنتَهَوْا۟
(ata) ndalen
fa-inna
فَإِنَّ
atëherë vërtet
l-laha
ٱللَّهَ
Allahu
ghafūrun
غَفُورٌ
(është) Falës i madh
raḥīmun
رَّحِيمٌ
Mëshirëplotë

Dhe nëse heqin dorë, pra All-llahu është Mëkatfalësi, Mëshiruesi

Tefsir

وَقٰتِلُوْهُمْ حَتّٰى لَا تَكُوْنَ فِتْنَةٌ وَّيَكُوْنَ الدِّيْنُ لِلّٰهِ ۗ فَاِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ اِلَّا عَلَى الظّٰلِمِيْنَ  ( البقرة: ١٩٣ )

waqātilūhum
وَقَٰتِلُوهُمْ
Dhe luftoni ata
ḥattā
حَتَّىٰ
derisa
لَا
nuk
takūna
تَكُونَ
(të) jetë
fit'natun
فِتْنَةٌ
ngatërresë
wayakūna
وَيَكُونَ
dhe të jetë
l-dīnu
ٱلدِّينُ
feja
lillahi
لِلَّهِۖ
për Allahun
fa-ini
فَإِنِ
e nëse
intahaw
ٱنتَهَوْا۟
(ata) ndalen
falā
فَلَا
atëherë nuk (ka)
ʿud'wāna
عُدْوَٰنَ
armiqësi
illā
إِلَّا
përveç
ʿalā
عَلَى
për
l-ẓālimīna
ٱلظَّٰلِمِينَ
zullumqarët

Vritni ata derisa të zhduket fitneja dhe të aplikohet feja vetëm për All-llahun. E në qoftë se ndalen (nga propaganda dhe lufta), atëherë lereni armiqësinë, përveç atyre që janë zullumqarë

Tefsir

اَلشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمٰتُ قِصَاصٌۗ فَمَنِ اعْتَدٰى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوْا عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدٰى عَلَيْكُمْ ۖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِيْنَ   ( البقرة: ١٩٤ )

al-shahru
ٱلشَّهْرُ
Muaji
l-ḥarāmu
ٱلْحَرَامُ
i shenjtë
bil-shahri
بِٱلشَّهْرِ
(është) për muajin
l-ḥarāmi
ٱلْحَرَامِ
e shenjtë
wal-ḥurumātu
وَٱلْحُرُمَٰتُ
e shenjtëritë
qiṣāṣun
قِصَاصٌۚ
(janë) masë ndëshkuese reciproke
famani
فَمَنِ
e kushdo që
iʿ'tadā
ٱعْتَدَىٰ
vërsulet
ʿalaykum
عَلَيْكُمْ
ndaj jush
fa-iʿ'tadū
فَٱعْتَدُوا۟
atëherë vërsuluni
ʿalayhi
عَلَيْهِ
ndaj tij
bimith'li
بِمِثْلِ
në atë masë
مَا
sa
iʿ'tadā
ٱعْتَدَىٰ
ai është vërsulur
ʿalaykum
عَلَيْكُمْۚ
ndaj jush
wa-ittaqū
وَٱتَّقُوا۟
dhe kini dro
l-laha
ٱللَّهَ
Allahut
wa-iʿ'lamū
وَٱعْلَمُوٓا۟
dhe dini
anna
أَنَّ
(se) vërtet
l-laha
ٱللَّهَ
Allahu
maʿa
مَعَ
(është) me
l-mutaqīna
ٱلْمُتَّقِينَ
të druajturit

Muaji i shenjtë (i sivjetit) është për muajin e shenjtë (të vjetit), e shenjtëritë (shkelja e tyre) janë masë ndëshkuese. Pra, kush ju sulmon juve, kthenia sulmin atij edhe ju po në atë masë dhe kini frikë nga All-llahu e ta dini se All-llahu është me të devotshmit

Tefsir

وَاَنْفِقُوْا فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَلَا تُلْقُوْا بِاَيْدِيْكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِ ۛ وَاَحْسِنُوْا ۛ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِيْنَ   ( البقرة: ١٩٥ )

wa-anfiqū
وَأَنفِقُوا۟
Dhe shpenzoni
فِى
sabīli
سَبِيلِ
rrugën
l-lahi
ٱللَّهِ
e Allahut
walā
وَلَا
dhe mos
tul'qū
تُلْقُوا۟
(u) hidhni
bi-aydīkum
بِأَيْدِيكُمْ
me duart tuaja
ilā
إِلَى
l-tahlukati
ٱلتَّهْلُكَةِۛ
shkatërrim
wa-aḥsinū
وَأَحْسِنُوٓا۟ۛ
dhe bëni mirë
inna
إِنَّ
vërtet
l-laha
ٱللَّهَ
Allahu
yuḥibbu
يُحِبُّ
i do
l-muḥ'sinīna
ٱلْمُحْسِنِينَ
bamirësit

Dhe jepni për një rrugë të All-llahut e mos hidhni veten në rrezik dhe bëni mirë, se me të vërtetë All-llahu i do bamirësit

Tefsir

وَاَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّٰهِ ۗ فَاِنْ اُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِۚ وَلَا تَحْلِقُوْا رُءُوْسَكُمْ حَتّٰى يَبْلُغَ الْهَدْيُ مَحِلَّهٗ ۗ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَّرِيْضًا اَوْ بِهٖٓ اَذًى مِّنْ رَّأْسِهٖ فَفِدْيَةٌ مِّنْ صِيَامٍ اَوْ صَدَقَةٍ اَوْ نُسُكٍ ۚ فَاِذَآ اَمِنْتُمْ ۗ فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ اِلَى الْحَجِّ فَمَا اسْتَيْسَرَ مِنَ الْهَدْيِۚ فَمَنْ لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ ثَلٰثَةِ اَيَّامٍ فِى الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ اِذَا رَجَعْتُمْ ۗ تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ۗذٰلِكَ لِمَنْ لَّمْ يَكُنْ اَهْلُهٗ حَاضِرِى الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۗ وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْٓا اَنَّ اللّٰهَ شَدِيْدُ الْعِقَابِ ࣖ  ( البقرة: ١٩٦ )

wa-atimmū
وَأَتِمُّوا۟
Dhe plotësoni
l-ḥaja
ٱلْحَجَّ
haxhin
wal-ʿum'rata
وَٱلْعُمْرَةَ
dhe umren
lillahi
لِلَّهِۚ
për Allahun
fa-in
فَإِنْ
e nëse
uḥ'ṣir'tum
أُحْصِرْتُمْ
pengoheni
famā
فَمَا
atëherë (kryeni) çfarëdo që
is'taysara
ٱسْتَيْسَرَ
bëhet e lehtë
mina
مِنَ
nga
l-hadyi
ٱلْهَدْىِۖ
kurbani
walā
وَلَا
dhe mos
taḥliqū
تَحْلِقُوا۟
(i) rruani
ruūsakum
رُءُوسَكُمْ
kokat tuaja
ḥattā
حَتَّىٰ
derisa
yablugha
يَبْلُغَ
(të) arrijë
l-hadyu
ٱلْهَدْىُ
kurbani
maḥillahu
مَحِلَّهُۥۚ
vendin e tij
faman
فَمَن
e kushdo që
kāna
كَانَ
është
minkum
مِنكُم
nga ju
marīḍan
مَّرِيضًا
i sëmurë
aw
أَوْ
apo
bihi
بِهِۦٓ
ai (ka)
adhan
أَذًى
mundim
min
مِّن
prej
rasihi
رَّأْسِهِۦ
kokës së tij
fafid'yatun
فَفِدْيَةٌ
atëherë (është) kompensim
min
مِّن
nga
ṣiyāmin
صِيَامٍ
agjërimi
aw
أَوْ
apo
ṣadaqatin
صَدَقَةٍ
lëmosha
aw
أَوْ
apo
nusukin
نُسُكٍۚ
sakrifica
fa-idhā
فَإِذَآ
e kur
amintum
أَمِنتُمْ
(të) siguroheni
faman
فَمَن
atëherë kushdo që
tamattaʿa
تَمَتَّعَ
e kryen
bil-ʿum'rati
بِٱلْعُمْرَةِ
umren
ilā
إِلَى
[para]
l-ḥaji
ٱلْحَجِّ
haxhit
famā
فَمَا
atëherë çfarëdo që
is'taysara
ٱسْتَيْسَرَ
bëhet e lehtë
mina
مِنَ
nga
l-hadyi
ٱلْهَدْىِۚ
kurbani
faman
فَمَن
e kushdo që
lam
لَّمْ
nuk
yajid
يَجِدْ
gjen
faṣiyāmu
فَصِيَامُ
atëherë (ka) agjërim
thalāthati
ثَلَٰثَةِ
tri
ayyāmin
أَيَّامٍ
ditë
فِى
l-ḥaji
ٱلْحَجِّ
haxh
wasabʿatin
وَسَبْعَةٍ
dhe shtatë
idhā
إِذَا
kur
rajaʿtum
رَجَعْتُمْۗ
(të) ktheheni
til'ka
تِلْكَ
ato (janë)
ʿasharatun
عَشَرَةٌ
dhjetë
kāmilatun
كَامِلَةٌۗ
të plota
dhālika
ذَٰلِكَ
kjo (është)
liman
لِمَن
për atë që
lam
لَّمْ
nuk
yakun
يَكُنْ
është
ahluhu
أَهْلُهُۥ
familja e tij
ḥāḍirī
حَاضِرِى
prezente
l-masjidi
ٱلْمَسْجِدِ
(pranë) xhamisë
l-ḥarāmi
ٱلْحَرَامِۚ
së shenjtë
wa-ittaqū
وَٱتَّقُوا۟
dhe kini dro
l-laha
ٱللَّهَ
Allahut
wa-iʿ'lamū
وَٱعْلَمُوٓا۟
dhe dini
anna
أَنَّ
(se) vërtet
l-laha
ٱللَّهَ
Allahu
shadīdu
شَدِيدُ
i ashpër
l-ʿiqābi
ٱلْعِقَابِ
(në) ndëshkim

E kryenie haxhin dhe umrën për hir të All-llahut, po në qoftë se pengoheni, atëherë (therrni për kurban) çka t’ju vijë më lehtë prej kurbanëve, e mos i rruani kokat tuaja derisa të arrijë kurbani vendin e caktuar. Po kush është prej jush i sëmurë ose ka mundim koke (e rruhet para kohe) kompensim është: agjërim, sadaka ose kurban. E kur jeni të sigurt, ai që bënë umrën para haxhit (duhet therrë) një kurban që i vjen më lehtë, mirëpo nëse nuk ka, le të agjëroj tri ditë gjatë haxhit e shtatë ditë kur të ktheheni, këto jeni dhjetë ditë të plota. Ky është rregull për ata që nuk kanë familjen pranë xhamisë së shenjtë. Pra kinie dro All-llahun dhe dine se All-llahu është ndëshkues i rreptë

Tefsir

اَلْحَجُّ اَشْهُرٌ مَّعْلُوْمٰتٌ ۚ فَمَنْ فَرَضَ فِيْهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوْقَ وَلَا جِدَالَ فِى الْحَجِّ ۗ وَمَا تَفْعَلُوْا مِنْ خَيْرٍ يَّعْلَمْهُ اللّٰهُ ۗ وَتَزَوَّدُوْا فَاِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوٰىۖ وَاتَّقُوْنِ يٰٓاُولِى الْاَلْبَابِ  ( البقرة: ١٩٧ )

al-ḥaju
ٱلْحَجُّ
Haxhi
ashhurun
أَشْهُرٌ
(është në) muaj
maʿlūmātun
مَّعْلُومَٰتٌۚ
të njohur
faman
فَمَن
prandaj kushdo që
faraḍa
فَرَضَ
(ia) obligoi (vetes)
fīhinna
فِيهِنَّ
në to
l-ḥaja
ٱلْحَجَّ
haxhin
falā
فَلَا
atëherë nuk (ka)
rafatha
رَفَثَ
marrëdhënie intime
walā
وَلَا
dhe as
fusūqa
فُسُوقَ
ligësi
walā
وَلَا
e as
jidāla
جِدَالَ
polemikë
فِى
l-ḥaji
ٱلْحَجِّۗ
haxh
wamā
وَمَا
e çfarëdo që
tafʿalū
تَفْعَلُوا۟
bëni
min
مِنْ
nga
khayrin
خَيْرٍ
mirësia
yaʿlamhu
يَعْلَمْهُ
e di atë
l-lahu
ٱللَّهُۗ
Allahu
watazawwadū
وَتَزَوَّدُوا۟
dhe furnizohuni
fa-inna
فَإِنَّ
e vërtet
khayra
خَيْرَ
më i miri
l-zādi
ٱلزَّادِ
furnizim
l-taqwā
ٱلتَّقْوَىٰۚ
(është) druajtja
wa-ittaqūni
وَٱتَّقُونِ
dhe kini dro nga Unë
yāulī
يَٰٓأُو۟لِى
o posedues
l-albābi
ٱلْأَلْبَٰبِ
të mendjes

Haxhi është në muajt e caktuar e kush bën (ia fillon të zbatojë) haxhin në këta muaj, nuk duhet afruar gruas, nuk bën të merr nëpër këmbë dispozitat e sheriatit, as nuk duhet shkaktuar grindje. All-llahu di për atë që e punoni nga e mira. Dhe përgatituni me furnizim (për rrugë), e furnizimi më i mirë është devotshmëria, e ju të zotët e mendjes keni dronë Time

Tefsir

لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ اَنْ تَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ ۗ فَاِذَآ اَفَضْتُمْ مِّنْ عَرَفَاتٍ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ۖ وَاذْكُرُوْهُ كَمَا هَدٰىكُمْ ۚ وَاِنْ كُنْتُمْ مِّنْ قَبْلِهٖ لَمِنَ الضَّاۤلِّيْنَ   ( البقرة: ١٩٨ )

laysa
لَيْسَ
Nuk (është)
ʿalaykum
عَلَيْكُمْ
për ju
junāḥun
جُنَاحٌ
gjynah
an
أَن
(që) të
tabtaghū
تَبْتَغُوا۟
kërkoni
faḍlan
فَضْلًا
mirësi
min
مِّن
nga
rabbikum
رَّبِّكُمْۚ
Zoti juaj
fa-idhā
فَإِذَآ
e kur të
afaḍtum
أَفَضْتُم
largoheni
min
مِّنْ
nga
ʿarafātin
عَرَفَٰتٍ
Arafati
fa-udh'kurū
فَٱذْكُرُوا۟
atëherë përmendni
l-laha
ٱللَّهَ
Allahun
ʿinda
عِندَ
tek
l-mashʿari
ٱلْمَشْعَرِ
vendi
l-ḥarāmi
ٱلْحَرَامِۖ
i shenjtë
wa-udh'kurūhu
وَٱذْكُرُوهُ
dhe përmendeni Atë
kamā
كَمَا
ashtu siç
hadākum
هَدَىٰكُمْ
(Ai) ju udhëzoi
wa-in
وَإِن
meqë
kuntum
كُنتُم
ju ishit
min
مِّن
nga
qablihi
قَبْلِهِۦ
para (tij)
lamina
لَمِنَ
gjithsesi nga
l-ḍālīna
ٱلضَّآلِّينَ
të humburit

Nuk është mëkat për ju të kërkoni begati nga Zoti juaj (të bëni ndonjë tregti gjatë haxhit). E kur të derdheni (hiqeni) prej Arafatit, përmendeni All-llahun në vend të shenjtë (Muzdelife), përmendeni Atë, ashtu si u ka udhëzuar Ai, sepse më parë ishit të humbur

Tefsir

ثُمَّ اَفِيْضُوْا مِنْ حَيْثُ اَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللّٰهَ ۗ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ  ( البقرة: ١٩٩ )

thumma
ثُمَّ
Pastaj
afīḍū
أَفِيضُوا۟
zdirgjuni
min
مِنْ
nga
ḥaythu
حَيْثُ
andej ku
afāḍa
أَفَاضَ
zdirgjen
l-nāsu
ٱلنَّاسُ
njerëzit
wa-is'taghfirū
وَٱسْتَغْفِرُوا۟
dhe kërkojini falje
l-laha
ٱللَّهَۚ
Allahut
inna
إِنَّ
vërtet
l-laha
ٱللَّهَ
Allahu
ghafūrun
غَفُورٌ
(është) Falës i madh
raḥīmun
رَّحِيمٌ
Mëshirëplotë

Pastaj zdirgjuni andej kah zdirgjen njerëzit, kërkoni All-llahut falje, se All-llahu fal e është mëshirues

Tefsir

فَاِذَا قَضَيْتُمْ مَّنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَذِكْرِكُمْ اٰبَاۤءَكُمْ اَوْ اَشَدَّ ذِكْرًا ۗ فَمِنَ النَّاسِ مَنْ يَّقُوْلُ رَبَّنَآ اٰتِنَا فِى الدُّنْيَا وَمَا لَهٗ فِى الْاٰخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ   ( البقرة: ٢٠٠ )

fa-idhā
فَإِذَا
E kur
qaḍaytum
قَضَيْتُم
(t'i) përfundoni
manāsikakum
مَّنَٰسِكَكُمْ
ritet tuaja (të haxhit)
fa-udh'kurū
فَٱذْكُرُوا۟
atëherë përmendeni
l-laha
ٱللَّهَ
Allahun
kadhik'rikum
كَذِكْرِكُمْ
ashtu si përmendja juaj
ābāakum
ءَابَآءَكُمْ
e baballarëve tuaj
aw
أَوْ
apo
ashadda
أَشَدَّ
më shumë
dhik'ran
ذِكْرًاۗ
përmendje
famina
فَمِنَ
e nga
l-nāsi
ٱلنَّاسِ
njerëzit
man
مَن
(ka) kush
yaqūlu
يَقُولُ
thotë:
rabbanā
رَبَّنَآ
"Zoti ynë
ātinā
ءَاتِنَا
na jep
فِى
l-dun'yā
ٱلدُّنْيَا
këtë botë
wamā
وَمَا
e nuk (ka)
lahu
لَهُۥ
për të
فِى
l-ākhirati
ٱلْءَاخِرَةِ
botën tjetër
min
مِنْ
[asnjë]
khalāqin
خَلَٰقٍ
hise

E kur t’i kryeni detyrat tuaja, përmendeni All-llahun sikurse i përkujtoni prindërit tuaj, bile përmendeni edhe më fortë. Ka disa prej njerëzve që thonë: “Zoti ynë, na jep Ti neve në këtë botë!” për të nuk ka asgjë në botën tjetër

Tefsir